Metrorower
Metrorower – uruchomiony 25 lutego 2024 całoroczny, publiczny system wypożyczania rowerów w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), którego operatorem jest Nextbike GZM. W skład systemu wchodzą 924 stacje i 7 tys. rowerów (stan na 1 sierpnia 2024).
| publiczny system wypożyczania rowerów | |
 Jeden z rowerów systemu Metrorower (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Lokalizacja | |
| Operator | |
| Lata funkcjonowania |
od 2024 |
| Infrastruktura | |
| Liczba stacji |
924 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
7000 |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujWcześniejsze systemy
edytuj
W momencie powołania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (1 lipca 2017 roku[1]) na jej terenie funkcjonowały trzy systemy rowerów miejskich: Gliwicki Rower Miejski[2], City by bike w Katowicach[3] i Tyski Rower[4], a Sosnowiec miał podpisaną umowę na dostawę rowerów i stacji[5]. W 2018 roku uruchomione zostały jeszcze: Kajteroz w Chorzowie[6], Siemianowicki Rower Miejski[7], Sosnowiecki Rower Miejski[8], Świętochłowicki Rower Miejski[7] i Zabrzański Rower Miejski[9].
Mimo że operatorem wszystkich systemów był Nextbike, to regulaminy poszczególnych systemów zabraniały oddawania rowerów poza miastem wypożyczenia. Chcąc rozwiązać ten problem, GZM podpisała z Nextbikiem umowę integrującą istniejące systemy zarządzane przez niego. Umowa objęła wyłącznie rowery standardowe i zakładała, że koszt relokacji rowerów pomiędzy miastami pokryje Metropolia. Umowa objęła systemy w Chorzowie, Gliwicach, Katowicach, Tychach, Siemianowicach Śląskich, Sosnowcu i Zabrzu[10].
W 2020 roku na terenie GZM pojawił się drugi operator rowerów miejskich, firma Roovee, która najpierw przejęła obsługę rowerów miejskich w Zabrzu w 2020 roku[11], a następnie w Gliwicach w 2021 roku[12], a potem uruchomiła w 2021 roku system w Czeladzi[13]. Umowa integrująca systemy rowerów miejskich nie obejmowała tych zarządzanych przez tego operatora[10].
W 2022 roku Chorzów zdecydował się na unowocześnienie swoich rowerów, czyniąc je niekompatybilnymi z rowerami z sąsiednich miast. Tym samym również umowa integrująca systemy w różnych miastach przestała obowiązywać[14].
Koncepcja
edytujRównolegle z pracami nad integracją istniejących systemów rowerów miejskich, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracowała nad własnym systemem, co zaowocowało tym, że 25 marca 2019 roku ogłosiła przetarg na wykonanie koncepcji „Elektrycznego Roweru Metropolitalnego”[15]. Przetarg ten jednak nie zakończył się podpisaniem umowy[16], w związku z czym 17 grudnia tego samego roku Metropolia ogłosiła przetarg na wykonanie koncepcji „Roweru Metropolitalnego”[17]. W efekcie tego, w lipcu 2020 roku podpisano ze spółką DS Consulting umowę na opracowanie tejże koncepcji[18]. Opracowana koncepcja została w styczniu 2021 roku opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej GZM[19].
Postępowanie
edytuj28 maja 2021 roku Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła postępowanie w trybie dialogu konkurencyjnego na Uruchomienie, zarządzanie i eksploatacja systemu Roweru Metropolitalnego na terenie Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii[20]. Wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożyły dwie firmy: CityBike Global oraz Nextbike GZM i 6 kwietnia 2022 roku rozpoczęła się faza rozmów z nimi[21].
7 marca 2023 roku upłynął termin składania ofert w ramach drugiego etapu postępowania. Ofertę złożyło wyłącznie przedsiębiorstwo Nextbike GZM o wartości 331 mln zł brutto[20][22] i 28 sierpnia właśnie ta oferta została wybrana[20], a 25 października nastąpiło podpisanie umowy[23][24]. Umowa została zawarta na okres 59 miesięcy i zakładał trzyetapowe wdrażanie systemu[25].
W trakcie trwania postępowania wykonawcy złożyli pięć odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, które w większości zostały wygrane przez GZM[26].
Funkcjonowanie
edytuj31 października 2023 roku odbyła się oficjalna prezentacja Metroroweru w Katowicach z udziałem przewodniczącego GZM Kazimierza Karolczaka oraz prezesa Nextbike’a Tomasza Wojtkiewicza[25]. W drugiej połowie stycznia 2024 roku rozpoczął się montaż stacji pierwszego etapu[27], a kilka dni później, 26 stycznia GZM dokonało autopoprawki w swoim budżecie, tak aby etap pierwszy wdrażania Metroroweru mógł objąć dodatkowe – 8. miasto (Chorzów)[28]. 16 lutego rozpoczął się zamknięty rozruch testowy systemu[29]. 23 lutego zgromadzenie GZM przyjęło uchwałę umożliwiającą przyspieszenie realizacji II i III fazy Metroroweru na przełom lipca i sierpnia 2024 roku[30].
