Mieczysław Gwalbert Pawlikowski
Mieczysław Gwalbert Pawlikowski (ur. 9 września 1834 we Lwowie, zm. 23 grudnia 1903 w Krakowie) – pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 września 1834 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik |
Życiorys
edytujUrodził się w 1834 we Lwowie[1] lub w Medyce[2]. Był synem Gwalberta działającego na rzecz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich[1][3]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[1].
W czasie powstania styczniowego od 27 marca 1863 do 1 marca 1864 był pomocnikiem komisarza pełnomocnego na Galicję Wschodnią[4]. W tym okresie od 20 kwietnia do 13 czerwca 1863 był komisarzem do szczególnych poruczeń Wysockiego, a następnie referentem policji przy naczelniku okręgu Galicji Wschodniej[4]. Członek Komitetu Miejskiego oraz Komisji Ekspedycyjnej we Lwowie. 1 marca 1864 został aresztowany[4]. Skazany na karę trzech lat więzienia[4]. Od września 1864 więziony przez Austriaków w Ołomuńcu[4]. Zwolniony w wyniku amnestii 20 listopada 1865[4].
Później był właścicielem dóbr[4] Medyka[1]. Działał w ruchu liberalno-demokratycznym w Galicji. Kontynuował działalność ojca, Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w tworzeniu ośrodka polskiej kultury w majątku Medyka. Gromadzony w Medyce księgozbiór przeniósł do Lwowa[1][3][2]. Współzałożyciel Towarzystwa Narodowo-Literackiego (1867) i dziennika „Kraj” (1869). Wiceprezes Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (1879–1883).
Zakładał także pismo „Reforma” i był jego redaktorem[2]. Był autorem utworów poetyckich (Pamiętnik pieśniarza, 1856; Ave patria, 1888), opowiadań i powieści (Plotki i prawo; Testament Napoleona, 1880; Drugi tom, 1885; Baczmaha, 1898). W publicystyce reprezentował postawy pozytywistyczne i antyklerykalne, pisał także recenzje teatralne.
Przez wiele lat jeździł w Tatry i do Zakopanego, gdzie korzystał z usług przewodnika Macieja Sieczki. Jako pierwszy przeszedł przez Zachodnie Żelazne Wrota, jako drugi wspiął się na Wysoką (razem z Adamem Asnykiem, synem Janem Gwalbertem oraz Maciejem Sieczką). Od 1874 był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, w latach 1880–1883 jego wiceprezesem. Członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890[5], członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie[6].
Zmarł 23 grudnia 1903 na krakowskim Kleparzu[3][2]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Medyce 28 grudnia 1903[1]. Był żonaty z Heleną z domu Dzieduszycką (także udzielająca się podczas powstania 1863, ówczesna przewodnicząca komitetu pań we Lwowie, a po uwięzieniu męża przebywała na emigracji w Szwajcarii do 1866)[4][3]. Jego synami byli Jan Gwalbert (1860–1939), historyk literatury polskiej, oraz Tadeusz (1861–1915), reżyser, krytyk teatralny, dyrektor teatrów[1][3].
Bibliografia
edytuj- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g † Mieczysław Pawlikowski. „Kurjer Lwowski”. Nr 356, s. 1, 24 grudnia 1903.
- ↑ a b c d † Mieczysław Pawlikowski. „Nowa Reforma”. Nr 294, s. 1, 24 grudnia 1903.
- ↑ a b c d e † Mieczysław Pawlikowski. „Gazeta Lwowska”. Nr 295, s. 5, 25 grudnia 1903.
- ↑ a b c d e f g h Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 325.
- ↑ Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu. 1909 R.40, s. 11.
- ↑ Pamiętnik Sokoła Krakowskiego 1885-1896, Kraków 1896, s. 31.