Wikipedia

Matteo Ricci

jezuita włoski, misjonarz w Chinach

Matteo Ricci SJ (pol. Mateusz Ricci; ur. 6 października 1552 w Maceracie, zm. 11 maja 1610 w Pekinie) – włoski misjonarz z zakonu jezuitów pracujący w Chinach. Czcigodny Sługa Boży Kościoła katolickiego.

Matteo Ricci
Czcigodny Sługa Boży
prezbiter
Ilustracja
Portret Ricciego, autorstwa Emmanuela Pereiry (1610)
Data i miejsce urodzenia

6 października 1552
Macerata

Data i miejsce śmierci

11 maja 1610
Pekin

Miejsce pochówku

Zhalan↗

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

jezuici

Śluby zakonne

1 stycznia 1596

Prezbiterat

26 lipca 1580

Multimedia w Wikimedia Commons
Matteo Ricci
Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone

利玛窦

Pismo tradycyjne

利瑪竇

Hanyu pinyin

Lì Mǎdòu

Wade-Giles

Li Ma-tou

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się 6 października 1552 roku w Maceracie w szlacheckiej rodzinie[1]. W młodości wstąpił do Kolegium Jezuitów w rodzinnym mieście[2]. Następnie wstąpił do nowicjatu jezuitów i przeniósł się do Rzymu by studiować na Collegium Romanum, jego profesorem był Robert Bellarmin[2]. Studiował także pod okiem Christopha Claviusa[3] Po uzyskaniu wykształcenia w zakresie filozofii, teologii i nauk ścisłych poprosił o możliwość wyjazdu na misję do Chin[4]. Generał zakonu Everard Mercurian wyraził na to zgodę w 1577 roku i Matteo wraz z Michele Ruggierim wyruszyli go Genui, by popłynąć do Lizbony[5]. 24 marca 1578 roku wypłynęli z Portugalii i 13 września dotarli do Goa[6]. Początkowo Ricci nauczał sztuk wyzwolonych w tamtejszym kolegium jezuickim[6]. 26 lipca 1580 roku przyjął święcenia kapłańskie[7]. Przez kolejne dwa lata kontynuował naukę teologii, a następnie (na polecenie Alessandra Valignana) wyjechał do Makau, aby uczyć się języka chińskiego[6]. W 1583 roku otrzymał pozwolenie aby przenieść się do Zhaoqing, gdzie miał spotkać się z wicekrólem[8].

Dotarł tam 10 września razem z Ruggierim[9]. W zachodniej części miasta, nad rzeką Xi Jiang wybudowali kościół i dom zakonny[10]. Ze względu na różnice kulturowe, skupili się przede wszystkim na poznawaniu obyczajów, a dopiero potem na ewangelizacji[11]. Pierwszy chrzest odbył się pod koniec roku, a konwertytą był ubogi lekarz[12]. W ciągu sześciu lat udało mu się ochrzcić tylko około 80 osób[12]. 15 sierpnia 1589 roku nowy wicekról nakazał zakonnikom opuścić miasto[13]. Pozwolono im jednak zostać w Chinach i 26 sierpnia 1589 roku Ricci z towarzyszami przeniósł się do Shaoguan, gdzie zmienił sposób ewangelizacji – głosił kazania głównie wśród uczonych mnichów buddyjskich, zamiast wśród ludu[14]. Doprowadziło to do ochrzczenia dziesięciu osób w krótkim czasie[14]. Wkrótce potem dwóch towarzyszy Mattea zmarło na malarię i Ricci pozostał sam[15]. Jakiś czas później założył kolejny dom zakonny w Nanchang, a przebywając tam otrzymał zaproszenie jako towarzysz członka narady wojennej, który miał udać się na dwór cesarski[16]. Ostatecznie Chińczyk wycofał się z propozycji, obawiając się, że jezuita może zostać uznany za szpiega[17].

Mieszkając w Chinach, przystosowywał się do tamtejszych zwyczajów, ubierając się w jedwabne szaty i nosząc długą brodę[18]. Pragnął samemu zostać Chińczykiem, aby móc bardziej oddziaływać na tamtejsze społeczeństwo[16]. Pomysł ten został wstępnie zaakceptowany przez Alessandra Valignana[16]. W połowie lat 80. poznał język chiński na tyle dobrze, że mógł w nim spowiadać, głosić kazania, a także pisać książki[19]. W 1584 roku wydał pierwszą mapę świata w języku chińskim, którą potem uzupełniał[20]. Jako pierwszy dokonał transkrypcji ideogramów[21] i przedłożył Chińczykom kalendarz gregoriański[22].

