Mateusz Lipski
Mateusz Lipski (ur. 1770?, zm. 21 listopada 1839 w Mińsku) – administrator diecezji mińskiej w latach 1827–1831, biskup miński w latach 1831–1839[1][2][3].
| ||
| Data i miejsce urodzenia |
21 września 1770 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 listopada 1839 | |
| Miejsce pochówku | ?↗, Cmentarz Kalwaryjski w Mińsku | |
| Biskup pomocniczy połocki | ||
| Okres sprawowania |
1823–1831 | |
| Biskup miński | ||
| Okres sprawowania |
1831–1839 | |
| Wyznanie |
katolickie | |
| Kościół |
greckokatolicki, od 1812 rzymskokatolicki | |
| Diakonat |
27 lutego 1799 | |
| Prezbiterat |
6 marca 1799 | |
| Nominacja biskupia |
24 listopada 1823 | |
| Sakra biskupia |
5 września 1824 | |
| Data konsekracji |
5 września 1824 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Urodził się przed 22 września 1770 roku. Podawał się za szlachcica herbu Grabie, ale podobno tylko podszywał się pod tę rodzinę[4]. Wstąpił do bazylianów, gdzie przyjął święcenia kapłańskie. Był bliskim współpracownikiem metropolity Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza, z którego inspiracji w 1812 roku przeszedł na obrządek rzymskokatolicki. W 1811 roku został kanonikiem kijowskim, w latach 1811–1817 był dziekanem petersburskim, 1812–1813 był kanonikiem kapituły arcybiskupstwa mohylewskiego. W 1816 roku został prałatem i archidiakonem białoruskim. W latach 1818–1839 był proboszczem parafii Druja.
Około 1817 roku został nominowany przez cesarza Aleksandra I na biskupa pomocniczego połockiego, ale papież Pius VII odmówił mianowania go na tę godność z powodu niekanoniczności aktu i braku doktoratu. Będąc bliskim współpracownikiem Siestrzeńcewicza, popierał metropolitę w relacjach z cesarzem i jezuitami. Swoim podpisem Lipski, serwilista, sygnował wiele niepopularnych decyzji Siestrzeńcewicza. W 1820 roku został asesorem w Kolegium Duchownym Rzymsko-Katolickim w Petersburgu, a w 1822 roku prałatem prepozytem kapituły katedralnej mohylewskiej. Zrezygnował z archidiakonii białoruskiej, jednak zachował uposażenie parafii na Zaprudziu (Mohylew).
W 1823 roku został prekonizowany na biskupa pomocniczego połockiego z tytułem Aureliopolis, w 1824 roku otrzymał sakrę biskupią. W 1827 roku, mimo sprzeciwu biskupa łucko-żytomierskiego Kacpra Kazimierza Cieciszowskiego, ale za zgodą deportowanego biskupa Dederki, został administratorem diecezji mińskiej. W 1831 roku został biskupem mińskim. Ingres odbył dopiero w 1833 roku[5]. Za rządów Lipskiego w diecezji mińskiej skasowano 23 klasztory spośród 35 istniejących oraz doprowadzono do likwidacji Kościoła unickiego.
Znawca historii Kościoła w Cesarstwie Rosyjskim – Adrien Boudou – ocenia Lipskiego następującymi słowami:
nieuk, człowiek rozwiązłych obyczajów, zdolny do wszystkiego[6], jednostka miernych zdolności, pomimo niezaprzeczenie dobrych chęci[7].
Zmarł 21 listopada 1839 roku. Został pochowany w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na Cmentarzu Kalwaryjskim w Mińsku.
Przypisy
edytuj- ↑ T. Kasabuła, Lipski Mateusz, w: Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. A. Bednarek i in., Lublin 2004, s. 1130.
- ↑ Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958, s. 97, 267.
- ↑ Encyklopedia Powszechna Orgelbranda podaje, że Lipski urodził się w 1769 roku (por. Lipski Mateusz, w: Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 17, Warszawa 1864, s. 122).
- ↑ Lipski Mateusz, w: Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 17, Warszawa 1864, s. 122-123.
- ↑ O niechętnym stosunku Lipskiego do powstania listopadowego zob. J. Skarbek, J. Ziółek, Duchowieństwo chrześcijańskie wobec powstania listopadowego, w: Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne i militaria. Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa 1990, s. 197.
- ↑ A. Boudou, Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 1, 1814-1847, Kraków 1928, s. 109.
- ↑ A. Boudou, Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 2, 1848-1883, Kraków 1930, s. 87.
Bibliografia
edytuj- Boudou A., Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 1, 1814–1847, Kraków 1928.
- Boudou A., Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między niemi w XIX stuleciu, tł. Z. Skowrońska, T. 2, 1848–1883, Kraków 1930.
- Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. A. Bednarek i in., Lublin 2004.
- Encyklopedia Powszechna Orgelbranda, t. 17, Warszawa 1864.
- Hierarchia Catholica Medii et recentioris aevi sive summorum pontificum – S.R.E. Cardinalium Ecclesiarium antistitum series e documentis tabularni praesertim Vaticani, vol. 6, A pontificatu Clementis PP. XII (1730) usque pontificatum Pii PP. VI (1799), Patavii 1958.
- Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne i militaria. Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa 1990.
- Ks. Piotr Nitecki,Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Instytut Wydawniczy Pax Warszawa 2000.
Linki zewnętrzne
edytuj- Mateusz Lipski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2017-03-12] (ang.).