Migdałowiec
Migdałowiec, migdał, migdałek[4] (Amygdalus L. ≡ Prunus subgen. Amygdalus) – rodzaj, podrodzaj lub sekcja (w zależności od ujęcia klasyfikacyjnego) roślin z rodziny różowatych. Ze względu na zagnieżdżenie w obrębie rodzaju śliwa Prunus zwykle wyróżniany w randze podrodzaju lub sekcji, co oznacza, że gatunki zaliczane są do rodzaju śliwa (Prunus).
 Migdałowiec trójklapowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj |
migdałek |
| Nazwa systematyczna | |
| Amygdalus L. Sp. Pl. 472. 1 Mai 1753[3] | |
Zaliczane tu gatunki mają duże znaczenie ekonomiczne i są uprawiane jako owocowe i ozdobne. W Polsce uprawiane są[4]:
- migdałowiec karłowaty Amygdalus nana L. ≡ Prunus tenella Batsch[5][6]
- migdałowiec pospolity Amygdalus communis L. ≡ Prunus dulcis (Mill.) D.A.Webb[5], Prunus amygdalus Batsch[6]
- migdałowiec trójklapowy Amygdalus triloba Ricker ≡ Prunus triloba Lindl.[5]
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
Rodzaj Amygdalus wyróżniony został w 1700 przez de Tourneforta na podstawie różnic w budowie owoców między tymi roślinami oraz rodzajami: Armeniaca, Cerasus, Laurocerasus, Persica i Prunus. Klasyfikacja ta częściowo została przyjęta przez Linneusza, który w 1753 wyróżnił trzy, a w 1754 cztery rodzaje: Amygdalus, Cerasus, Prunus i Padus. Kolejni taksonomowie uzupełniali tę listę, wyróżniając nowe rodzaje lub łączyli je w różny sposób. Po raz pierwszy pomysł scalenia wszystkich gatunków w jeden rodzaj Prunus opublikowany został przez Benthama i Hookera w 1865[7][8]. Szeroko zaakceptowana została klasyfikacja Rehdera z 1940 umieszczająca Amygdalus w obrębie rodzaju Prunus jako jeden z pięciu podrodzajów[9][8]. Podrodzaj Amygdalus tworzy wspólny klad z podrodzajem Prunus, w którym zagnieżdżona jest m.in. jedna z sekcji wcześniej klasyfikowana w podrodzaju Cerasus[8]. W obrębie podrodzaju wyróżniane są dwie sekcje – Amygdalus (migdałowiec w wąskim znaczeniu) i Persica – brzoskwinia. Analizy molekularne i morfologiczne wskazują na konieczność wyłączenia z sekcji Amygdalus gatunków tradycyjnie tu włączanych takich jak – migdałowiec karłowaty P. tenella, migdałowiec trójklapowy P. triloba, P. petunnikowii i P. pedunculata. Gatunki te zagnieżdżone są w obrębie siostrzanego podrodzaju Prunus[10][11].
Podrodzaj Amygdalus[5]:
- Prunus arabica (Olivier) Meikle
- Prunus argentea (Lam.) Rehder
- Prunus brahuica (Boiss.) Aitch. & Hemsl.
- Prunus bucharica (Korsh.) Hand.-Mazz.
- Prunus carduchorum (Bornm.) Meikle
- Prunus cercocarpifolia Villareal
- Prunus davidiana (Carrière) Franch. – brzoskwinia Davida
- Prunus dulcis (Mill.) D.A.Webb – migdałowiec pospolity, śliwa migdał
- Prunus eburnea (Spach) Aitch.
- Prunus elaeagrifolia (Spach) A. E. Murray
- Prunus eremophila Prigge
- Prunus erioclada Bornm.
- Prunus fenzliana Fritsch
- Prunus ferganensis (Kostov & Rjabov) Kovalev & Kostov – brzoskwinia fergańska
- Prunus haussknechtii C.K.Schneid.
- Prunus havardii (W.Wight) S.C.Mason
- Prunus kansuensis Rehder
- Prunus korshinskyi Hand.-Mazz.
- Prunus kotschyi (Boiss. & Hohen.) Meikle
- Prunus kuramica (Korsh.) Kitam.
- Prunus lycioides (Spach) C.K.Schneid.
- Prunus microphylla (Kunth) Hemsl.
- Prunus minutiflora Engelm. ex A.Gray
- Prunus mira Koehne – brzoskwinia dziwna
- Prunus mongolica Maxim.
- Prunus pedunculata (Pall.) Maxim.
- Prunus persica (L.) Batsch – brzoskwinia zwyczajna
- Prunus ×persicoides (Ser.) M. Vilm. & Bois
- Prunus petunnikowii (Litv.) Rehder
- Prunus scoparia (Spach) C.K.Schneid.
- Prunus spinosissima (Bunge) Franch.
- Prunus tangutica (Batalin) Koehne
- Prunus tenella Batsch – migdałowiec karłowaty
- Prunus texana D.Dietr.
- Prunus trichamygdalus Hand.-Mazz.
- Prunus triloba Lindl. – migdałowiec trójklapowy
- Prunus turcomanica (Lincz.) Kitam.
- Prunus webbii (Spach) Vierh.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2012-12-19]. (ang.).
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d subg. Amygdalus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2014-01-17].
- ↑ a b Prunus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Bentham, G., J. D. Hooker. 1865. Genera plantarum, vol. 1. Reeve & Co., London.
- ↑ a b c Sangtae Lee, Jun Wen. A phylogenetic analysis of Prunus and the Amygdaloideae (Rosaceae) using ITS sequences of nuclear ribosomal DNA. „Am. J. Bot. January”. 88, 1, s. 150-160, 2001.
- ↑ Rehder A. 1940. A manual of cultivated trees and shrubs hardy in North America exclusive of the subtropical and warmer temperate regions, 2nd ed. Macmillan, New York, New York, USA.
- ↑ Mariana Yazbek, Sang-Hun Oh. Peaches and almonds: Phylogeny of Prunus subg. Amygdalus (Rosaceae) based on DNA sequences and morphology. „Plant Systematics and Evolution”. 299, 8, 2013. DOI: 10.1007/s00606-013-0802-1.
- ↑ Siew-Wai Chin, Joey Shaw, Rosemarie Haberle, Jun Wen, Dan Potter. Diversification of almonds, peaches, plums and cherries – Molecular systematics and biogeographic history of Prunus (Rosaceae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 76, s. 34-48, 2014.