Mieczysław Meissner
Mieczysław Alfons Meissner (ur. 23 października 1877 w Emmowie (nazwa obowiązująca w latach 1815-1918 w zaborze pruskim, obecnie Rzepiszyn), zm. 7 stycznia 1938 w Grabowie nad Prosną) – polski ksiądz katolicki, społecznik. Zasłużony proboszcz średzkiej kolegiaty, organizator powstania wielkopolskiego na terenie Środy Wielkopolskiej. Pochowany na tamtejszym cmentarzu w kwaterze powstańców wielkopolskich. W 2001 r. został wybrany przez Średzian człowiekiem stulecia.
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1877 |
| Data i miejsce śmierci |
1938 |
| Proboszcz parafii kolegiackiej pw. Wniebowzięcia NMP w Środzie Wielkopolskiej | |
| Okres sprawowania |
1911-1936 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
1903 |
Życiorys
edytujDzieciństwo i studia
edytujUrodził się w Emmowie (obecnie Rzepiszyn) koło Kruszwicy, Był najstarszym synem, jednym z czternaściorga dzieci Kazimiery z domu Hundt i Wojciecha Meissnera, właściciela folwarków Emmowo i Sławsk Wielki, uczestnika powstania styczniowego (1863), do którego przyłączył się wraz z kolegami z gimnazjum. Dziadek Mieczysława Meissnera, Andrzej, był uczestnikiem powstania listopadowego (1830)[1]. Jego młodszymi braćmi byli Czesław Meissner[a] i Alfred[b].
Mieczysław Meissner uczęszczał do poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny, gdzie nawiązał kontakty z konspiracyjnymi organizacjami młodzieży gimnazjalnej w zaborze pruskim; wspólnie m.in. ze Stefanem Rowińskim doprowadził do ich zjednoczenia i został ich naczelnym prezesem[1].
W roku 1900 zdał maturę i rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne; studiował w Poznaniu i Gnieźnie.
Okres przed wybuchem I wojny światowej
edytujPo otrzymaniu 13 grudnia 1903 święceń kapłańskich, objął wikariat w Babimoście, gdzie przez trzy lata realizował otrzymane zadanie polonizowania parafii. Od roku 1906 przebywał w Poznaniu, będąc w latach 1906–1911 kolejno: wikariuszem, penitencjarzem i kaznodzieją katedralnym, a od roku 1911 – kaznodzieją gremialnym przy Kolegiacie św. Marii Magdaleny[1].
W roku 1907 współtworzył Związek Katolicko-Polskich Towarzystw Dobroczynnych w Wielkim Księstwie Poznańskim, a następnie pełnił funkcję sekretarza generalnego tej organizacji, m.in. gromadząc jej fundusze. W roku 1909 bez zgody zarządu Związku wykorzystał 3200 tys. marek na cele nowej organizacji – Dom Dobroczynności, w ramach której założył zakłady-przytułki dla wdów po polskich działaczach oraz dla pracujących dziewcząt i „Zakład dla dzieci kalekich im. Saturnina Gąsiorowskiego”. W zakładach zatrudniał polskie zakonnice, co chroniło je przed wysiedleniem w głąb Niemiec[1].
Od roku 1912 był proboszczem Kolegiaty w Środzie Wielkopolskiej i przywódcą ruchu narodowego w tej miejscowości. Konsekwentnie starał się o nadanie polskiego charakteru urzędom, tworząc „republikę średzką”.
I wojna światowa
edytujPo wybuchu I wojny światowej Mieczysław Meissner skutecznie chronił Polaków przed wcieleniem do pruskiej armii (dzięki dobrym stosunkom towarzyskim z lokalnymi pruskimi władzami) oraz utrzymywał konspiracyjne kontakty z przedstawicielami Narodowej Demokracji, m.in. Marianem Seydą. Gdy wybuchła rewolucja listopadowa roku 1918 utworzył w Środzie polską Radę Robotników i Żołnierzy, a następnie został prezesem Powiatowej Rady Ludowej. Był organizatorem 1 Kompanii Średzkiej i starostą średzkim (do połowy stycznia 1919).
Dwudziestolecie międzywojenne
edytujBył delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w 1918 roku[2].
Po zakończeniu I wojny światowej Mieczysław Meissner m.in.[1]:
- gromadził fundusze dla Komitetu Pomocy dla Kresów Wschodnich i Górnego Śląska,
- uczestniczył w agitacji w czasie plebiscytu na Górnym Śląsku,
- był duszpasterzem wychodźstwa polskiego w Niemczech,
- był kapelanem hufca ZHP w Środzie Wielkopolskiej,
oraz podejmował inne akcje społeczne (m.in. budowę kolonii robotniczej, założenie gimnazjum i in.).
Równocześnie prowadził wystawne życie i wzbogacał dużą prywatną kolekcję obrazów, co doprowadziło do konfliktów z parafianami i spowodowało przeniesienie przez władze duchowne do parafii w Grabowie nad Prosną (kwiecień 1936), gdzie zmarł w roku 1938. Został uroczyście pochowany 11 stycznia 1938 (zgodnie z jego wolą) w grobach powstańców wielkopolskich w Środzie Wielkopolskiej[1]. Mowę żałobną w średzkiej kolegiacie wygłosił ksiądz Arnold Marcinkowski[3].
Uwagi
edytuj- ↑ Czesław Meissner (1879–1950) – lekarz internista, działacz ND, poseł na Sejm Ustawodawczy.
- ↑ Alfred F.S. Meissner (1883–1953) – chirurg-stomatolog, twórca nowych metod operacyjnych i narzędzi stomatologicznych, profesor Akademii Stomatologicznej w Warszawie oraz Wydziałów Stomatologicznych Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Medycznej w Łodzi.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Jerzy Pietrzak: Meissner Mieczysław Alfons (1877–1938). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XX: Maria Józefa – Mieroszewski Krzysztof. Zakład Polskiego Słownika Biograficznego Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 1975, s. 394–395.
- ↑ Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu w grudniu 1918, Poznań 1918, s. 110.
- ↑ Ksiądz Mieczysław Meissner. Przywódca powstańców wielkopolskich 1918-1919 w Środzie. [dostęp z dnia: 2016-03-19]
Bibliografia
edytuj- Bożenna Urbańska, Kolegiata w Środzie Wielkopolskiej, Środa Wielkopolska: Średzkie Towarzystwo Kulturalne, 2008, ISBN 978-83-908000-9-7, OCLC 836441377.
- Przed rocznicą wybuchu powstania wielkopolskiego: Ks. Mieczysław Meissner i Edmund Bembnista