Wikipedia

Mikałajewa

wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim
Ten artykuł dotyczy wsi w obwodzie witebskim Republiki Białorusi. Zobacz też: Mikołajów (ujednoznacznienie).

Mikałajewa (pol. Mikołajów, biał. Мікалаева; ros. Николаево, Nikołajewo) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim, siedziba sielsowietu Mikałajewa[2]. Leży na prawym brzegu rzeki Dźwiny, 25 km na południowy zachód od Szumilina, 69 km od Witebska. Przez wieś biegnie droga R114.

Mikałajewa
Мікалаева
Ilustracja
Pomnik symbolizujący „drogę śmierci” w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza
Państwo

 Białoruś

Obwód

 witebski

Rejon

szumiliński

Sielsowiet

Mikałajewa

Populacja (2009)
• liczba ludności


284[1]

Nr kierunkowy

+375 2130

Kod pocztowy

211269

Tablice rejestracyjne

2

Położenie na mapie obwodu witebskiego
Mapa konturowa obwodu witebskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Mikałajewa”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Mikałajewa”
Ziemia55°14′29″N 29°15′25″E/55,241389 29,256944
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

We wsi Mikołajów znajdowała się wybudowana w 1780 r. kaplica filialna parafii w Ule[3]. Informacja o kaplicy pojawia się w księgach parafialnych w 1841 r. Później w okresie od 1848 do 1910 wymieniana jest kaplica cmentarna w folwarku Teklenwil (nazwa pochodziła prawdopodobnie od imienia Tekla)[4][5].

Majątek Teklenwil leżał w pobliżu wsi Mikołajów, na południe od traktu ryskiego[6]. W czasach gdy właścicielami majątku była rodzina Reuttów znajdowała się w nim gorzelnia, później w czasach von Faltynów, w 1902 r. działała jedna z większych w ujeździe połockim garbarni, zatrudniająca 25 robotników. Funkcjonowała przeprawa promowa na rzece Dźwinie pomiędzy Teklenwilem, a centrum Ułły[6].

W Teklenwilu znajdował się dwór von Faltynów[7]. Mieszkały w nim 53 osoby, a w Mikołajowie 57. Oba majątki należały do von Faltynów, leżały na terenie parafii w Ule w dekanacie połockim.

W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w kołchoz Taklinowo. Po II wojnie światowej majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa.

Od 1924 miejscowość leżała w granicach BSRR. W latach 1941–1944 była pod okupacją niemiecką, następnie ponownie w BSRR, a od 1991 w Republice Białorusi.

W 1999 we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach[8].

Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo

edytuj
Osobny artykuł: Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo.

Po inwazji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 NKWD podjęło likwidację więzienia w Berezweczu, ob. Głębokie (patrz masakry więzienne NKWD 1941). Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej w kierunku Uszacza.

Po dojściu do Ułły kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie[9]. Strażnicy dostali rozkaz, by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando NKWD, które zagnało mieszkańców okolicznych wsi do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa[10].

Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715[9]) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny zachód od Mikałajewa[11]. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni[9].

Miejsce pamięci

edytuj

Na miejscu pochowania ofiar, z inicjatywy krewnych i przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[12], postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj msza święta pamięci ofiar. Więźniowie byli różnych narodowości, lecz dominowali Polacy. Wśród zamordowanych byli ks. Franciszek Kuksewicz – proboszcz parafii w Miorach oraz ks. Stanisław Eliasz – proboszcz parafii w Idołcie[10][13][14].

Parafia rzymskokatolicka

edytuj

W Mikałajewie znajduje się parafia Zesłania Ducha Świętego, leżąca w dekanacie lepelskim diecezji witebskiej[15].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. ↑ Государственный комитет по имуществу Республики Беларусь ГОСКАРТГЕОЦЕНТР: Николаево. maps.by. [dostęp 2016-04-17]. (biał.).
  3. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-28].
  4. ↑ K. Shastouski, Uła | Kościół Św. Trójcy - Komentarze [online], radzima.org [dostęp 2020-03-24].
  5. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-28].
  6. ↑ a b Текленвиль, [online], xn--h1aaicig3a3b.xn--p1ai [dostęp 2020-03-28].
  7. ↑ Andrzej Rejman: Prof. Adam Hrebnicki. kresy.genealodzy.pl, 2009. [dostęp 2016-04-11].
  8. ↑ Г. П. Пашкоў: Беларуская энцыклапедыя. Mińsk: БелЭн, 2000. (biał.).
  9. ↑ a b c Sławomir Kalbarczyk. Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę. „Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)”. 29.07.2011, 2011-08-11. 
  10. ↑ a b Tadeusz Krahel. Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150). 
  11. ↑ Міхась Баўтовіч: Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году. www.radzima.org. [dostęp 2016-04-12]. (biał.).
  12. ↑ Sławomir Kowalczyk. Berezwecz - Nikołajewo. „Gazeta Wyborcza”. 21.07.1992. gazeta.pl. [dostęp 2016-04-12]. 
  13. ↑ Tadeusz Krahel. Ks. Stanisław Eliasz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. CZERWIEC 2002 Nr 6(146). 
  14. ↑ Ks. Stanisław Eliasz, kapłan archidiecezji wileńskiej. katolicy1844.republika.pl. [dostęp 2016-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-21)].
  15. ↑ Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы. catholic.by. [dostęp 2016-04-11]. (biał.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Mikałajewa&oldid=73923407”