Membrana (instrumentologia)
Membrana – w instrumentach muzycznych z grupy membranofonów napięta na obręczy błona, zwykle z wyprawionej skóry zwierzęcej[1]; wibrator, czyli źródło drgań dźwiękowych – element którego drgania wywołują fale głosowe w otaczającym ośrodku[2][3][4]. Używane w praktyce muzycznej membrany wykonuje się ze skóry[1] lub tworzyw sztucznych (PET)[5].
Membrana jest ciałem stałym o kształcie płaskim, którego grubość jest bardzo mała w stosunku do długości i szerokości[6]. Z natury jest niesprężysta[2]. Sprężystość sztuczną nadaje się przez napięcie jej na obręczy we wszystkich kierunkach[6]. Drgania wywołane w którymkolwiek miejscu napiętej membrany rozchodzą się we wszystkich kierunkach jej płaszczyzny w postaci fali dźwiękowej[2]; rozchodzenie fali w poprzek membrany jest – z akustycznego punktu widzenia – pomijalne[6]. Na brzegach membrany fale dźwiękowe odbijają się i wracając nakładają z falami pierwotnymi[2]. Główne węzły fali powstają na brzegach membrany, pozostałe – na liniach węzłowych przebiegających po średnicach i okręgach współśrodkowych[6]. Membrana drga jako całość oraz jako części powstające między poszczególnymi węzłami fal[2]. Drgania częściowe tworzą wielowęzłowe fale stojące i emitują szereg tonów składowych nieharmonicznych – wieloton odbierany przez zmysł słuchu jako szum[6][7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b membrana, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-02-28] .
- ↑ a b c d e f Sikorski 1975 ↓, s. 221.
- ↑ Baculewski et al. 2006 ↓, s. 543.
- ↑ Baculewski et al. 2006 ↓, s. 945.
- ↑ James Blades , Edmund A. Bowles , Timpani, [w:] Grove Music Online, Oxford University Press, 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.27985 [dostęp 2024-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f Drobner 1997 ↓, s. 215.
- ↑ Sikorski 1975 ↓, s. 222.
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Baculewski et al.: Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
- Mieczysław Drobner: Instrumentoznawstwo i akustyka. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997. ISBN 83-224-0469-7.
- Kazimierz Sikorski: Instrumentoznawstwo. Kraków: PWM, 1975. OCLC 750005911.