Mauzoleum księcia Jana ziębickiego w Starym Wielisławiu
Mauzoleum księcia Jana ziębickiego w Starym Wielisławiu – neobarokowa kaplica wzniesiona w latach 1904–1905[a][2][1], upamiętniająca śmierć księcia Jana ziębickiego w bitwie pod Starym Wielisławiem. Aktualnie miejsce służy jako kaplica mszalna.
 nr rej. A/4718/820 z 17.12.1960[1]
| |
 Fasada mauzoleum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Wielisławska 12 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
1 |
| Rozpoczęcie budowy |
1904 |
| Ukończenie budowy |
1905 |
Położenie na mapie Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°24′52,15″N 16°36′32,95″E/50,414486 16,609153
| |
Historia
edytujMauzoleum zostało wzniesione dla upamiętnienia śmierci księcia Jana ziębickiego podczas bitwy z husytami, która odbyła się 27 grudnia 1428 r. w okolicy Starego Wielisławia[3]. Po śmierci księcia jego zwłoki zostały pochowane w kościele w Kłodzku, a w miejscu, w którym poległ, wzniesiono drewnianą kapliczkę[4]. W 1800 r. właściciel pobliskiego młyna Thaddeus Lachnitt zbudował w tym miejscu nową murowaną kaplicę[5]. Pod koniec XIX wieku z powodu budowy linii kolejowej Kłodzko–Duszniki kaplica została zburzona[4]. W latach 1904–1905 w pobliżu pierwotnej lokalizacji według projektu Ludwiga Schneidera wzniesiono obecną kaplicę[4].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 17 grudnia 1960 mauzoleum zostało wpisane do rejestru zabytków[6]. W 1973 roku obiekt został odrestaurowany[3].
Kaplica znajduje się na terenie Kłodzka[7][8], kilkanaście metrów od granicy dzielnicy Kłodzko-Zagórze. Jest pod opieką parafii św. Katarzyny w Starym Wielisławiu, która zapewnia też bezpłatny dostęp do obiektu po uzgodnieniu z przewodnikiem[8].
Architektura
edytujMauzoleum jest niewielką neobarokową budowlą wykonaną z piaskowca na planie centralnym[4]. Portal jest bogato zdobiony, na fasadzie i ścianach widnieją pilastry, a całość jest nakryta kopułą z profilowanym szczytem, na którym znajduje się płaskorzeźba z orłem piastowskim oraz herbami Ziębic i Kłodzka[4]. Poniżej jest inskrypcja w języku łacińskim, której tłumaczenie brzmi: Jan książę ziębicki za ojczyznę przeciwko husytom dzielnie walcząc został zabity[4]. Wewnątrz znajduje się ołtarz, a na sklepieniu (plafonie) kłodzki malarz religijny Wilhelm von Wörndle wykonał freski przedstawiające walkę i śmierć księcia[9][4].
Mauzoleum upamiętnia męczeńską śmierć w obronie wiary i jednocześnie jest miejscem liturgii[4]. Obecnie obiekt jest użytkowany jako kaplica mszalna[5].
Galeria
edytuj
Uwagi
edytuj- ↑ R. Gröger i M. Sikorski w Na granicy legendy i wiary. Skarby... podają lata budowy 1907–1910.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wykaz zabytków ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Kłodzka, poz. 692. BIP Kłodzko. [dostęp 2022-03-10].
- ↑ Beata Burtowska-Procak: Stary Wielisław. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 3: (N-S). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2010, s. 275. ISBN 978-83-62337-24-8.
- ↑ a b Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 320. ISBN 83-213-4366-X. OCLC 69480077.
- ↑ a b c d e f g h Roland Gröger, Marek Sikorski: Na granicy legendy i wiary. Skarby sztuki i osobliwości Ziemi Kłodzkiej. Nowa Ruda: Wydawnictwo „Ziemia Kłodzka”, 1993, s. 127, 129. ISBN 83-900-960-6-4.
- ↑ a b Marek Perzyński: Cudowne wizerunki, kapliczki i krzyże pokutne w gminie Kłodzko. Wrocław: Wrocławski Dom Wydawniczy, 2004, s. 66. ISBN 83-913531-7-6. OCLC 749238899.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2016-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ Położenie kaplicy księcia Jana ziębickiego na mapie OpenStreetMap. OpenStreetMap. [dostęp 2022-01-10]. (pol.).
- ↑ a b Kaplica księcia Jana z Ziębic. polska-org. [dostęp 2022-01-10]. (pol.).
- ↑ Krystyna Oniszczuk-Awiżeń: Wörndle Wilhelm von Adelsfried. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4: (Ś–Ż). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 141. ISBN 978-83-62337-36-1.