Mikropaństwo

Mikropaństwo, minipaństwo, rzadziej państwo karłowate – państwo o niewielkim obszarze terytorialnym i mające niewielką liczbę ludności.

Minipaństwa w sąsiedztwie Unii Europejskiej

Typowym problemem mikropaństw jest np. brak własnej armii. Niewielkie terytorium i mała liczba ludności determinują daleko idące ograniczenia gospodarcze. Dlatego kraje te często wchodzą w unie celne i używają walut swoich sąsiadów. Ich słaba pozycja prowadzi w efekcie do uzależnienia się od większych państw sąsiednich, na rzecz których nierzadko rezygnują one z wykonywania części własnej suwerenności. W Europie taka zależność istnieje pomiędzy Księstwem Andory a Francją i Hiszpanią. Dla Liechtensteinu takim partnerem jest Szwajcaria, dla Księstwa Monako – Francja, a dla San Marino – Włochy. Dla pozaeuropejskich mikropaństw rolę tę odgrywają byłe metropolie, których koloniami w przeszłości były te kraje.

Mikropaństwa są niezależnymi podmiotami prawa międzynarodowego. Do kategorii tej nie można więc zaliczyć takich bytów jak Dependencje Korony brytyjskiej czy drobne terytoria zależne, będące pozostałościami rozległych posiadłości dawnych mocarstw kolonialnych.

Miasto-państwo jest klasycznym przykładem miniaturowego państwa, które składa się z jednego miasta i ewentualnie z najbliżej położonego terytorium, gdzie mogą znajdować się jeszcze inne, mniejsze osady.

Współczesne mikropaństwa

Na świecie istnieje oficjalnie 25 niepodległych państw, których powierzchnie nie przekraczają 1000 km². Liczba ich ludności zazwyczaj jest niewielka, z wyjątkiem Singapuru – miasta zamieszkanego przez ponad 5,5 mln osób. Większość minipaństw zajmuje wyspy lub grupy wysp, przeważnie położone w Basenie Karaibskim, na Oceanie Spokojnym i w Azji Południowo-Wschodniej, i stanowi często pozostałości dawnych posiadłości kolonialnych. Jedynie Singapur, Malta i niezależny szejkanat Bahrajn są państwami charakteryzującymi się wysoką stopą życiową i stabilnym rozwojem ekonomicznym.

W Europie istnieje 6 minipaństw: Andora, Liechtenstein, Monako, Malta, San Marino i Watykan. Mają one odmienną genezę, stanowiąc fragmenty średniowiecznych państw lub posiadłości należących do różnych dynastii.

Najmniejszym państwem świata zarówno pod względem terytorium, jak i liczby ludności jest Państwo Miasto Watykan z 839 obywatelami (stan na lipiec 2013) i o powierzchni 44 hektarów.

Państwa mające mniej niż 1000 km² powierzchni

Mj.	Państwo/Terytorium	Powierzchnia	Region
1	Watykan	0,44 km²	Europa
2	Monako	2,02 km²	Europa
3	Nauru	21 km²	Oceania
4	Tuvalu	26 km²	Oceania
5	San Marino	61 km²	Europa
6	Liechtenstein	160 km²	Europa
7	Wyspy Marshalla	181 km²	Oceania
8	Saint Kitts i Nevis	261 km²	Karaiby
9	Malediwy	298 km²	Azja – Ocean Indyjski
10	Malta	316 km²	Europa – Morze Śródziemne
11	Grenada	344 km²	Karaiby
12	Saint Vincent i Grenadyny	389 km²	Karaiby
13	Barbados	430 km²	Karaiby
14	Antigua i Barbuda	443 km²	Karaiby
15	Seszele	455 km²	Afryka – Ocean Indyjski
16	Palau	459 km²	Oceania
17	Andora	468 km²	Europa
18	Saint Lucia	616 km²	Karaiby
19	Mikronezja	702 km²	Oceania
20	Singapur	714 km²	Azja
21	Tonga	747 km²	Oceania
22	Dominika	751 km²	Karaiby
23	Bahrajn	765 km²	Azja – Zatoka Perska
24	Kiribati	811 km²	Oceania
25	Wyspy Świętego Tomasza i Książęca	964 km²	Afryka – Ocean Atlantycki

Państwa mające mniej niż 500 000 mieszkańców

Mj.	Państwo/Terytorium	Populacja	Region
1	Watykan	839	Europa
2	Nauru	9 434	Oceania
3	Tuvalu	10 698	Oceania
4	Palau	21 108	Oceania
5	San Marino	32 448	Europa
6	Monako	36 136	Europa
7	Liechtenstein	37 009	Europa
8	Saint Kitts i Nevis	51 134	Karaiby
9	Wyspy Marshalla	69 747	Oceania
10	Dominika	73 286	Karaiby
11	Andora	85 293	Europa
12	Antigua i Barbuda	90 156	Karaiby
13	Seszele	90 846	Afryka – Ocean Indyjski
14	Saint Vincent i Grenadyny	103 220	Karaiby
15	Kiribati	103 248	Oceania
16	Mikronezja	106 104	Oceania
17	Tonga	106 322	Oceania
18	Grenada	109 590	Karaiby
19	Saint Lucia	162 781	Karaiby
20	Wyspy Świętego Tomasza i Książęca	186 817	Afryka – Ocean Atlantycki
21	Samoa	195 476	Oceania
22	Vanuatu	261 565	Oceania
23	Barbados	288 725	Karaiby
24	Islandia	315 281	Europa
25	Bahamy	319 031	Karaiby
26	Belize	334 297	Ameryka Środkowa
27	Malediwy	393 988	Azja – Ocean Indyjski
28	Malta	411 277	Europa
29	Brunei	415 717	Azja

Zobacz też

• miasto-państwo

Bibliografia

• K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka, podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007
• M. Baczwarow, A. Suliborski, Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce, Warszawa 2003.