25 lutego 2024 roku system został uruchomiony wraz z 276 stacjami w 8 miastach (Chorzowie, Czeladzi, Gliwicach, Katowicach, Siemianowicach Śląskich, Sosnowcu, Tychach i Zabrzu) oraz 1860 rowerami[31].
Pod koniec lipca tego samego roku operator rozpoczął uruchamianie dodatkowych stacji i dostawę dodatkowych rowerów[32]. 1 sierpnia system został rozszerzony do 31 gmin, 924 stacji i 7000 rowerów i tym samym stał się wówczas trzecim co do wielkości tego typu systemem w Europie[33].
System
edytuj
Uczestniczące gminy - faza 1
Uczestniczące gminy - faza 2
Pozostałe gminy GZM
Metrorower to całoroczny system 4. generacji, który nie wymaga istnienia stacji bazowych, jednak w tej implementacji posiada stacje podobnie jak systemy 3. generacji. Odstawienie roweru do stacji nie jest obowiązkowe, ale jest premiowane niższymi opłatami[34]. Opłaty za korzystanie są prowadzone w dwóch trybach: za przejazd (rozliczanie za każde 30 min) lub w abonamencie (miesięczny, półroczny, roczny). Jako uzupełnienie oferty transportowej, GZM wprowadził darmowe przejazdy dla posiadaczy biletów okresowych. Posiadacze tych biletów mogą korzystać każdego dnia przez 60 minut bez dodatkowych opłat z Metrorowerów[35]. Również posiadacze karty Multisport otrzymują 60 min przejazdów dziennie w ramach usługi[36].
Korzystanie z roweru jest możliwe za pomocą aplikacji mobilnych firmy Nextbike oraz poprzez aplikację mobilną Transport GZM[37].
Stacje
edytujWedług stanu z 1 sierpnia 2024 roku w ramach systemu funkcjonują 924 stacje na terenie 31 z 41 gmin GZM:
- uruchomione w fazie 1: w Chorzowie, Czeladzi, Gliwicach, Katowicach, Siemianowicach Śląskich, Sosnowcu, Tychach i Zabrzu, gdzie zastąpiły dotychczasowe systemy roweru miejskiego[28],
- uruchomione w fazie 2: w: Będzinie, Bieruniu, Bytomiu, Chełmie Śląskim, Dąbrowie Górniczej, Gierałtowicach, Knurowie, Łaziskach Górnych, Mikołowie, Mysłowicach, Piekarach Śląskich, Pyskowicach, Radzionkowie, Rudzie Śląskiej Rudzińcu, Siewierzu, Sławkowie, Świerklańcu, Świętochłowicach, Tarnowskich Górach, Wojkowicach, Wyrach i Zbrosławicach[33].
Rowery
edytujW ramach systemu funkcjonuje 7 tys. rowerów z tradycyjnym napędem, ale są wyposażone w nadajnik GPS i elektrozamek, co powoduje, że nie trzeba przypinać ich do stojaków. Metrorower waży 20,5 kilograma, a jego elektronika jest zasilana z panelu solarnego umieszczonego w koszyku[25][38][33].
Statystyki
edytujW pierwszym miesiącu funkcjonowania systemu miało miejsce 46 tys. wypożyczeń, a w systemie zarejestrowało się 18 tys. osób (w tym 3,7 tys. poprzez konto Transport GZM)[35]. 20 maja natomiast osiągnięto 200 tys. wypożyczeń[39].
W pierwszej fazie (czyli okresie od 25 lutego do 31 sierpnia 2024 roku, w którym system funkcjonował w ośmiu miastach) miało miejsce 433 tys. podróży Metrorowerem, trwających łącznie 12,9 mln minut, w ramach których przejechano 1,68 mln km[40].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- 2024 - nagroda podczas Kongresu Nowej Mobilności[41].
Przypisy
edytuj- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 2017 r. w sprawie utworzenia w województwie śląskim związku metropolitalnego pod nazwą „Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia” (Dz.U. z 2017 r. poz. 1290).
- ↑ Dziś rusza Gliwicki Rower Miejski [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-05-18] (pol.).
- ↑ s, City By Bike Katowice już działa [online], TransInfo, 14 kwietnia 2017 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Startuje Tyski Rower | Tyski Rower Miejski [online], tyskirower.pl [dostęp 2023-11-20].
- ↑ s, W Sosnowcu będą rowery miejskie w 2018 roku [online], TransInfo, 16 lutego 2017 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Olga Krzyżyk, Koniec sezonu Chorzowskiego Roweru Miejskiego. To był pierwszy sezon KajTeroz [online], 29 listopada 2018.
