Mobilia herbowe
Mobilia herbowe (fr. Meuble héraldique) lub Figura ruchoma[1] – godła heraldyczne umieszczane na tarczy herbowej, nazywane także figurami zwykłymi.
Stanowią liczną grupę godeł heraldycznych, czasem uważaną za jedyną i właściwą ich grupę. Jak wskazuje nazwa, obejmują wszelkie przedstawienia herbowe ruchome, w przeciwieństwie do figur heraldycznych, które zgodnie z regułami mają określone miejsce na tarczy i nie mogą być dowolnie przemieszczane.
Mobilia herbowe opisuje się po opisaniu zasadniczych barw tarczy i figur heraldycznych. Mogą występować pojedynczo lub w grupach (najczęściej 2, 3 lub 5 godeł), możliwe jest umieszczenie różnych godeł na jednej tarczy. Godła powinny dobrze wypełniać pole tarczy herbowej, nie sprawiając wszakże wrażenia wtłoczenia i nie dotykając krawędzi tarczy. Pojedyncze umieszczane są zazwyczaj centralnie, w grupach wypełniają najczęściej równomiernie pole herbu lub figury heraldycznej. Mogą być również umieszczane, zwykle w liczbie trzech, w sposób właściwy figurom heraldycznym, co uwzględnia się w opisie, mówiąc np. trzy sześcioramienne gwiazdy złote w pas (herb Gwiazdy) lub trzy błękitne głowy kozie w słup (Zerwikaptur). Gdy pole tarczy jest równomiernie wypełnione grupą najmniej trzech godeł mówi się o obłożeniu tarczy.
Mobilia mogą również, choć nieco rzadziej, występować na tarczy w dużych grupach, bez określania ilości, tworząc deseń sprawiający wrażenie wykrojenia z wzorzystej tkaniny. Krawędź tarczy w takim przypadku ucina niejako niektóre godła, które wyjątkowo mogą i muszą dotykać krawędzi. Takie rozmieszczenie mobiliów herbowych określa się jako tarczę usianą, np. dawny herb królów Francji z tarczą błękitną, usianą złotymi liliami.
Mobilia herbowe można podzielić na kilka podstawowych grup:
- Przedmioty-wytwory rąk ludzkich:
- broń, elementy uzbrojenia (miecze, hełmy, tarcze, części zbroi, armaty)
- części ubioru (kaptury, buty, pasy itp.)
- narzędzia (rolnicze, stolarskie, kowalskie i in.)
- instrumenty artystyczne (muzyczne, rzeźbiarskie i in.)
- instrumenty naukowe i medyczne (globusy, cyrkle, stetoskopy, kleszcze, klepsydry i in.)
- przedmioty codziennego użytku (kielichy, monety, garnki, książki)
- przedmioty związane z religią (monstrancje, pastorały, kielichy, tablice mojżeszowe, dzwony i in.)
- elementy architektoniczne (wieże, blanki, mury, kolumny)
- pojazdy i ich elementy (łodzie, okręty, statki, rydwany, koła, kotwice)
- przedmioty związane z rozrywką, sportem, grami (figury szachowe, rakiety tenisowe, piłki i in.)
- inne przedmioty wytworzone przez człowieka
- Postaci ludzi i zwierząt:
- postaci ludzi (nagie, ubrane, w zbrojach)
- fragmenty ludzkiego ciała (głowy, dłonie, nogi)
- człekokształtne postaci fantastyczne (bóstwa, giganci, diabły, fauny, harpie, syreny)
- zwierzęta i ptaki
- realne: konie, psy, koty, lwy, leopardy, dziki, małże, jelenie, kozy, orły, łabędzie, pszczoły, węże i in.
- fantastyczne: smoki, wiwerny, gryfy, bazyliszki, jednorożce i in.
- fragmenty ciał zwierząt (szpony, łapy, głowy, rogi i in.)
- Rośliny i elementy roślin:
- Przedmioty i zjawiska astronomiczne i meteorologiczne:
- zjawiska meteorologiczne (chmury, błyskawice, tęcze)
- słońce, księżyc, gwiazdy, komety
- Symbole geometryczne
- krzyże
- gwiazdy (3,4,5,6 i więcej promienne)
- czworokąty (romby, kwadraty, prostokąty)
- kola i okręgi
- figury trójwymiarowe (walce, stożki, kule)
Przykłady mobiliów herbowych
edytuj-
kotwica
-
klucz
-
rożek myśliwski
-
głowa świętego
-
lew idący
-
ryby
-
róża
-
pięciornik
-
zboże
Przypisy
edytuj- ↑ Znamierowski 2004 ↓, s. 55.
Bibliografia
edytuj- Alfred Znamierowski, Herbarz rodowy, Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 336, ISBN 83-7391-166-9 .