Ostatnią profesję zakonną złożył 1 stycznia 1596 roku[23]. W 1601 roku udało mu się spotkać z cesarzem Wanli[24]. W międzyczasie zdał egzamin urzędniczy, dzięki czemu uzyskał stopień literata (chiński odpowiednik bakalaureatu) i został uczonym[25]. Znał się na matematyce, astronomii, geografii, sinologii i literaturze[25]. Dzięki temu zyskiwał posłuch u wpływowych Chińczyków[25]. Jednocześnie uważał, że jedyną metodą na wdrożenie chrześcijaństwa jest zaadaptowanie go do wschodnich realiów, czyli inkulturacja[24]. Z tego powodu zgłębiał konfucjanizm oraz buddyzm[25]. Wprowadził do katolickich obrządków pogrzebowych zwyczaje z konfucjanizmu jak palenie kadzideł czy strój żałobny, co było zwalczane przez zakony franciszkanów i dominikanów[26]. W 1603 roku wydał katechizm „O prawdziwym znaczeniu Pana Nieba”, w którym uwzględnił elementy konfucjanizmu, pochwalając część z nich[27]. W latach 1608–1610 napisał „Początki Towarzystwa Jezusowego i historia chrześcijaństwa w Chinach w pięciu księgach”[28]. Dzięki apostolatowi wśród klas wyższych udało mu się nawrócić na chrześcijaństwo brata cesarza i dwóch synów nadwornego lekarza[29]. Sprzeciwiał się maksymie Cypriana z Kartaginy, mówiącej: „Poza Kościołem nie ma zbawienia” – był gorącym zwolennikiem dialogu międzyreligijnego[30]. 15 sierpnia 1606 roku został przełożonym misji jezuickiej w Chinach, lecz w listach do generała Claudia Acquavivy twierdził, że nie nadaje się do tej roli[31]. Zmarł 11 maja 1610 roku w Pekinie[32]. Na wieść o śmierci Mattea, Wanli nakazał wybudować wielki grobowiec i tam go pochować[32].

W 1984 roku rozpoczęła się diecezjalna faza procesu beatyfikacyjnego Ricciego[33]. Po przerwie, proces został wznowiony 24 stycznia 2010 w Maceracie[33]. 17 grudnia 2022 za zgodą papieża Franciszka promulgowano dekret o heroiczności jego życia i cnót[34] i od tej pory przysługuje mu tytuł Czcigodnego Sługi Bożego.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Konior 2013 ↓, s. 30.
  2. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 31.
  3. ↑ Konior 2013 ↓, s. 70.
  4. ↑ Konior 2013 ↓, s. 31-32.
  5. ↑ Konior 2013 ↓, s. 32.
  6. ↑ a b c Konior 2013 ↓, s. 33.
  7. ↑ Hsia 2010 ↓, s. 44.
  8. ↑ Konior 2013 ↓, s. 38.
  9. ↑ Konior 2013 ↓, s. 39.
  10. ↑ Konior 2013 ↓, s. 42.
  11. ↑ Konior 2013 ↓, s. 47.
  12. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 49.
  13. ↑ Konior 2013 ↓, s. 51.
  14. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 53.
  15. ↑ Konior 2013 ↓, s. 54.
  16. ↑ a b c Konior 2013 ↓, s. 56.
  17. ↑ Konior 2013 ↓, s. 58.
  18. ↑ Konior 2013 ↓, s. 57.
  19. ↑ Konior 2013 ↓, s. 62.
  20. ↑ Konior 2013 ↓, s. 71.
  21. ↑ Konior 2013 ↓, s. 75.
  22. ↑ Konior 2013 ↓, s. 78.
  23. ↑ Hsia 2010 ↓, s. 169.
  24. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 64.
  25. ↑ a b c d Konior 2013 ↓, s. 65.
  26. ↑ Konior 2013 ↓, s. 72-73.
  27. ↑ Konior 2013 ↓, s. 79.
  28. ↑ Konior 2013 ↓, s. 80.
  29. ↑ Konior 2013 ↓, s. 90.
  30. ↑ Konior 2013 ↓, s. 96-97.
  31. ↑ Konior 2013 ↓, s. 116.
  32. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 126.
  33. ↑ a b Konior 2013 ↓, s. 131.
  34. ↑ Promulgazione di Decreti del Dicastero delle Cause dei Santi, 17.12.2022. vatican.va, 2022-12-17. [dostęp 2022-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (wł.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Matteo_Ricci&oldid=74916355”