- ↑ a b Siemianowice Śląskie i Świętochłowice: Ruszył rower miejski. System wypożyczeń już czynny [online], www.portalsamorzadowy.pl, 1 lipca 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Można już wypożyczać Sosnowieckie Rowery Miejskie [online], www.portalsamorzadowy.pl, 1 czerwca 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ s, Wystartował Zabrzański Rower Miejski. Z Nextbike [online], TransInfo, 28 kwietnia 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ a b Metropolia integruje systemy rowerów miejskich. Umowa z Nextbike podpisana – Metropolia GZM – strona oficjalna [online], web.archive.org, 17 września 2019 [dostęp 2023-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-17].
- ↑ Zabrzański Rower Miejski [online], Urząd Miejski w Zabrzu, 23 września 2020 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ 300 rowerów, 30 stacji – Gliwicki Rower Miejski powraca! | Gliwice [online], gliwice.eu [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ s, Czeladź: rowery miejskie coraz bardziej popularne [online], TransInfo, 13 kwietnia 2021 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Chorzów rozstrzygnął przetarg na rower miejski. Będzie nowocześniejszy niż w Katowicach – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2023-11-20].
- ↑ ZA.270.7.2019 – Przetargi – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [online], bip.metropoliagzm.pl [dostęp 2020-02-09].
- ↑ GZM: Jaki rower metropolitalny? Drugi przetarg na koncepcję [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2020-02-09] (pol.).
- ↑ ZA.270.23.2019 – Przetargi – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [online], bip.metropoliagzm.pl [dostęp 2020-02-09].
- ↑ GZM: Koncepcja Roweru Metropolitalnego tej jesieni. Umowa podpisana [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2021-02-02] (pol.).
- ↑ Infobike, GZM: jest koncepcja Roweru Metropolitalnego [online], TransInfo [dostęp 2021-02-02] (pol.).
- ↑ a b c Uruchomienie, zarządzanie i eksploatacja systemu Roweru Metropolitalnego na terenie Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii [online], miniportal.uzp.gov.pl [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Rower metropolitalny. Trwa dialog konkurencyjny z wykonawcami – Metropolia GZM [online], 6 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Nextbike jako jedyny chce obsługiwać Rower Metropolitalny GZM [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Usługi – 662472-2023 – TED Tenders Electronic Daily [online], ted.europa.eu [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Rower Metropolitalny – wykonawca wybrany – Metropolia GZM [online], 29 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ a b c Metrorower zaprezentowany! Powstaje największy system roweru miejskiego w Polsce – Metropolia GZM [online], 31 października 2023 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Marcin Śliwa, GZM i Nextbike zaprezentowały rower metropolitalny. Będzie dostępny w marcu 2024 roku [online], 31 października 2023.
- ↑ Metrorower już za miesiąc! | Gliwice [online], gliwice.eu, 23 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-23] (pol.).
- ↑ a b Marek Zioła, Zamieszanie z Metrorowerem. GZM wyjaśnia: wszystko idzie zgodnie z planem [online], TransInfo, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-30] (pol.).
- ↑ Pierwsze żółte rowery już w Katowicach. Z Metroroweru jeszcze nie można korzystać – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-02-16].
- ↑ GZM: Metrorower wystartował. Pierwszy w Polsce i trzeci największy w Europie [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-03-03] (pol.).
- ↑ Dzisiaj debiutuje Metrorower. Trzeba zintegrować aplikacje, żeby korzystać z darmowych 60 minut – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-02-25].
- ↑ Przybywa rowerów w Metropolii. W tym tygodniu Metrorower będzie już kompletny – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-07-30].
- ↑ a b c Metrorower na pełnych obrotach – od 1 sierpnia 31 gmin GZM z 7 tysiącami rowerów – Metropolia GZM [online], 1 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-01] (pol.).
- ↑ Michał Wroński, U nas jak w Ameryce: wszystko największe. Na przykład nowy system roweru metropolitalnego [online], Ślązag.pl, 31 października 2023 [dostęp 2023-11-27] (pol.).
- ↑ a b Metrorower jeździ już od miesiąca: ponad 45 tys. wypożyczeń [online], Ślązag.pl [dostęp 2024-03-26] (pol.).
- ↑ Metrorower można w końcu wypożyczyć bezpłatnie z kartą MultiSport – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-08-11].
- ↑ Rower miejski zmieni się metropolitalny [online], Kurier Miejski, 31 października 2023 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], sosnowiec.wyborcza.pl [dostęp 2023-11-20].
- ↑ Marek Zioła, Ponad 200 tysięcy wypożyczeń Metroroweru [online], TransInfo, 20 maja 2024 [dostęp 2024-05-22] (pol.).
- ↑ Aleksander Kierecki, Nextbike podsumował I fazę Metroroweru w GZM: 433 tys. podróży [online], TransInfo, 2 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-02] (pol.).
- ↑ GZM z prestiżową nagrodą. Metrorowery docenione na Kongresie Nowej Mobilności. Kolejna edycja konkursu będzie w Katowicach [online], Dziennik Zachodni, 26 września 2024 [dostęp 2024-09-30].