Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie
Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie (513.55) – region geograficzny o krajobrazie pogórza i niskich gór położony w Beskidach Zachodnich, w okolicy Koniakowa na pograniczu polsko-czesko-słowackim. Wydzielony jako mezoregion z indeksem 513.55 w ramach wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[1]. Pod względem ukształtowania terenu stanowi wyraźne obniżenie pośrodku pierścienia sformowanego przez górskie bloki Beskidu Morawsko-Śląskiego, Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywiecko-Orawskiego i Beskidu Żywiecko-Kisuckiego[2].
 Masyw Sołowego Wierchu nad Zwardoniem | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Międzygórze Jabłonkowsko-Koniakowskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
Polska: |
Środowisko przyrodnicze
edytujRegion zajmuje terytorium 183 km², a w Polsce – obszar 100,5 km², co stanowi 55% całości[1]. Rozpościera się w postaci niewielkiego czworoboku pomiędzy wsiami Istebna, Rajcza, Świerczynowiec i Mosty koło Jabłonkowa. Na północy sięga Przełęczy Koniakowskiej, na zachodzie – Przełęczy Jabłonkowskiej, na południu – Przełęczy Zwardońskiej, a na wschodzie – wzgórz z Pasma Zabawy, pozostawiając je w granicach regionu[2].
Międzygórze zostało wymodelowane w seriach fliszowych o mniejszej odporności na procesy denudacyjne niż budulce skalne regionów sąsiednich, w strefie nasunięcia płaszczowiny magurskiej na śląską – głównie w łupkach. Bardziej odporne wstawki piaskowcowe ostały się jako twardzielcowe wzniesienia. Deniwelacje osiągają wartości rzędu 100–300 m[3]. Ważniejszymi kulminacjami są polska Ochodzita (895 m, najwyższy szczyt regionu)[1] i czeska Girowa (840 m)[4].
Oprócz administracyjnych granic trzech państw wspomnianych na wstępie, zbiegają się tutaj także granice zlewni Wisły, Odry, i Dunaju, a konkretnie Soły, Olzy i Kisucy. W pokryciu terenu przeważają lasy z nadreprezentacją świerka wśród naturalnych siedlisk bukowo-jodłowych, choć udział obszarów rolnych, przede wszystkim użytków zielonych, jest większy niż przeciętnie w Beskidach. Polska część regionu leży w zasięgu otuliny Żywieckiego Parku Krajobrazowego[1].
Różnice w podziałach geograficznych
edytujW regionalizacji fizycznogeograficznej Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego z 1994 roku, region nie był wyodrębniony i stanowił tam część mezoregionu Beskidu Śląskiego[5]. Bywał jednak definiowany jako jednostka w regionalnych podziałach geomorfologicznych w polskiej (jako Brama Koniakowska[3]), czeskiej (jako Jablunkovské mezihoří[4]) i słowackiej (jako Jablunkovské medzihorie[6]) literaturze przedmiotu. Z uwagi na swoją odrębność region został w 2018 roku wyszczególniony przez polskich geografów jako mezoregion w ramach wieloautorskiej aktualizacji podziału fizycznogeograficznego kraju[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Paweł Krąż, Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 481–496.
- ↑ a b Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich – studium metodologiczne, [w:] Wiesław Ziaja, Miłosz Jodłowski (red.), Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 85–106.
- ↑ a b Leszek Starkel, Beskidy, [w:] Mieczysław Klimaszewski (red.), Geomorfologia Polski. T. 1, Polska Południowa – góry i wyżyny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 70–87.
- ↑ a b Otakar Stehlík, Jaroslav Vašátko, Jablunkovské mezihoří, [w:] Jaromír Demek (red.), Zeměpisný lexikon ČSR. Hory a nížiny, Praha: Academia, 1987, s. 234 (cz.).
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 318–319, 324–325.
- ↑ Emil Mazúr, Michal Lukniš, Regionálne geomorfologické členenie Slovenskej socialistickej republiky, „Geografický časopis”, 30 (2), 1978, s. 101–125 (słow.).
- ↑ Jerzy Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170 (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Mapa fizycznogeograficznej regionalizacji Polski z 2018 roku – jako warstwa geoportalu Geoserwis GDOŚ w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.