Metoni (Mesenia)

Metoni (gr. Μεθώνη), staroż. Metone, wł. Modon – miejscowość portowa w Grecji, na południowo-zachodnim krańcu Peloponezu, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Mesenia, w gminie Pylos-Nestoras.

Metoni

Μεθώνη

Twierdza Kastro i warownia Burdzi w Metoni
Państwo	Grecja
Administracja zdecentralizowana	Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie
Region	Peloponez
Jednostka regionalna	Mesenia
Gmina	Pylos-Nestoras
Populacja (2011) • liczba ludności	1103
Nr kierunkowy	2723
Kod pocztowy	240 06
Położenie na mapie Grecji Metoni
36°49′N 21°42′E
Strona internetowa

W 2011 roku liczyła 1103 mieszkańców.

Historia

Starożytność

W czasach Homera znane jako Pedasos, wymienione wśród siedmiu grodów, które Agamemnon podarował Achillesowi dla uśmierzenia jego gniewu po odebraniu mu pięknej Bryzeidy.

Spartanie przekazali miasto osadnikom z Nauplionu. W 433 roku przed Chr. próbowały je zdobyć Ateny.

Okres bizantyjski

Od IX wieku w źródłach bizantyńskich wymieniane jest biskupstwo Metone podległe arcybiskupowi Patras. Pod panowaniem bizantyńskim Metone stanowiło bazę w zwalczaniu piratów pojawiających się u wybrzeży greckich. W 879 roku flota arabska dokonała napaści na Metone i została rozbita w bitwie morskiej u brzegów miasta. Jeńcy arabscy zostali przekazani przez zwycięskiego dowódcę Nazara kościołowi w Metone. W 1125 roku Metone zostało zaatakowane przez Wenecjan pustoszących wybrzeża i wyspy greckie w celu wyegzekwowania przywilejów handlowych nadanych im przez cesarza Aleksego I. W 1199 roku Metone i Koroni zaatakował mający swą bazę na Kerkyrze pirat genueński Leon Vetrano.

Panorama Metoni

Z dokumentu Aleksego III dla Wenecjan z 1198 roku wynika, że Metone było siedzibą jednego z 5 temów peloponeskich (oprócz Koryntu, Argos, Nauplionu i Patras). W XIII wieku było też ważnym ośrodkiem kulturalnym. Biskup Mikołaj z Metone cieszył się opinią jednego z najwybitniejszych teologów swoich czasów. W 1204 roku, w okresie całkowitego rozprzężenia Cesarstwa Bizantyńskiego, nieznany z imienia archont z rodu Kantakuzenów, zbuntował się przeciw władzy w Konstantynopolu i opanował Metone oraz przylegające do niego tereny. Jego działalność przypadła na przełom 1204 i 1205 roku.

Rządy krzyżowców

W okresie dominacji łacinników na Peloponezie Metone została przemianowana na Modon. Pod koniec 1204 roku do Modonu zawinął wskutek niepomyślnych wiatrów uczestnik IV krucjaty Godfryd Villehardouin. W ciągu następnego roku wraz z przyjacielem Wilhelm z Champlitte dokonał podboju całego Peloponezu doprowadzając do powstania Księstwa Achai. Po zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców pretensje do Peloponezu zgłaszała również Wenecja.

Pod panowaniem weneckim i tureckim

W 1206 roku flota wenecka pojawiła się u brzegów Peloponezu i wykorzystując słabość łacińskiego garnizonu Modonu zdobyła miasto. Pod rządami Wenecjan Modon nadal rozwijał się jako ważny punkt tranzytowy w drodze z Europy do krajów Orientu, pełniąc rolę ośrodka handlowego, wojskowego i kulturalnego. Wenecjanie na gruzach dawniejszych twierdz wznieśli potężny zamek. Z tego okresu pochodzą też najwcześniejsze świadectwa obecności Romów w Europie. Według zachowanych opisów na wzgórzu pod miastem znajdowała się osada namiotów wędrownego ludu trudniącego się wróżbiarstwem i graniem na instrumentach.

12 sierpnia 1499 roku nieopodal Modonu eskadra wenecka poniosła klęskę w bitwie z Turkami. W sierpniu 1500 roku twierdzę zdobył sułtan Bajazyd II na czele stutysięcznej armii. Rozkazał wymordować wszystkich mieszkańców płci męskiej, a kobiety i dzieci sprzedać w niewolę. Na mocy traktatu podpisanego w 1503 roku Wenecjanie zrzekli się praw do miasta. Twierdza pozostała w rękach tureckich do 1828 roku. Przejściowo znalazła się pod władzą Joannitów i Wenecjan. W 1770 roku bez powodzenia zaatakowali Modon powstańcy greccy wspierani przez posiłki rosyjskie dowodzone przez Piotra Dołgorukowa. 24 lutego 1825 roku w Modonie wylądowała licząca 50 okrętów flota egipska pod dowództwem Ibrahima Paszy. W następnych miesiącach stała się bazą wypadową, dla działań pacyfikujących objęty wojną o niepodległość Peloponez. W 1828 roku twierdza została zdobyta przez interwencyjną armię francuską.

Zabytki

Warownia na wyspie Burdzi (widok od południa)

Kástro – twierdza, stanowiąca największą atrakcję Methoni, należy do najlepiej zachowanych średniowiecznych zabytków Europy. Z trzech stron otacza ją morze, z czwartej oddziela od lądu szeroka fosa. Wejście prowadzi przez most ponad fosą, w obręb murów gdzie niegdyś mieściło się weneckie miasto portowe. Do czasów dzisiejszych zachowały skąpe szczątki budowli z różnych epok. Są wśród nich ruiny weneckiej katedry, łaźni tureckich krytych podwójną kopułą, oraz ślady zabudowań. Potężna brama na południowym skraju twierdzy prowadzi na kamienną groblę łączącą zamek z wysepką Burdzi.

Burdzi – niewielka ośmiokątna warownia wzniesiona przez Turków na wysepce o tej nazwie. W czasach panowania tureckiego służyła za więzienie i miejsce straceń.

Archipelag Inousse – szereg wysp na południe od Methoni składający się z Sapienzy (nad którą góruje okazała latarnia morska), Agíi Mariani oraz Schizy, na której znajduje się jaskinia z wystrojem naciekowym.

Bibliografia

• J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005. ISBN 83-08-03816-6. Brak numerów stron w książce
• Wiesława Rusin: Grecja. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal sp. z o.o., 2007. ISBN 978-83-7304-753-2. Brak numerów stron w książce