Michał Gnoiński (prawnik)
Michał Józef Gnoiński herbu Warnia (ur. 6 maja 1806[a] w Przeorsku, zm. 27 lipca 1885 we Lwowie) – prezydent Lwowa, adwokat, właściciel dóbr, poseł do Sejmu Krajowego Galicji i austriackiej Rady Państwa
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do Sejmu Krajowego Galicji | |
| Okres |
od 1867 |
| Prezydent Lwowa | |
| Okres |
od 14 października 1848 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUkończył szkołę trywialną w Uhnowie i Akademickie Gimnazjum Wyższe we Lwowie[1] a następnie studia prawnicze na uniwersytecie we Lwowie (1831)[2]. W 1834 uzyskał doktorat z prawa i otworzył kancelarię adwokacką we Lwowie[2][3]. W czasie Wiosny Ludów 1848 roku został wybrany burmistrzem[4]. Urząd pełnił krótko od 14 października do 23 listopada, na skutek rozwiązania Wydziału Miejskiego miasta przez władze austriackie[5]. Wkrótce potem wziął udział w deputacji wiernopoddańczej do Wiednia, Od maja 1849 członek Wydziału Gminnego magistratu lwowskiego zajmował się głównie sprawami finansów, a następnie statutowo-prawnymi. Walnie przyczynił się do wprowadzenia w życie projektu statutu m. Lwowa przez Radę Miejską i Sejm w 1866[2][6].
Zwolennik pracy organicznej i przeciwnik powstania styczniowego. Był syndykiem Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowe Ziemskiego w latach 1849-1888[2][7], a także latach 1864-1881 prezesem lwowskiej Izby Adwokackiej[5]. Był również dłuższy czas dyrektorem Miejskiej Kasy Oszczędności we Lwowie (1850-1861)[2][8]. Od 25 lutego 1851 był członkiem (1851-1870) Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[9] pełnił także funkcję zastępca członka Komitetu GTG (1856-1861)[10] oraz prezesa oddziału lwowskiego (1870)[11]. Radny miasta Lwowa (1862-1869)[12]. W dobie autonomicznej jako trzeci z rzędu pełnił urząd prezydenta miasta Lwowa (11 marca 1880 - 28 marca 1883)[13]. Po złożeniu urzędu prezydenta miasta skoncentrował się na gospodarowaniu własnym majątkiem ziemskim w pow. złoczowskim i prowadzeniu kancelarii adwokackiej[5]. Był także dyrektorem chrześcijańskiej ochronki dla małych dzieci we Lwowie.
Poseł do Sejmu Krajowego II kadencji (1866–1869), wybrany w kurii I (wielkiej własności) z obwodu Złoczów, w okręgu wyborczym Złoczów[14][15][16]. Był także posłem do austriackiej Rady Państwa II kadencji (25 września 1868 - 27 września 1868), wybranym przez Sejm w kurii I (wielkiej własności) jako delegat w kurii I jako delegat z kurii wirylistów i większej własności[17]. W parlamencie austriackim był członkiem Koła Polskiego, Po jego rezygnacji Sejm wybrał w jego miejsce Karola Hubickiego[18].
Zmarł po dwutygodniowej chorobie, pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim[19][20].
Rodzina
edytujPochodził z rodziny ziemiańskiej, mieszkającej w na terenie Lubelszczyzny i zapisanej w 1844 w Aktach Heroldii Królestwa Polskiego[21]. Urodził się jako syn Teodora i Urszuli z Woźnickich[2]. Jego bratem był Aleksander Gnoiński (powstaniec listopadowy, zm. 1887 we Lwowie)[22][21] Ożenił się w 1830 z Emilią z Lewakowskich, mieli córkę Ksawerę[18].
Odznaczenia
edytujOdznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa oraz Orderem Żelaznej Korony III klasy. 17 czerwca 1869 otrzymał honorowe obywatelstwo Lwowa.
Uwagi
edytuj- ↑ Data według inskrypcji jego nagrobku na Cmentarzu Łyczakowskim. Według Mariana Tyrowicza w PSB ur. w 1805.
