Meir Ezofowicz (film 1911)
Meir Ezofowicz – polski niemy film fabularny z 1911 roku, oparty na powieści Elizy Orzeszkowej pod tym samym tytułem. Do dziś zachowały się jedynie fragmenty filmu, znajdujące się obecnie w archiwum Filmoteki Narodowej[1].
 Meir i Gołda. Ilustracja do powieści Elizy Orzeszkowej autorstwa Michała Elwiro Andriollego | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
22 września 1911 |
| Kraj produkcji | |
| Czas trwania |
oryginalnie ok. 23 minuty; do dziś zachowały się jedynie fragmenty[1] |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role |
Maria Dulęba |
| Zdjęcia |
Jan Skarbek-Malczewski |
| Scenografia |
Józef Galewski |
| Produkcja |
Sfinks – Aleksander Hertz |
Fabuła
edytujTytułowy Meir Ezofowicz pochodzi z postępowej rodziny żydowskiej. Młody mężczyzna kieruje się zasadą miłości bliźniego, walczy z zacofaniem i niesprawiedliwością. Popada przy tym w konflikt ze starszyzną miasteczka kierowaną przez rabina. Meir zakochuje się w Gołdzie, młodej karaimce. Ich miłość kończy się tragicznie – Gołda zostaje porwana i utopiona w rzece przez fanatyczny tłum[1].
Okoliczności produkcji
edytujJesienią 1911 roku w prasie pojawiły się doniesienia, że Towarzystwo Udziałowe Sfinks zamierza zrealizować trzy adaptacje filmowe polskiej literatury: Pana Tadeusza według poematu Mickiewicza, Meira Ezofowicza według powieści Orzeszkowej oraz Pracownice Igły według dramatu Zygmunta Przybylskiego. Ostatecznie udało się wyprodukować jedynie drugi z wymienionych filmów, a jego premiera odbyła się 22 września 1911 roku. Z zachowanych fragmentów filmu można wywnioskować, że zdjęcia zrealizowano w plenerach udających Grodno, najprawdopodobniej na Dynasach. Według oficjalnych materiałów promujących film reżyserem był dziennikarz Józef Ostoja-Sulnicki, ale na podstawie wypowiedzi świadków epoki można domniemywać, że reżyserować mógł sam producent Aleksander Hertz[2].
Zdaniem historyczki kina Małgorzaty Hendrykowskiej Hertz zrezygnował z ekranizowania Mickiewicza, ponieważ znał widowiskową wartość tematu żydowskiego, niezbyt często wykorzystywanego w polskiej kulturze. Co więcej, rynkiem zbytu dla filmu miała być w zamierzeniu Rosja, o czym świadczy współprodukowanie filmu przez rosyjską firmę Globus. Fakt ten sprawiał, że polski temat narodowy był w tym przypadku mniej atrakcyjny. Towarzystwo Sfinks dysponowało również gotowymi ujęciami przedstawiającymi Grodno, ponieważ jego operatorzy nakręcili w 1910 roku reportaż z pogrzebu Orzeszkowej – był to dodatkowy powód skłaniający Hertza do zekranizowania właśnie Meira Ezofowicza. Innym ważnym czynnikiem mogło być oswojenie odbiorców z popularnym typem wizualizacji powieściowych bohaterów, widocznym w ilustracjach Michała Elwiro Andriollego[2].
Obsada
edytujObsada filmu podana za Stanisławem Janickim[1]:
- Maria Dulęba – Gołda
- Władysław Grabowski – pomocnik rabina
- Wiktor Kamiński
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Stanisław Janicki, Polskie filmy fabularne 1902-1988, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990, s. 10, ISBN 978-83-221-0503-0, OCLC 24209334.
- ↑ a b c Tadeusz Lubelski, Historia kina polskiego, 1895-2014, wyd. 2, Kraków 2015, s. 40-43, ISBN 978-83-242-2707-5, OCLC 941070158.
Linki zewnętrzne
edytuj- Meir Ezofowicz w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Meir Ezofowicz w bazie filmweb