Metro w Ałmaty
Metro w Ałmaty – system metra w Ałmaty, będący jedynym systemem kolei podziemnej w Kazachstanie. Został on uruchomiony w 2011 i składa się z jednej linii o długości 10,3 km, na której zlokalizowanych jest 9 stacji pasażerskich. Ponadto w systemie pracuje jedna stacja techniczna.
| metro | |
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator |
„Metropoliten” КМК[1] |
| Liczba linii |
1 |
| Lata funkcjonowania |
od 2011 |
| Dzienna liczba pasażerów |
80 tys. (2022) |
| Roczna liczba pasażerów |
16,3 mln. (2019)[2] |
| Infrastruktura | |
 Schemat (2019) | |
| Długość sieci |
10,3 km |
| Rozstaw szyn | |
| Liczba stacji |
9 pasażerskich |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
7 pociągów 4-wagonowych |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujW 1978 został opracowany plan rozwoju miasta Ałma-Ata, który obejmował budowę metra. W czerwcu 1981 plan ten został zatwierdzony przez władze Kazachskiej SRR[3] i w 1984 rozpoczęto prace przygotowawcze[4]. W 1988 instytuty Mietrogiprotrans z Moskwy i Lenmietrogiprotrans z Leningradu opracowały projekt zakładający budowę jednej linii o długości 7,5 km z 8 stacjami[3]. 7 września 1988 powstał pierwszy wykop[4], jednak rozpad ZSRR w 1991[3] i uzyskanie niepodległości przez Kazachstan[4] były powodem wstrzymania finansowania inwestycji przez Moskwę. Nowe państwo było pogrążone w kryzysie ekonomicznym, dlatego budowa kolei podziemnej nie została uznana za sprawę priorytetową i wstrzymano ją[3].
W latach 90. XX w. poszukiwano wykonawców linii. Wybierane podmioty wymagały za każdym razem gwarancji rządu na udzielenie kredytu na budowę od władz centralnych, co w połączeniu z dalekowschodnim kryzysem finansowym w 1998 odczuwanym także przez kraje byłego ZSRR, nie skutkowało wznowieniem robót. Po 2000 nastąpiła poprawa sytuacji ekonomicznej Kazachstanu, dzięki której w lutym 2003 prezydent państwa Nursułtan Nazarbajew zatwierdził plan budowy ałmackiego metra zakładający oddanie pierwszego odcinka w 2008[3].
W 2005 wznowiono prace nad pierwszą linią metra w Ałmaty. Jej tunele wykonało tureckie konsorcjum Eko-Uzman z wykorzystaniem tarcz TBM produkcji Herrenknecht z Niemiec. Drążono 200–300 m tunelu miesięcznie, w związku z czym pierwotny termin został przesunięty najpierw na 2009, a następnie na 2011[3], czyli 20. rocznicę uzyskania niepodległości[4]. Ostatecznie pierwszy odcinek pierwszej linii o długości całkowitej 8,56 km i eksploatacyjnej 7,61 km, ale z 7 stacjami, został oddany do użytku 1 grudnia 2011[4]. Wraz z nim uruchomiona została stacja techniczna dzieląca nazwę ze stacją końcową Rajymbek batyr. Uroczystego uruchomienia dokonał prezydent Nazarbajew[3].
W 2011 rozpoczęto rozbudowę pierwszego odcinka. Najpierw wystartowała budowa w priorytetowym kierunku zachodnim obejmująca 2,8-kilometrowy odcinek z 2 stacjami[4], a niewiele potem w kierunku północnym rozpoczęto budowę odcinka o długości 8,62 km z 5 stacjami[3], który ma dotrzeć do stacji kolejowej Ałmaty-1[5].
18 kwietnia 2015 uruchomione zostało przedłużenie w kierunku zachodnim. W uroczystości ponownie brał udział prezydent kraju[5]. W tym samym roku zawieszono w mieście komunikację tramwajową, którą miał zastąpić system metra. Mimo tego planu metro odgrywa niewielką rolę w obsłudze komunikacyjnej miasta ze względu na niewielki zasięg, brak pełnej integracji z innymi środkami transportu, małą częstotliwość (12 minut) i długi czas podróży (25 minut dla całej trasy). Rocznie korzysta z niego około 7 mln podróżnych[6].
Chronologia
edytuj| Data | Linia | Odcinek | Długość | Liczba stacji | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 grudnia 2011 | 1 | Rajymbek batyr – Ałatau | 7,56 km | 7 | [4] |
| 18 kwietnia 2015 | Ałatau – Mäskeu | 2,74 km | 2 | [7] |
Plany
edytujDo 2017 planowane jest wykonanie 3,1-kilometrowego przedłużenia linii od stacji Mäskeu do stacji Saryarka i Dostyk, a rok później ukończony ma zostać odcinek o długości 2,6 km łączący stację Dostyk i Kałkaman[5]. Docelowo system metra w Ałmaty ma składać się z trzech linii, jednak nie określono terminu ukończenia projektu[6].
Linie
edytuj| Linia | Trasa | Data otwarcia | Długość | Liczba stacji | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Rajymbek batyr – Mäskeu | 1 grudnia 2011 | 10,3 km | 9 | [4][5] |
Tabor
edytujW trakcie budowy zaplanowano zakup 28 wagonów zestawionych w 7 pociągów 4-wagonowych. Jako potencjalni dostawcy pod uwagę brane były rosyjskie zakłady Mietrowagonmasz i Wagonmasz, kanadyjski Bombardier i koreański Hyundai Rotem[3]. Ostatecznie w 2008 kontrakt powierzono Hyundaiowi[8].
Dostarczone pociągi o długości 77,8 m są jednoprzestrzenne i klimatyzowane. Każdy z nich może zabrać 160 pasażerów na miejscach siedzących oraz 780 osób stojących, co daje łączną pojemność 940 osób. Napęd stanowią silniki asynchroniczne, a prędkość maksymalna wynosi 80 km/h[3]. Pojazdy wyposażono w system informacji pasażerskiej w języku kazachskim i rosyjskim[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Байланысулар. metroalmaty.kz. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (kaz.).
- ↑ Метрополитен Алматы в 2019 году увеличил пассажиропоток на 10,1% [online], inbusiness.
- ↑ a b c d e f g h i j k Marek Graff. Metro w Ałmaty. „Technika Transportu Szynowego”. 3/2012, s. 43–45. Łódź: Emi-press. ISSN 1232-3829. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Jakub Madrjas. Olśniewające metro w Ałma Acie. „Rynek Kolejowy”. 10/2012, s. 62–64. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b c d Almaty metro extends west. railwaygazette.com, 2015-04-22. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-03)]. (ang.).
- ↑ a b c Kasper Fiszer: Ałmaty: Zawieszenie tramwajów, rozbudowa metra. transport-publiczny.pl, 2016-06-11. [dostęp 2016-06-25]. (pol.).
- ↑ Метрополитен құрылысының тарихы. metroalmaty.kz. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (kaz.).
- ↑ Almaty metro opens and Phase 2 funded. railwaygazette.com, 2011-12-02. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Nieoficjalna strona metra w Ałmaty (ros.)
- Metro w Ałmaty w serwisie urbanrail.net (ang.)
- Schemat linii metra ałmackiego z zaznaczonym układem torów (stan na dzień 15 lutego 2016 roku). mrl.ucsb.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ros.).