Przypisy
edytuj- ↑ Inwentarz zbioru Aleksandra Czołowskiego, t. 543, Archiwum Główne Akt Dawnych [dostęp 25.03.2023]
- ↑ a b c d e f Marian Tyrowicz: Gnoiński Michał (1805–1885). W: Polski Słownik Biograficzny. T. VIII. Wrocław – Kraków – Warszawa : Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1959–1960, s. 156–157.
- ↑ Provinzial-Hanbuch der Köningreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1848 s. 257, 1849 s. 213, 1850 s. 229, 1851 s. 259, 1852 s. 246, Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1853 s. 249, 1854 s. 257, 1855 s. 215, 1856 s. 269, 1857 s 140, 1858 s. 96, 1859 s. 105, 1860 s. 101, 1861 s. 133, 1862 s. 148, 1863 s. 149, 1864 s. 155, 1865 s. 155, 1866 s. 152 Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 237, 1869 s.143, Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870 s. 155
- ↑ Kronika. † Dr. Michał Gnoiński. „Kurjer Lwowski”. 206, s. 4, 28 lipca 1885.
- ↑ a b c Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 8.
- ↑ Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 162.
- ↑ Provinzial-Hanbuch der Köningreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1849 s. 201, 1850 s. 218, 1851 s. 244, 1852 s. 231, Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1853 s. 234, 1854 s. 241, 1855 s. 204, 1856 s. 264, 1857 s. 349, 1858 s. 246, 1859 s. 263, 1860 s. 266, 1861 s. 398, 1862 s. 409, 1863 s. 419, 1864 s. 427, 1865 s. 441, 1866 s. 455, Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 792, 1869 s. 504, Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870 s. 533
- ↑ Provinzial-Hanbuch der Köningreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850 s. 218, 583, 1851 s. 244, 1852 s. 231, Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1853 s. 234, 1854 s. n241, 1855 s. 204, 1856 s. 264, 1857 s. 349, 1858 s. 247, 1859 s. 264, 1860 s. 267, 1861 s. 399,
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855 s. 204, 1856 s.267, 1857, s. 354, 1858 s. 253, 1859 s. 270, 1860 s. 274, 1861 s. 413, 1862 s. 428, 1863 s, 429, 1864 s. 439, 1865 s. 432, 1866 s. 467, Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 815, 1869 s. 539, Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870 s. 579,
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856 s.267, 1857, s. 354, 1858 s. 249, 1859 s. 266, 1860 s. 270, 1861 s. 401
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870 s. 579
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862 s. 120, 1863 s. 121, 1864 s. 124, 1865 s. 124, 1866 s. 122, Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 89, 1869 s. 90.
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856 s.267, 1857, s. 354, 363, Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 815, 1869 s. 539,
- ↑ Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież Wielkiego Księstwa Krakowskiego w r. 1868. Lwów, 1868.
- ↑ Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa 1993, ISBN 83-7059-052-7
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1866 s. 180; Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868 s. 359.
- ↑ Józef Buszko: Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, s. 364
- ↑ a b Michał Józef Gnoiński z Gnojnika h. Warnia (ID: 6.365.196) na str. Sejm wielki.
- ↑ Czasem – 28 lipca, zob. Kronika. † Dr. Michał Gnoiński. „Kurjer Lwowski”. Dodatek do Nr 206, s. 2, 28 lipca 1885.
- ↑ Kronika. Pogrzeb śp. M. Gnoińskiego. „Kurjer Lwowski”. 208, s. 4, 30 lipca 1885.
- ↑ a b Adam Boniecki: Herbarz Polski. T. VI. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1903, s. 146.
- ↑ Kronika. Nekrologia. „Dziennik Polski”, s. 2, Nr 86 z 27 marca 1887.
Bibliografia
edytuj- Marian Tyrowicz: Gnoiński Michał (1805–1885). W: Polski Słownik Biograficzny. T. VIII. Wrocław – Kraków – Warszawa: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1959–1960, s. 156–157.