Michajło Apostołski
Michajło Apostołski (ur. 8 listopada 1906 w Nowym Sele, zm. 7 sierpnia 1987 w Dojran) – jugosłowiański wojskowy, jeden z dowódców Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii, z pochodzenia Macedończyk.
.JPG)
| |
| generał-pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 listopada 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 sierpnia 1987 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1927–1958 |
| Siły zbrojne |
|
| Stanowiska |
komendant sztabu NOVJ w Macedonii |
| Główne wojny i bitwy |
|
| Późniejsza praca |
historyk |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się jako Michaił Apostołow. Ukończył szkołę wojskową i służył jako oficer w armii jugosłowiańskiej, dochodząc do stopnia majora. Po inwazji III Rzeszy na Jugosławię dostał się do niewoli. Według bułgarskich źródeł został zwolniony z obozu jenieckiego, gdyż jego ojciec, weteran armii bułgarskiej, zdołał uzyskać interwencję w sprawie syna w bułgarskim ministerstwie obrony. Apostołow odmówił jednak wstąpienia do wojska bułgarskiego i, posługując się już zmienionym nazwiskiem, wstąpił do jugosłowiańskiej partyzantki socjalistycznej[1].
W połowie marca 1943 został komendantem Sztabu Głównego Narodowowyzwoleńczej Armii i Partyzanckich Oddziałów Macedonii, działających w strukturze Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii[2]. W październiku tego samego roku wydał, razem z pozostałymi członkami Sztabu, Manifest do narodu macedońskiego, w którym zapowiadał, iż powojenna Macedonia będzie funkcjonować w „braterskim sojuszu” z narodami serbskim, chorwackim, słoweńskim i „pozostałymi narodami w Jugosławii”[3]. Miesiąc później razem z Metodiją Andonowem-Czentą, Strachiłem Grigowem, Borkiem Temelkowskim, Wenkiem Markowskim oraz Cwetkiem Uzunowskim wszedł do Komitetu Inicjatywnego, przygotowującego utworzenie ciała ustawodawczego przyszłej socjalistycznej Macedonii - Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Macedonii. Została ona utworzona 2 sierpnia tego samego roku w monasterze św. Prochora Pczińskiego[4], miejscu zasugerowanym przez Apostolskiego[5]. Apostolski został wybrany do Rady, będąc równocześnie nominalnym przedstawicielem Macedonii w Antyfaszystowskiej Radzie Wyzwolenia Jugosławii[1]. W rzeczywistości ani on, ani żaden inny z kilku działaczy macedońskich włączonych do Rady nie brał udziału w jej pracach[1].
Po zakończeniu II wojny światowej Apostolski kontynuował karierę wojskową, piastując kolejno obowiązki zastępcy szefa sztabu generalnego wojsk jugosłowiańskich, komendanta okręgu Sarajewo oraz komendanta akademii wojskowej w Belgradzie[1]. Odszedł z armii w 1958. W kolejnych latach publikował opracowania poświęcone ruchowi partyzanckiemu w Jugosławii. Jego pracom zarzucano wyolbrzymianie rozmiarów tego ruchu w Macedonii Wardarskiej[1]. Od 1965 do 1970 kierował Instytutem Historii Narodowej w Skopje, redagował wydaną w 1969 trzytomową Historię narodu macedońskiego[1]. Od 1983 do śmierci był dyrektorem Macedońskiej Akademii Nauk i Sztuk[1]. Był oskarżany o systematyczne fałszowanie historii w swoich pracach (miał wielokrotnie posługiwać się sformułowaniem „nie mam dowodu, ale twierdzę”, przedstawiając swoje wnioski dotyczące historii[6]) oraz używanie mowy nienawiści wobec Bułgarii i narodu bułgarskiego[7].
Uchwałą z dnia 11 października 1946 r. Prezydium Krajowej Rady Narodowej nadało mu Order Krzyża Grunwaldu II klasy[8].
Upamiętnienie
edytujJego imię nosi otwarta w 1995 Akademia Wojskowa w Skopje[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h D. Bechev: Historical dictionary of the Republic of Macedonia. Scarecrow Press, 2009, s. 16–17. ISBN 978-0-8108-5565-6.
- ↑ I. Stawowy-Kawka: Historia Macedonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000, s. 229–230. ISBN 83-04-04549-4.
- ↑ I. Stawowy-Kawka: Historia Macedonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000, s. 233. ISBN 83-04-04549-4.
- ↑ I. Stawowy-Kawka: Historia Macedonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000, s. 241–242. ISBN 83-04-04549-4.
- ↑ D. Bechev: Historical dictionary of the Republic of Macedonia. Scarecrow Press, 2009, s. 15. ISBN 978-0-8108-5565-6.
- ↑ Венко Марковски, Кръвта вода не става, София, издателство на БАН, 1981 стр. 100.
- ↑ 40. Противобългарската дейност на Темпо и неговите сподвижници - Апостоловски и Колишевски - II
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 54 „za zasługi położone w walkach z niemieckim najeźdźcą o Wolność i Demokrację Narodów Słowiańskich” - wskazany jako general-lajtnant Apostolski Mihajlo.