Wikipedia

Mieczysław Maślanko

polski adwokat

Mieczysław Maślanko, ur. jako Mojżesz Maślanko (ur. 7 września 1903 w Warszawie, zm. 20 kwietnia 1986 tamże) – polski adwokat pochodzenia żydowskiego.

Mieczysław Maślanko
Data i miejsce urodzenia

7 września 1903
Warszawa

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1986
Warszawa

Zawód, zajęcie

prawnik

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej

Życiorys

edytuj

Urodził się jako Mojżesz, syn Juliana, administratora budynków mieszkalnych przy ulicy Nalewki w Warszawie, oraz Marii z domu Trop[1].

Ukończył gimnazjum realne w Warszawie, a następnie, w 1923 roku, studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim[1]. W latach 1926–1930 odbywał w Warszawie aplikację sądową, a w latach 1930–1933 aplikację adwokacką w kancelarii Aleksandra Margolisa[1]. Następnie, do wybuchu II wojny światowej, prowadził w Warszawie własną kancelarię adwokacką przy ulicy Wierzbowej 4[2].

Podczas okupacji niemieckiej został pozbawiony prawa wykonywania zawodu i przebywał w getcie warszawskim, gdzie zatrudniony był w Wydziale Prawnym tamtejszego Judenratu. Pełnił tam funkcję przewodniczącego Sądu Dyscyplinarnego[2]. Według niektórych relacji posiadał wówczas prawo do noszenia czapki Jüdischer Ordnungsdienst[3]. Podczas wielkiej akcji deportacyjnej ukrywał się w więzieniu przy ul. Gęsiej[4]. 19 kwietnia 1943 roku został wywieziony z getta do KL Majdanek, gdzie opieką objął go Mieczysław Prószyński. Następnie przebywał także w Auschwitz-Birkenau, a później w Sachsenhausen. W Auschwitz pomagali mu Jan Mosdorf i Adam Kuryłowicz[4]. W Sachsenhausen przebywał do wyzwolenia obozu[4].

30 maja 1945 roku powrócił do Warszawy, zamieszkując tymczasowo u adwokata Henryka Nowogródzkiego. Następnie podjął pracę w Komisji Prawnej Biura Historycznego przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich[5]. W październiku 1945 roku Tymczasowy Zarząd Izby Adwokackiej w Warszawie delegował go do Łodzi, w celu przeprowadzenia tam dochodzeń w dwóch sprawach dyscyplinarnych[5]. 15 czerwca 1946 roku został powołany w skład Komisji Prawniczej Naczelnej Rady Adwokackiej[5]. Prowadził własną kancelarię adwokacką przy ulicy Szerokiej 33. W 1948 roku wraz z Mieczysławem Rettingerem i Antonim Landauem założył spółkę adwokacką „ReMLau” z siedzibą przy ulicy Wspólnej 35[6].

Od listopada 1945 roku był wpisany na listę obrońców wojskowych, od tego czasu występował głównie przed sądami wojskowymi[7]. Podczas procesu dwudziestu trzech był obrońcą Franciszka Karaudy[8]. Był także obrońcą podczas procesu Antoniego Symonowicza, Zdzisława Sadowskiego i Jerzego Regulskiego w czerwcu 1946 roku[9]. W październiku tego samego roku był obrońcą Szymona Poradowskiego[9]. Miesiąc później był obrońcą podczas procesu oskarżonych o zabójstwo Bolesława Ścibiorka, a następnie także obrońcą Stanisława Miodońskiego podczas procesu dowódców Narodowych Sił Zbrojnych. Brał również udział w procesie Zygmunta Augustyńskiego[9].

W styczniu 1947 roku był świadkiem podczas procesu Josefa Meisingera[10]. Na przełomie stycznia i lutego 1947 roku był obrońcą Jana Rzepeckiego i Emilii Malessy podczas procesu I Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość[8]. Później był obrońcą podczas procesu członków Komitetu Ziem Wschodnich. W 1947 roku bronił także Wacława Lipińskiego i Haliny Sosnowskiej. W tym samym roku został przydzielony do obrony pułkownika Franciszka Niepokólczyckiego podczas jego procesu przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie[11]. Podczas procesu Witolda Pileckiego pełnił funkcję obrońcy Witolda Różyckiego[12].

