Merkury (mitologia)
Merkury (łac. Mercurius) – rzymski bóg handlu, zysku i kupiectwa; także złodziei i celników, posłaniec bogów. Jego imię pochodzi prawdopodobnie od łacińskiego merx, lub też mercator, co oznacza „kupiec”. Za jego odpowiednika w mitologii greckiej można uznać Hermesa, zaś w panteonie etruskim – Turmsa.
| bóg handlu, zysku i kupiectwa, złodziei i celników, posłaniec bogów | |
 Merkury (w centrum) na malowidle z Pompejów | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
czapka petasos (często z dołączonymi małymi skrzydełkami), kaduceusz |
| Teren kultu | |
| Nazwa święta | |
| Odpowiednik | |
Świątynia Merkurego w Circus Maximus, pomiędzy wzgórzami Awentyn i Palatyn została wzniesiona w 495 roku p.n.e. Miejsce nadawało się dobrze jako miejsce kultu boga handlu i szybkości, jako że znajdował się tam jeden z głównych ośrodków handlu, a także tory wyścigowe. Usytuowanie świątyni pomiędzy plebejuszowską twierdzą na Awentynie a patrycjuszowskim centrum na Palatynie, podkreślało również rolę mediatora przypisywaną często Merkuremu.
15 maja obchodzono Merkuralia; kupcy skrapiali sobie głowy wodą ze świętego źródła Merkurego położonego w pobliżu Porta Capena.
Z regulacji prawnych Talmudu wynika, że rzucanie kamieniami w Merkurego (lub jego reprezentację) traktowano jako jego wyznawanie. Ten, kto tak postępował podlegał sankcjom karnym[1][2][3].
Merkury stał się bardzo popularny wśród narodów podbitych przez Imperium Rzymskie. W rzymskim synkretyzmie był przyrównywany do celtyckiego boga Lugusa i germańskiego bóstwa Wotana.
W sztuce klasycznej łatwo rozpoznawalny dzięki charakterystycznej czapce petasos (często z dołączonymi małymi skrzydełkami) oraz lasce (kaduceusz).
Według mitologii Merkury uważany był za wynalazcę instrumentów strunowych i w konsekwencji za jednego z twórców muzyki. Po tym, jak Nil zalał Egipt, a potem cofnął się, Merkury znalazł wśród zatopionych zwierząt skorupę żółwia z wyschniętymi żyłami i tak właśnie powstać miała lira[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Mercury [online], www.jewishvirtuallibrary.org, 2008 [dostęp 2023-02-20].
- ↑ Rabbi Steinsaltz, Avodah Zarah 49a-b – Throwing rocks at Mercury, Shalom Berger (red.), Adin Steinsaltz, The Aleph Society, 2 października 2010 [dostęp 2023-02-20] (ang.).
- ↑ Por. Traktat Sanhedryn 60b:3 [The Koren Noé Talmud, with commentary by Rabbi Adin Even-Israel Steinsaltz].
- ↑ L. Mozart Gruntowna szkoła gry skrzypcowej, Poznań, 2007, s. 33