Możdżany
Możdżany (niem. Mosdzehnen, 1930–1945 Borkenwalde) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki.
| wieś | |
 Centrum Możdżan | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
200[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
11-612[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NGI |
| SIMC |
0761621 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu giżyckiego  | |
Położenie na mapie gminy Kruklanki  | |
 54°04′36″N 22°01′01″E/54,076667 22,016944[1]
| |
Na południowo-zachodnim krańcu Puszczy Boreckiej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0761466 | Borki | osada |
| 0761489 | Jurkówko | osada leśna |
| 0761472 | Knieja Łuczańska | osada |
| 0761495 | Wolisko | osada |
Historia
edytuj
Wieś służebna powstała przed 1519 (najprawdopodobniej jeszcze w XV w.[6]) na półnc od Węgorzewa, na wschodnim brzegu Węgorapy. W 1522 Jan Dorsz otrzymał przywilej lokacyjny od wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Albrechta Hochenzollerna. Początkowo majątek nazwano Jeger, później zmieniono na Mosehnen. Obszar dóbr wynosił 12 łanów, czyli ok. 200 ha i był położony pomiędzy Nową Wsią a Stulichami[7].
Mieszkańcy Możdżan byli strażnikami leśnymi. W okolicach Węgoborka było coraz mniej lasów i służbę ich uznano tam za zbyteczną, więc na początku XVII w. mieszkańców przeniesiono w rejon Puszczy Boreckiej na miejsce, gdzie wieś istnieje obecnie. Dzięki temu rozwiązaniu mogli skuteczniej wykonywać swoje obowiązki[7].
Teren po dawnej wsi Możdżany został wykupiony w 1613 przez węgorzewskich mieszczan[7].
W XIX w. na zachód od obecnego centrum wsi założono cmentarz wiejski ewangelicki. Drugi znajduje się na północ od Borek.
Na przełomie XIX i XX w. majątek był w rękach kolejno rodzin Kramer, Bucholz i Waschau-Wittenhof, jednak na skutek bankructwa w latach 20. ubiegłego stulecia uległ on rozparcelowaniu i sprzedane nowym osadnikom[8].
Mniej więcej w tym okresie na południowym krańcu wsi wybudowano kaplicę grobową, w której spoczywają doczesne szczątki Kramerów i Bucholz. Po II wojnie światowej zaadaptowano ją na kaplicę filialną rzymskokatolickiej parafii w Kruklankach.
W latach 1908–1945 przez wieś przechodziła lina kolejowa Kruklanki-Olecko.
W 1939 wieś liczyła 310 mieszkańców[8].
Obecnie w Możdżanach działa sklep oraz świetlica wiejska.
Niedaleko od Możdżan znajduje się Wolisko – siedziba żubrów[9].
Na południe od centrum wsi przepływa rzeka Sapina, która ma źródła na północ od jej centrum.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83836
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 797 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Sołectwa - Możdżany - Gmina Kruklanki [online], www.kruklanki.pl [dostęp 2019-07-30].
- ↑ a b c Robert Klimek, Wojciech Różewicz, Andrzej Sulej, Gmina Kruklanki - historia i przyroda, ISBN 978-83-926182-7-0.
- ↑ a b Wojciech Darski, Informator Turystyczno-Gospodarczy GMINY KRUKLANKI, GMINA KRUKLANKI, ISBN 978-83-937678-3-0.
- ↑ Adriana Czupryn Kruklanki – żubry na Mazurach Gazeta Wyborcza 2002-09-03