Medal Wojenny (Imperium Osmańskie)
Medal Wojenny (tur. Harp Madalyası)[1] – jednoklasowe odznaczenie wojenne Imperium Osmańskiego. W literaturze angielskojęzycznej bardziej znany jako Gwiazda Gallipoli (ang. Gallipoli Star), gdyż najwięcej nadań otrzymali uczestnicy Bitwy o Gallipoli; zaś w literaturze niemieckojęzycznej, jako Żelazny Półksiężyc (niem. Eiserner Halbmond), gdyż był odpowiednikiem pruskiego Krzyża Żelaznego II Klasy. Początkowo w polskich publikacjach wojskowych określany jako Medal Żelaznego Półksiężyca[2][3][4].
 Awers | |
 Awers medalu ze wstążką | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Wycofano | |
| Wielkość |
68 × 53 mm |
| Kruszec | |
| Powyżej | |
| Poniżej | |
Medal został ustanowiony 1 marca 1915 przez sułtana Mehmeda V jako nagroda za czyny męstwa i odwagi wykazane na polu bitwy. Był nadawany zarówno obywatelom osmańskim, jak i żołnierzom państw centralnych walczącym na bliskowschodnim teatrze I wojny światowej. Medal został zniesiony w 1923 roku[1], w związku z likwidacją imperium i powstaniem Republiki Turcji.
Insygnia
edytujOdznaczenie składało się z oznaki, wstążki i okuć.
Oznaką medalu była pięcioramienna gwiazda (68 × 53 mm) wykonana z miedzioniklu emaliowanego na czerwono. Końcówki ramion gwiazdy zakończone były kulkami, dodatkowo srebrzone, lub złocone. Pośrodku gwiazdy znajdowała się srebrzona (lub złocona) tugra sułtana Mehmeda V, pod nią data 1333 (AH; czyli 1915 AD). Tugrę i datę otaczał srebrzony (lub złocony) półksiężyc barkiem w dół. Rewers medalu był gładki, bez emalii z przymocowaną agrafą.
Wstążka: czerwona o szerokości 44 mm, z dwoma białymi paskami o szerokości 5 mm oddalonymi o 2,5 mm od krawędzi.
Medal ze wstążką o odwróconych kolorach (białą z czerwonymi paskami) nadawano osobom, które nie uczestniczyły bezpośrednio w walkach, ale zasłużyły się dla wysiłku wojennego jako urzędnicy, lub ratując życie (np. lekarze, pielęgniarki).
Na wstążkę mogły być nakładane metalowe okucia w kształcie równoległoboku (56 × 7 mm) pochylonego w prawo, barwy białej z nazwą kampanii (za którą zostały nadane) w kolorze czerwonym, napisaną alfabetem osmańskim:
Noszenie
edytujOznakę medalu noszono poniżej prawej kieszeni munduru (żołnierze niemieccy nosili ją na lewej – analogicznie do pruskiego Krzyża Żelaznego I Klasy), ale w ten sposób zakładano ją tylko okazjonalnie. Na co dzień noszono jedynie wstążkę orderową, przeplecioną przez drugą (od góry) dziurkę od guzika munduru (analogicznie do pruskiego Krzyża Żelaznego II Klasy). Z reguły nie noszono okuć za kampanie.
Nie praktykowano również noszenia całych insygniów medalu (oznaki, wstążki i okuć), choć było to możliwe po przepleceniu wstążki przez agrafę oznaki.
Odznaczeni
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 526.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. VII.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. VI.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. VII.
Bibliografia
edytuj- M. Demir Erman, The Turkish War Medal • Harp Madalyası, Ankara 2012, ISBN 978-605-125-484-5
- Jurij Jaszniew: За заслуги... : Военная Медаль 1915 г.. [dostęp 2010-08-09]. (ros.).
- Der „Eiserne Halbmond”. militaria-lexikon.de. [dostęp 2010-08-09]. (niem.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Żelazny Półksiężyc ze wstążką i okuciem. forum.supremacy1914.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-15)]..