Mieczysław Choynowski
Mieczysław Choynowski (ur. 1 listopada 1909, zm. 1 października 2001 w Meksyku) – polski psycholog, filozof, założyciel i kierownik Pracowni Psychometrycznej Polskiej Akademii Nauk (1959–1969). Autor kolaży i fotomontaży.
| Państwo działania |
Polska / Meksyk |
|---|---|
| Data urodzenia |
1 listopada 1909 |
| Data i miejsce śmierci |
1 października 2001 |
| Doktor nauk | |
| Specjalność: psychologia, psychologia osobowości, filozoficzne aspekty nauk ścisłych i przyrodniczych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1946 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujStudiował matematykę na Uniwersytecie Poznańskim, architekturę na Politechnice Warszawskiej oraz filozofię, logikę i biologię na Uniwersytecie Warszawskim, ostatecznie dyplom z filozofii uzyskując na ostatnim z nich, na podstawie pracy Metodologiczne podstawy psychologii[1]. W czasie wojny wykładał psychologię na tajnych kompletach w Warszawie[1].
Po wojnie znalazł się w Krakowie, gdzie wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam też w 1946 się doktoryzował na podstawie dysertacji Logiczna analiza definicji nauki[1]. Przez krótki czas redagował czasopismo „Życie Nauki”.
W 1946 założył i do 1950 prowadził Konwersatorium Naukoznawcze Asystentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego uczestnikami było kilku znanych później naukowców, m.in. Bogusław Leśniodorski, Andrzej Grzegorczyk, Adam Podgórecki, Aleksander Matejko, Kazimierz Opałek, Tadeusz Pobożniak, Roman Suszko, Tadeusz Ulewicz, Stanisław Urbańczyk, Jerzy Wróblewski, Tadeusz Komornicki, Maria Borucka oraz pisarz i futurolog Stanisław Lem[1], który po latach nazywał Choynowskiego swoim intelektualnym mentorem[2].
W okresie stalinizmu, gdy na polskich uniwersytetach likwidowano psychologię jako burżuazyjną naukę zaprzeczającą równości wszystkich ludzi i zakazano badań psychometrycznych, Choynowski pracował w szpitalu psychiatrycznym w Kobierzynie (obecnie część Krakowa). W 1950 wraz z Antonim Kępińskim zorganizował tam Pracownię Psychologiczną, którą kierował do 1956[3]. Była to pierwsza tego typu (w warunkach szpitalnych) pracownia w Polsce[4]. W tymże szpitalu ukrył książki z zakresu psychometrii i testy psychologiczne. W czasach PRL-u był to imponujący księgozbiór trudno dostępnych pozycji[potrzebny przypis]. W latach 1958–1970 kierował Pracownią Psychometryczną Polskiej Akademii Nauk w Warszawie[3]. W 1963 roku opracował skalę pamięci, tzw. skalę pamięci Choynowskiego.
W 1970, po likwidacji Pracowni Psychometrycznej, wyemigrował do Szwecji, potem do Norwegii, a ostatecznie w 1972 osiadł w Meksyku. Wykładał na Universidad Pedagógica Nacional w Meksyku.
W 1998 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[5].
Z żoną Hanną miał syna Szymona[6].
Wybrane prace
edytuj- Założenia cybernetyki a zagadnienia biologii. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1957.
- Elementy teorii testów psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 1959
- Some aspects of adolescent aggressiveness. Malmö: School of Education and Lund University, 1978.
- Samotność i wyobraźnia. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1989
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Manturzewska 2002 ↓, s. 276.
- ↑ Wojciech Orliński: Co to są sepulki? Wszystko o Lemie. Kraków: Znak, 2007, s. 43. ISBN 978-83-240-0798-1.
- ↑ a b Manturzewska 2002 ↓, s. 275.
- ↑ Spacerem po mieście-ogrodzie: szpital w Kobierzynie. Malopolska24.pl. [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 listopada 1998 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 1999 r. nr 8, poz. 110).
- ↑ Gerald Saul: Szymon Choynowski obituary [online], geraldsaul.blogspot.com [dostęp 2017-11-18].
Bibliografia
edytuj- Maria Manturzewska. Mieczysław Choynowski – twórca polskiej psychometrii 1 XI 1909 – 1 X 2001. „Przegląd Psychologiczny”. 3. 45, s. 275-288, 2002. Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. ISSN 0048-5675. [dostęp 2024-07-01].
- Krzysztof Tatarkiewicz. Mieczysław Choynowski. Gazeta Stołeczna nr 1 (2.1.2002) s. 10
- Przemysław Pawlak. Mieczysław Choynowski - zapomniany twórca skali pamięci (25 stycznia 2013)
- Łukasz Lach: O Mieczysławie Choynowskim i jego aktywności organizacyjnej. W: Teresa Rzepa, Cezary W. Domański (red.): Na drogach i bezdrożach historii psychologii. T. 4. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, s. 135–141. ISBN 978-83-7784-578-3.
- Dr Mieczysław Choynowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-01-30].