Mauzoleum Momine Chatun
Mauzoleum Momine Chatun (aze. Möminə Xatun türbəsi) – mauzoleum znajdujące się w Nachiczewanie, stolicy Nachiczewańskiej Republiki Autonomicznej w Azerbejdżanie. Jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli miasta[1]. Stoi w centrum miasta w parku imienia Momine Chatun[2].
 nr rej. 16
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Architekt |
Adżemi ibn Bekr |
| Rozpoczęcie budowy |
1186 |
| Ukończenie budowy |
1187 |
Położenie na mapie Azerbejdżanu  | |
 39°12′18,26″N 45°24′22,17″E/39,205072 45,406158
| |
30 września 1998 obiekt (wraz z trzema innymi mauzoleami) został umieszczony na azerskiej liście oczekujących na nominację do wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[3].
Budowla wzniesiona została w latach 1186–1187 na polecenie atabega Eldiguzydów Mohammada Dżahana Pahlawaniego, który zapragnął w ten sposób uhonorować swoją żonę Momine Chatun. Pod względem genezy obiekt może więc nasuwać skojarzenia z Tadź Mahalem[2]. Pracami budowlanymi kierował architekt Adżemi ibn Bekr, ten sam który 25 lat wcześniej wybudował leżące niedaleko Mauzoleum Jusufa ibn Kusejra[3]. Początkowo na miejscu istniała także medresa oraz meczet, a do całego kompleksu prowadziła ozdobna brama ze smukłymi wieżyczkami (współczesna wygląda nieco inaczej)[2]. Uważa się, iż Adżemi ibn Bekr zaprojektował nie tylko mauzoleum, ale cały kompleks[3]. Styl Nachiczewanu różnił się od stylu Szyrwanu (panującym na Półwyspie Apszerońskim) w wykorzystaniu cegły jako podstawowego materiału budowlanego i stosowaniu do dekoracji kolorowych, zwłaszcza turkusowych emaliowanych płytek.
Obiekt był rekonstruowany w latach 1999–2003 w ramach Projektu Wspierania Dziedzictwa Kulturowego Azerbejdżanu (1999–2010) z funduszy Banku Światowego[4].
Mauzoleum ma postać dziesięciokątnej wieży o wysokości 25 m (niegdyś 34 m). Wnętrze jest okrągłe i ozdobione jedynie czterema owalnymi medalionami. Grób Momine Chatun znajduje się pod mauzoleum, jednak nie ma do niego dostępu[1]. Boki mauzoleum zdobią inskrypcje w piśmie kufickim oraz ornamenty roślinne[5]. Każda strona ma własną ornamentykę. Umieszczony na mauzoleum napis wyraża stosunek jego twórcy do sztuki: „My odchodzimy, świat pozostaje. My umrzemy, pozostanie pamięć”[5].
-
Stara ozdobna brama i mauzoleum na rycinie -
Przekrój mauzoleum -
Detale architektoniczne fasady -
Detale architektoniczne fasady
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Republika Nachiczewańska. W: Gruzja, Armenia i Azerbejdżan – Magiczne Zakaukazie. Wyd. IV. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2012, s. 438, seria: Przewodniki Bezdroży. ISBN 978-83-246-7447-3.
- ↑ a b c Nachiczewańska Republika Autonomiczna. W: Sławomir Adamczak: Gruzja, Armenia i Azerbejdżan. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 443, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-141-4.
- ↑ a b c UNESCO: The mausoleum of Nakhichevan. whc.unesco.org. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).
- ↑ Azerbaijan - Cultural Heritage Support Project (English). worldbank.org. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).
- ↑ a b Nachczywan. W: Azerbejdżan. Wyd. 1. Pruszków: Rewasz, 2014, s. 138. ISBN 978-83-62460-38-0.