Milorad Dodik
Milorad Dodik (ur. 12 marca 1959 w Laktaši) – polityk serbski Bośni i Hercegowiny. Premier Republiki Serbskiej od 28 lutego 2006 do 15 listopada 2010 oraz w okresie od 18 stycznia 1998 do 12 stycznia 2001. Przewodniczący Sojuszu Niezależnych Socjaldemokratów. Prezydent Republiki Serbskiej od 15 listopada 2010 do 17 listopada 2018 i ponownie od 2022.
.jpg) Milorad Dodik (2022) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Prezydent Republiki Serbskiej | |
| Okres |
od 15 listopada 2022 |
| Poprzednik | |
| Okres |
od 15 listopada 2010 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Premier Republiki Serbskiej | |
| Okres |
od 28 lutego 2006 |
| Poprzednik | |
| Następca |
Anton Kasipović (p.o.) |
| Okres |
od 18 stycznia 1998 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Przewodniczący Prezydium Bośni i Hercegowiny | |
| Okres |
od 17 listopada 2018 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
   
| |
Kariera polityczna
edytujDodik ukończył studia w dziedzinie nauk politycznych na Uniwersytecie Belgradzkim. Od 1986 do 1990 zasiadał we władzach miejskich Laktaši. W 1990 w pierwszych wielopartyjnych wyborach w Bośni i Hercegowinie, został wybrany do parlamentu Socjalistycznej Republiki BiH.
W czasie wojny w Bośni został członkiem Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej. Założył w tym czasie Klub Niezależnych Członków Parlamentu, który był w opozycji do Serbskiej Partii Demokratycznej, mającej większość w parlamencie.
Klub stał się zalążkiem utworzonego w 1996 Sojuszu Niezależnych Socjaldemokratów. Dodik stał się jego liderem. W 1997 ponownie został wybrany do Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej.
W styczniu 1998 prezydent Republiki Serbskiej Biljana Plavšić mianowała Dodika szefem rządu. Dodik sprawował urząd do stycznia 2001. Stanowisko premiera ponownie objął 28 lutego 2006. Po wyborach parlamentarnych w listopadzie 2006 zachował urząd szefa rządu. 15 listopada 2010 objął urząd prezydenta, po wygranych wyborach.
W 2018 został wybrany jako przedstawiciel Serbów do Prezydium Bośni i Hercegowiny[1]. Od 17 listopada 2018 do 20 lica 2019 i ponownie od 20 listopada 2020 do 20 lipca 2021 jej przewodniczący.
W styczniu 2022 wyraził przekonanie, że wraz z końcem kadencji prezydenta Stanów Zjednoczonych Joe Bidena (2025) serbska część Bośni i Hercegowiny powinna wejść w skład Republiki Serbii[2].
15 listopada 2022 po wygranych wyborach, ponownie objął urząd prezydenta Republiki Serbskiej[3].
Dodik w swoich wypowiedziach wielokrotnie negował i podważał zbrodnie popełnione przez Serbów na Bośniakach, w tym masakrę w Srebrenicy[4]. W styczniu 2023 roku odznaczył rosyjskiego prezydenta Władimira Putina Orderem Republiki Serbskiej[5].
Stosunek do układu z Dayton
edytujMilorad Dodik od lat podejmuje działania, które długofalowo osłabiają postanowienia układu z Dayton, w tym sprzyjają serbskiemu separatyzmowi oraz przekształceniu Bośni i Hercegowiny w luźną konfederację. Wskazuje się także, że wieloletni udział Dodika i jego partii we władzach doprowadził do podporządkowania instytucji Republiki Serbskiej interesom grupy wpływu powiązanej z tym politykiem. Jego silnej pozycji na scenie politycznej sprzyjać ma także kontrola nad mediami i wpływy w wymiarze sprawiedliwości. Do działań podejmowanych przez Dodika i jego partię w celu zmiany status quo w praktyce funkcjonowania Bośni i Hercegowiny zalicza się m.in. stosowanie groźby secesji, blokowanie reform ograniczających autonomię części składowych BiH oraz podpisywanie umów międzynarodowych przez władze Republiki Serbskiej w sprawach, w których kompetencje przypisane są władzom centralnym. Polityka Dodika osłabiająca instytucje Bośni i Hercegowiny cieszy się poparciem Federacji Rosyjskiej[6]. Ponadto Dodik zdystansował się od stanowisk potępiających rosyjską inwazję na Ukrainę i opowiedział się przeciwko zachodnim sankcjom. Wskazuje się, że polityka ta współgra z rosyjskimi działaniami mającymi na celu destabilizację Bośni i Hercegowiny oraz wpływanie na sytuację na Bałkanach Zachodnich[7]. Działania podejmowane przez Dodika i jego partię przeciwko postanowieniom układu z Dayton wywołały m.in. amerykańskie sankcje wprowadzone na niego i powiązane z nim media[8].
Odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Présidence bosnienne. Victoire du nationaliste serbe Milorad Dodik. lemonde.fr, 8 października 2018. [dostęp 2018-10-08]. (fr.).
- ↑ Lider bośniackich Serbów wzywa do przyłączenia części Bośni i Hercegowiny do Serbii [online], forsal.pl, 4 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-05] (pol.).
- ↑ Separatist leader sworn in as Bosnian Serb president. s. www.seattletimes.com. [dostęp 2022-11-18]. (ang.).
- ↑ Srebrenica massacre is 'fabricated myth', Bosnian Serb leader says [online], The Independent, 13 kwietnia 2019 [dostęp 2022-01-19] (ang.).
- ↑ Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 319. rp.pl, 2023-01-08. [dostęp 2023-01-11].
- ↑ Marta Szpala: Bośnia i Hercegowina – gry separatyzmem Republiki Serbskiej. osw.waw.pl, 2022-02-09. [dostęp 2022-05-31].
- ↑ Bogdan Zawadewicz: Bośnia i Hercegowina – spory o politykę wobec Rosji. osw.waw.pl, 2022-03-29. [dostęp 2022-05-31].
- ↑ Serbowie dzielą Bośnię. „To eksperyment nieposiadający zdolności przeżycia”. rp.pl, 2022-01-09. [dostęp 2022-05-31].
- ↑ Milorad Dodik. Istinomer. [dostęp 2024-03-07]. (serb.).
- ↑ Вучић уручио одликовања поводом Видовдана. Политика Online, 29.06.2021. [dostęp 2024-03-07]. (serb.).
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 22.11.2011 г. № 1517 [online], Президент России [dostęp 2019-06-27] (ros.).