Miejsca pamięci w gminie Brańszczyk
Miejsca pamięci w gminie Brańszczyk
Na terenie gminy Brańszczyk, w powiecie wyszkowskim województwa mazowieckiego znajduje się szereg miejsc pamięci ważnych wydarzeń, śmierci, walk i męczeństwa uwiecznionych pomnikami, drzewami pamięci, tablicami pamiątkowymi lub grobami.
Poniższa tabela przedstawia zestawienie większości miejsc pamięci znajdujących się na terenie gminy:
| Nr | Miejscowość/sołectwo | Lokalizacja | Współrzędne | Nazwa | Forma | Opis | Przypis | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Brańszczyk | plac przed kościołem Wniebowzięcia NMP | 52°37′37,3″N 21°35′06,3″E/52,627028 21,585083 | „Uczestnikom powstania styczniowego z parafii Brańszczyk” | krzyż z daszkiem | na krzyżu znajduje się tablica upamiętniająca powstańców styczniowych | 
| |
| 2. | Brańszczyk | plac przed kościołem Wniebowzięcia NMP | 52°37′38,2″N 21°35′04,8″E/52,627278 21,584667 | Dąb „Karol” na pamiątkę odejścia do Domu Ojca papieża Jana Pawła II 2.04.2005 | dąb pamięci | dąb upamiętniający śmierć papieża Jana Pawła II | 
| |
| 3. | Brańszczyk | plac przed kościołem Wniebowzięcia NMP | 52°37′38,2″N 21°35′05,1″E/52,627278 21,584750 | Dąb „Lech” na pamiątkę ofiar 10.04.2010 z Prezydentem Lechem Kaczyńskim | dąb pamięci | dąb upamiętniający śmierć ofiar katastrofy smoleńskiej, w tym prezydenta Lecha Kaczyńskiego | 
| |
| 4. | Brańszczyk | plac przed kościołem Wniebowzięcia NMP | 52°37′37,8″N 21°35′06,5″E/52,627167 21,585139 | Dąb „Stanisław” na pamiątkę 100 rocznicy nominacji 1 Prezesa Sądu Najwyższego Stanisława Pomian-Srzednickiego, Brańszczyk, 25.08.2017[?] | dąb pamięci | dąb upamiętniający 100. rocznicę nominacji Stanisława Pomian-Srzednickiego na Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego | 
| |
| 5. | Brańszczyk | cmentarz parafialny | 52°37′39,8″N 21°34′11,4″E/52,627722 21,569833 | „Polsko wspomnij tu o nas, wszak myśmy z twego zrobili nazwiska pacierz, co płacze i piorun, co błyska” | grób | mogiła zbiorowa 7 żołnierzy 20 Pułku Piechoty z 1920 roku | [1] (poz. 1) | 
|
| 6. | Brańszczyk | cmentarz parafialny | 52°37′39,6″N 21°34′13,0″E/52,627667 21,570278 | grób Stanisława Kulasińskiego | grób | Stanisław Kulasiński został zamordowany przez NKWD w nocy z 13 na 14 kwietnia 1940 roku w Twerze | 
| |
| 7. | Brańszczyk | cmentarz parafialny | 52°37′39″N 21°34′17″E/52,627500 21,571389 (przybl.) | „Tu spoczywają żołnierze Wojska Polskiego polegli w obronie Ojczyzny we wrześniu 1939 roku w okolicach Brańszczyka” | grób | mogiła zbiorowa 40 (56) znanych z nazwiska 20 | [2] (poz. 1) | 
|
| 8. | Brańszczyk | cmentarz parafialny | 52°37′39″N 21°34′17″E/52,627500 21,571389 (przybl.) | grób kpt. Piotra Kulasińskiego | pomnik | kpt. Piotr Kulasiński ps. Adam, Walter, Bicz, żołnierz NOW-AK-NZW, zamordowany przez UB, działacz narodowy, nauczyciel konspiracyjny | [3] (poz. 9) | |
| 9. | Brańszczyk | skrzyżowanie ul. Jana Pawła II z ul. Nadbużną | 52°37′41″N 21°35′10″E/52,628056 21,586111 (przybl.) | „Poległym ofiarom, żołnierzom i ludności cywilnej podczas II wojny światowej” | pomnik | [3] (poz. 8) | ||
| 10. | Brańszczyk | przy ul. Nadbużnej | 52°37′34″N 21°36′31″E/52,626111 21,608611 (przybl.) | pomnik ku czci ks. Zygmunta Ziemińskiego | pomnik | ksiądz Ziemiński, wikariusz parafii Brańszczyk, spłonął w tym miejscu w samochodzie 28 maja 1982 roku | 
| |
| 11. | Dalekie-Tartak | przy torach linii kolejowej Tłuszcz–Ostrołęka | 52°41′46,6″N 21°30′16,9″E/52,696278 21,504694 | mogiła nieznanego żołnierza z II wojny światowej | grób | 
| ||
