Skrzydliniakowate
Skrzydliniakowate[2] (Micropterigidae) – rodzina małych prymitywnych motyli z nadrodziny Micropterigoidea i podrzędu Zeugloptera .
Micropterigidae[1] | |
Herrich-Schäffer, 1855 | |
Okres istnienia: trias–dziś | |
Sabatinca doroxena | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Nadrodzina | |
Rodzina |
skrzydliniakowate |
Morfologia
edytujNajprymitywniejsza rodzina motyli[3]: larwy, poczwarki i osobniki dorosłe mają żuwaczki[4]. Rozpiętość skrzydeł waha się od 6 do 11 mm[2]. Skrzydła zazwyczaj o jaskrawym ubarwieniu, nieraz występuje iryzacja[2]. Przyoczka obecne u wszystkich przedstawicieli poza rodzajem Aureopterix[5].
Cechy charakterystyczne rodziny to:
Występowanie
edytujSkrzydliniakowate pojawiły się najpewniej podczas późnego triasu bądź przed nim[5]. Występują głównie endemicznie w Australii[5] i Nowej Zelandii, ale także na półkuli północnej[4], np. w archipelagu Wysp Japońskich[5].
Tryb życia
edytujLarwy żerują na mchach i wątrobowcach[4], niekiedy na rozkładającej się materii roślinnej[5]. Osobniki dorosłe żywią się pyłkiem[4], a także zarodnikami paproci[5]. Motyle z rodzaju Sabatinca zapylają kwiaty, do których przylatują zwabione ich zapachem[6]
Systematyka
edytujPrzedstawiciele rodziny znacząco wyróżniają się pod względem genomu od reszty motyli i stanowią w stosunku do reszty rodzin motyli grupę siostrzaną[7] w podrzędzie Zeugloptera[5].
Rodzina została opisana naukowo przez Gottlieba Augusta Wilhelma Herricha-Schäffera w 1855 roku[8]. Opisano około 120 gatunków[4] (w Polsce występuje 8 gatunków[2]), znaleziono około 100 gatunków, które pozostają nieopisane (stan na 2024 rok); opisane gatunki ujęto w 21 rodzajów[5]. Wykazano 21 gatunków kopalnych ujętych w 13 rodzajach z okresu od późnej jury do miocenu, z czego najwięcej gatunków stwierdzono z okresu kredy[5].
Galeria
edytuj-
Larwa Sabatinca doroxena
-
Baltimartyria rasnitsyni w bursztynie bałtyckim
-
Epimartyria bimaculella
-
Issikiomartyria trochos
-
Micropterix aruncella
-
Zealandopterix zonodoxa
Przypisy
edytuj- ↑ Micropterigidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d skrzydliniakowate, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-07] .
- ↑ Micropterigidae - Catalogue of the Lepidoptera of Belgium [online], projects.biodiversity.be [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ a b c d e Lepidopteran - Butterflies, Moths, Orders. Britannica [online], www.britannica.com, 30 września 2024 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Ning Han i inni, Geometric morphometric analyses of Micropterigidae lineages (Lepidoptera) with two new species from mid-Cretaceous amber of northern Myanmar, „Cretaceous Research”, 160, 2024, Introduction, DOI: 10.1016/j.cretres.2024.105897, ISSN 0195-6671 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ Leonard B. Thien i inni, The Pollination of Zygogynum (Winteraceae) by a Moth, Sabatinca (Micropterigidae): An Ancient Association?, „Science”, 227 (4686), 1985, Abstract, DOI: 10.1126/science.227.4686.540, ISSN 0036-8075 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ Cheng-Qing Liao i inni, Higher-level phylogeny and evolutionary history of nonditrysians (Lepidoptera) inferred from mitochondrial genome sequences: Zoological Journal of the Linnean Society, „Zoological Journal of the Linnean Society”, 198 (2), 2023, s. 476–493, DOI: 10.1093/zoolinnean/zlac096 [dostęp 2024-11-07] (ang.).
- ↑ PESI portal - Micropterigidae Herrich-Schäffer, 1855 [online], www.eu-nomen.eu [dostęp 2024-11-07] (ang.).