W listopadzie 1948 roku był obrońcą Tadeusza Szturm de Sztrem i Ludwika Cohna podczas procesu przywódców PPS-WRN. W lipcu 1949 roku bronił Wiktora Leśniewskiego oraz Adama Doboszyńskiego[13]. Podczas procesu Tatar-Utnik-Nowicki był obrońcą majora Władysława Romana[12], następnie bronił także generała Eugeniusza Luśniaka[11]. W lutym 1950 roku był obrońcą podczas procesu w tzw. sprawie Robineau[14]. W grudniu tego samego roku był obrońcą głównego oskarżonego w procesie Turnera[15]. W grudniu 1951 roku bronił Stanisława Nienałtowskiego[16]. We wrześniu 1952 roku bronił członków organizacji „Kraj” oskarżonych o zamordowanie Stefana Martyki[11]. Bronił również Augusta Emila Fieldorfa, składając prośbę o ułaskawienie go do Rady Państwa[17]. Był obrońcą z urzędu podczas procesu biskupa Kaczmarka[11] i procesu Bolesława Kontryma[17]. W tajnych procesach bronił również m.in. Mieczysława Siewierskiego[16].

Cechą obron prowadzonych przez Maślankę było niekwestionowanie „faktów” i dowodów przedstawianych przez oskarżycieli, jego obrona często przypominała nawet pomoc procesową dla oskarżycieli[18]. W związku z nieprawidłowym prowadzeniem spraw, w 1957 roku Rada Adwokacka w Warszawie wszczęła przeciwko niemu 4 postępowania dyscyplinarne, zostały one jednak później umorzone[19].

W latach 1955–1957 był jednym z obrońców Józefa Różańskiego[20]. W 1955 roku został powołany w skład komitetu redakcyjnego „Biuletynu Naczelnej Rady Adwokackiej”. Był wieloletnim członkiem Żydowskiego Instytutu Historycznego, będąc m.in. przewodniczącym jego Komisji Rewizyjnej[21]. Był również działaczem Zrzeszenia Prawników Polskich[21].

Od listopada 1952 roku był członkiem Zespołu Adwokackiego nr 6 w Warszawie. Od 1961 roku był członkiem Zespołu Adwokackiego nr 33, a od 1968 roku Zespołu Adwokackiego nr 6 w tym samym mieście[6]. Na początku lat 60. XX wieku był patronem Jana Olszewskiego podczas jego aplikacji adwokackiej[2]. Jako adwokat był obrońcą w wielu głośnych sprawach, m.in. w procesie profesora Kazimierza Tarwida[22]. W 1978 roku przeszedł na emeryturę[23].

W 1969 roku zeznawał podczas procesu Josefa Blösche w Erfurcie[22].

Był żonaty, jego żona zmarła w 1980 roku. Zmarł 20 kwietnia 1986 roku w Warszawie, 5 dni później został pochowany na Cmentarzu Wawrzyszewskim[23][24]. Pogrzeb miał charakter katolicki[1].

Odznaczenia

edytuj

Odniesienia w kulturze

edytuj

W sztuce Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta Janusza Szpotańskiego pojawia się postać wielkiego Mieczysława, którego pierwowzorem był Maślanko[26].

W filmie Generał Nil w jego rolę wcielił się Jakub Wieczorek[27]. W fabularyzowanych filmach dokumentalnych Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” i Radosław II w jego rolę wcielił się Andrzej Niemirski[28].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Zaborski 2015 ↓, s. 390.
  2. ↑ a b c Zaborski 2015 ↓, s. 391.
  3. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 392.
  4. ↑ a b c Zaborski 2015 ↓, s. 393.
  5. ↑ a b c Zaborski 2015 ↓, s. 394.
  6. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 395.
  7. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 396.
  8. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 398.
  9. ↑ a b c Zaborski 2015 ↓, s. 399.
  10. ↑ Nalewki 9 [online], Muzeum Getta Warszawskiego [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  11. ↑ a b c d Zaborski 2015 ↓, s. 401.
  12. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 400.
  13. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 402.
  14. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 301.
  15. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 404.
  16. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 406.
  17. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 405.
  18. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 401-402.
  19. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 407.
  20. ↑ Zaborski 2015 ↓, s. 409.
  21. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 411.
  22. ↑ a b Zaborski 2015 ↓, s. 412.
  23. ↑ a b c d e Zaborski 2015 ↓, s. 413.
  24. ↑ Wasilewski 1987 ↓, s. 74.
  25. ↑ a b Wasilewski 1987 ↓, s. 75.
  26. ↑ Maria Antosik-Piela, Cisi i gęgacze, [w:] Wirtualny Sztetl [online] [dostęp 2024-03-31].
  27. ↑ Generał Nil w bazie filmpolski.pl
  28. ↑ Andrzej Niemirski w bazie filmpolski.pl

Bibliografia

edytuj
  • Marcin Zaborski, „Ludowy” adwokat i obrońca wojskowy. Rzecz o Mieczysławie Maślanko (1903–1986), „Miscellanea Historico-Iuridica”, 15 (2), 2015, ISSN 1732-9132.
  • Jacek Wasilewski, Adwokat Mieczysław Maślanko (1903-1986), „Palestra”, 31 (1), 1987, s. 74-77 [dostęp 2024-03-30].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Mieczysław_Maślanko&oldid=75459524”