| 12. | Poręba Średnia | na zewnętrznej ścianie kościoła | 52°41′13″N 21°41′47″E/52,686944 21,696389 | Żołnierzom Armii Krajowej walczącym w Puszczy Białej Obwodu Ostrów Mazowiecka Kryptonim „Opocznik” 13 pułku piechoty AK poległym i pomordowanym przez okupanta w latach 1939–1945 | tablica pamiątkowa | [3] (poz. 1) | ||
| 13. | Poręba Średnia | na zewnętrznej ścianie kościoła | 52°41′13″N 21°41′47″E/52,686944 21,696389 | Mjr Dobrzańskiemu „Hubali” i jego żołnierzom na pamiątkę postoju 26 września 1939 r. (cytat dosłowny) | tablica pamiątkowa | [3] (poz. 2) | ||
| 14. | Poręba Średnia | w kościele | 52°41′12,6″N 21°41′46,7″E/52,686833 21,696306 | Dnia 5.04.1944 r. polegli w gajówce Udrzyn – walcząc z Niemcami w obronie radiostacji żołnierzom III Bat. 13 PP AK „Obwodu Ostrów Mazowiecka” – „Opocznik” | tablica pamiątkowa | [3] (poz. 3) | ||
| 15. | Poręba Średnia | obok kościoła | 52°41′13″N 21°41′47″E/52,686944 21,696389 (przybl.) | Bojownikom o wolność w 1863. 12.11.1986. Honor i Ojczyzna Pułk. Kordowi Frycze komendantowi Puszczy Białej i jego podkomendantom | pomnik (kaplica) | [3] (poz. 5) | ||
| 16. | Poręba Średnia | cmentarz parafialny | 52°41′09″N 21°40′55″E/52,685833 21,681944 (przybl.) | Śp Porucznik Edmund Baszko „Ster” oficer do zleceń specjalnych III Bat. 13 PP AK i WIN Poległ w walce o wolność ojczyzny 25.10.1945 r. | pomnik | [3] (poz. 10) | ||
| 17. | Poręba Średnia | Cmentarz parafialny | 52°41′09″N 21°40′55″E/52,685833 21,681944 (przybl.) | grób | mogiła indywidualna | [2] (poz. 2) | ||
| 18. | Trzcianka | przy drodze krajowej nr 8 | 52°38′45″N 21°32′54″E/52,645833 21,548333 (przybl.) | grób | mogiła zbiorowa 2 żołnierzy z 1920 roku | [1] (poz. 2) | ||
| 19. | Trzcianka | na terenie szkoły podstawowej | 52°38′47″N 21°32′32″E/52,646389 21,542222 (przybl.) | Por. Piotrowi Kulasińskiemu 11.08.1914 – 05.11.1946r. Nauczycielowi, budowniczemu szkoły w latach 1945–1946, żołnierzowi NOW i AK w 45. rocznicę śmierci z rąk UB | pomnik | [3] (poz. 7) | ||
| 20. | Trzcianka | w lesie, przy Natalińskiej Drodze (na odcinku Dalekie-Tartak – Leszczydół-Nowiny) | 52°39′31,0″N 21°29′29,7″E/52,658611 21,491583 | W tym miejscu 23.VI.1944 r. zostali zamordowani przez okupantów niemieckich żołnierze AK | pomnik | miejsce śmierci 11 żołnierzy o podanych nazwiskach oraz dwóch nieznanych | 
| |
| 21. | Udrzyn | gajówka | Dnia 5.04.1944 r. polegli w gajówce Udrzyn – walcząc z Niemcami w obronie radiostacji żołnierzom III Bat. 13 PP AK „Obwodu Ostrów Mazowiecka” – „Opocznik” | pomnik | [3] (poz. 4) | |||
| 22. | Udrzynek | w lesie | 52°40′17,0″N 21°39′41,4″E/52,671389 21,661500 i 52°40′11,8″N 21°39′42,1″E/52,669944 21,661694 | Uroczysko „Mękaliny Pieńkosów”: W hołdzie Stanisławowi Pieńkosowi i rodzinie pomordowanym przez hitlerowców dnia 25.12.1943 r. – miejsce zbiorowego mordu | pomnik | dwa pomniki znajdują się po obu stronach drogi Udrzynek-Knurowiec | [3] (poz. 6), [4] | 
|
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wykaz cmentarzy, kwater i mogił wojennych z I wojny światowej i roku 1920 gminy Brańszczyk [online], www.branszczyk.pl [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-07].
- ↑ a b Wykaz cmentarzy i mogił wojennych z okresu II wojny światowej zachowanych na terenie gminy Brańszczyk [online], www.branszczyk.pl [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-07].
- ↑ a b c d e f g h i j Wykaz miejsc pamięci narodowej na terenie gminy Brańszczyk [online], www.branszczyk.pl [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-07].
- ↑ Trasa 9 – Na północny wschód od Wyszkowa: Wszystko co najpiękniejsze, [w:] Michał Franaszek, Rekreacyjne trasy rowerowe – okolice Warszawy, Kraków: Wydawnictwo „Compass”, 2013, s. 71, ISBN 978-83-7605-379-0.