Misterium męki Pańskiej
Misterium męki Pańskiej lub pasja, sztuka pasyjna – misterium religijne o męce i śmierci Jezusa Chrystusa.
W Europie
edytujMisterium to widowisko teatralne powstałe na gruncie dramatu liturgicznego w Europie w XII wieku[1].
Inscenizacją misteriów zajmowały się przede wszystkim miejskie organizacje cechowe, a także specjalne bractwa (np. słynne Bractwo Męki Pańskiej, działające od 1380 w Paryżu)[2].
Najbardziej znane misteria odbywają się w Sewilli.
W Polsce
edytujW Polsce misteria męki Pańskiej były reprezentowane m.in. przez średniowieczną Historyję o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim złożoną przez Mikołaja z Wilkowiecka. Z początku XVII w. zachowały się dwa scenariusze widowisk autorstwa Abrahama Rożniatowskiego, przeznaczone dla sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej[3]. Misteria zanikły w okresie reformacji, a odrodziły się w XX wieku.
Aktualnie w Polsce misteria pasyjne są grane m.in. w następujących miejscach:
- Misterium męki Pańskiej w Poznaniu – od 1998 r. największe widowisko pasyjne w Europie[4], od 2011 także w Warszawie[5]
- Misterium męki Pańskiej w Bydgoszczy – od 2001 odbywające się przy Dolinie Śmierci i Sanktuarium Królowej Męczenników Kalwarii Bydgoskiej-Golgocie XX wieku[6]
- Chwalebne Misterium Męki Pańskiej na Kalwarii w Piekarach Śląskich. Reaktywowane po 100 latach przerwy w 2015 roku. Odbywa się w Wielkim Tygodniu.
- Kałkowie-Godowie, od 1973 r., jedno z najstarszych widowisk pasyjnych, wystawiane przez amatorski Teatr Dramatyczny im. Księdza Czesława Wali[7],
- Kalwarii Wejherowskiej wystawiane przez Misterników Kaszubskich od 2002 roku,
- Misterium Męki Pańskiej w Grębocinie k. Torunia (od 2008 roku)[8]
- Górze Kalwarii (zw. Kalwarią mazowsza) – Tradycja misteryjna wznowiona w 2010 roku po dwustu latach przerwy. Patrz: Misterium męki Pańskiej w Górze Kalwarii
- Kalwarii Zebrzydowskiej,
- Przeworsku (od 2014),
- Katowice-Panewniki (Kalwaria Śląska)[9]
- Cieszynie (elżbietanki, teatr miejski)
- Kurzętniku
- Piekary Śląskie – Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej – Tradycja Chwalebnego Misterium Męki Pańskiej wznowiona po stu latach przerwy w 2014 roku.
- Kalwarii Pacławskiej,
- Stadnikach (województwo Małopolskie)[10],
- Ołtarzewie przez tamtejszy pallotyński Teatr Seminaryjny,
- Górce Klasztornej[11]
- Lubawie
- Węglówce
- Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Nasutowie,
- Warcie.
- Czerwińsku nad Wisłą
- Alwernii[12]
Galeria
-
Misterium Męki Pańskiej w Grajewie -
Misterium w Kalwarii Pacławskiej -
-
Misterium w Węglówce
Przypisy
edytuj- ↑ Mirosław Korolko, Leksykon kultury religijnej w Polsce, Warszawa: „Adam”, 1999, s. 347, ISBN 83-7232-050-0, OCLC 69369952.
- ↑ Encyklopedia "białych plam", t. XII, Radom 2003, s. 139-140.
- ↑ Czesław Hernas: Barok. Wyd. VIII – 2 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 214, 463, 715, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13846-2.
- ↑ Misterium Męki Pańskiej: Misterium poznańskie. [dostęp 2015-03-29].
- ↑ Misterium Męki Pańskiej w Warszawie – tvp.info [online], tvp.info [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Diecezjalny Ośrodek Duszpasterstwa Akademickiego MARTYRIA
- ↑ embe: Kałków: Benefis 40-lecia Teatru Parafialnego. diecezja.radom.pl. [dostęp 2015-03-24].
- ↑ Misterium Męki Pańskiej w Grębocinie [online], diecezja-torun.pl [dostęp 2020-07-18].
- ↑ Katowice. "Kalwaria Śląska" u franciszkanów. www.e-teatr.pl, 2007-03-08. [dostęp 2011-01-20].
- ↑ Misterium w Stadnikach
- ↑ https://web.archive.org/web/20120107140817/http://www.pasja.msf.opoka.org.pl/ dostęp 16-03-2010
- ↑ Misteria Męki Pańskiej – Klasztor oo. Bernardynów – Alwernia | Klasztor oo. Bernardynów – Alwernia [online], bernardyni-alwernia.pl [dostęp 2016-03-22].