Mary Rose
Mary Rose – XVI-wieczna karaka, flagowy okręt floty wojennej króla Henryka VIII. Imię Mary otrzymał od imienia siostry króla, zaś róża była symbolem królewskiej linii Tudorów.
 „Mary Rose” na ilustracji w „Anthony Roll”, ok. 1546 | |
| Bandera | |
|---|---|
| Port macierzysty | |
| Dane podstawowe | |
| Typ | |
| Materiał |
drewno |
| Historia | |
| Data budowy |
1509-1510 |
| Data wodowania |
1511 |
| Data zatonięcia |
19 lipca 1545 |
| Dane techniczne | |
| Liczebność załogi |
415-729 |
| Szerokość (B) |
12 m |
| Ożaglowanie | |
| Liczba żagli |
9 |
| Liczba masztów |
4 |
Historia żaglowca
edytujZbudowany w latach 1509-1510 był jednym z pierwszych okrętów Navy Royal budowanych w celach typowo wojennych, prawdopodobnie nigdy nie pełnił funkcji jednostki handlowej.
10 sierpnia 1512 uczestniczył w ataku na flotę francuską – starł się z „Marie la Cordelière”, okrętem flagowym admirała Ren de Clermont. Oba okręty zostały uszkodzone, „Mary Rose” osiadła na mieliźnie, natomiast „Marie la Cordelière” dostała się pod ogień innych okrętów angielskich i spłonęła.
W latach 1528 i 1536 „Mary Rose” została przebudowana, osiągając ostatecznie wyporność 700 ton, długość 65 metrów, wyposażona była w cztery maszty i uzbrojona w 91 dział, przez współczesnych uważana była za okręt niezwyciężony.
W 1545 król Francji Franciszek I, z udziałem ponad 200 okrętów i 30-tys. armii, podjął próbę inwazji na Anglię. Anglicy dysponowali siłą 80 okrętów i 12 tys. ludzi. Do decydującej, choć nierozstrzygniętej bitwy, doszło 19 lipca 1545 r. w cieśninie Solent znajdującej się pomiędzy wyspą Wight i Anglią. W jej trakcie, Mary Rose wykonała ostry zwrot mając otwarte furty działowe, przez które do wewnątrz dostały się duże ilości wody. W efekcie okręt szybko zatonął razem z 400 osobami załogi[1][2].
Wydobycie okrętu
edytujW 1836 r., na spoczywający na głębokości 14 m wrak statku przypadkowo natrafili rybacy, a poinformowani o znalezisku pionierzy nurkowania John Deane oraz William Edwards dokonali jego pierwszych eksploracji. Wydobyte wówczas działa przerobili na pamiątkowe kałamarze i laski. Potem o okręcie, który tkwił pod mułem i wodorostami zapomniano na długie lata. Dopiero na początku lat siedemdziesiątych XX w. okręt został powtórnie zlokalizowany przez archeologów, którym udało się wydobyć z niego niektóre cenne przedmioty. W 1982 r. przeprowadzono relacjonowaną na żywo przez telewizję operację jego wydobycia. Okazało się, że nie ma on uszkodzeń, jakie powstają w czasie bitwy. Dlatego już sam kadłub okazał się niezwykłym zabytkiem techniki. Umieszczono go w suchym doku w Muzeum Morskim w Portsmouth, gdzie zajmują się nim konserwatorzy i gdzie można go oglądać. Wewnątrz kadłuba „Mary Rose” zewidencjonowano łącznie ok. 20 tys. przedmiotów, m.in. urządzenia nawigacyjne, przyrządy medyczne, broń, żywność, odzież, przedmioty codziennego użytku, instrumenty i gry.
Przypisy
edytuj- ↑ Rodger 1998 ↓, s. 183.
- ↑ Krzysztof Kowalski: Życie codzienne spod wody. www.rp.pl, 2009-10-23. [dostęp 2018-08-10].
Bibliografia
edytuj- David Childs: The Warship Mary Rose: The Life and Times of King Henry VIII's Flagship. London: Chatham Publishing, 2007. ISBN 978-1-86176-267-2.
- N.A.M. Rodger: The Safeguard of the Sea: A Nval History of Britain 660-1649. New York, London: W.W. Norton & Co., 1998. ISBN 0-393-31960-1.