Markowski Monaster Świętej Trójcy w Witebsku
Markowski Monaster Świętej Trójcy – prawosławny męski klasztor w Witebsku, w jurysdykcji eparchii witebskiej i orszańskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego[1].
 Główna cerkiew klasztorna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Przełożony |
hieromnich Spirydion (Natalewicz) |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Kazańskiej Ikony Matki Bożej |
| Fundator | |
| Data budowy |
po 1642, 1760 (budowa głównej cerkwi) |
| Data zamknięcia |
1920 |
| Data reaktywacji |
2000 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Witebska  | |
 55°10′18″N 30°09′16″E/55,171667 30,154444
| |
Według niektórych źródeł pierwszy monaster na miejscu funkcjonującej obecnie wspólnoty powstał w XIV w. i został założony przez mnicha o imieniu Marek. Przestał funkcjonować przed 1576, jednak jego cerkiew przetrwała jako parafialna[2][3].
Monaster został ufundowany przez Samuela Lwa Ogińskiego, dworzanina Władysława IV i ciwuna trockiego. Pierwotnie nie znajdował się w granicach Witebska, lecz w miejscowości Markowo w jego najbliższej okolicy. Ogiński ufundował w Markowie najpierw parafialną cerkiew, a w 1642 utworzył przy niej klasztor, którego zabezpieczeniem materialnym miała być cała wieś. Tworząc wspólnotę, Ogiński pragnął obejść zakaz budowania cerkwi prawosławnych w Witebsku[4], wydany przez króla Zygmunta III Wazę po tym, gdy w 1623 w tymże mieście tłum prawosławnych mieszczan zamordował unickiego arcybiskupa połockiego Jozafata Kuncewicza, bezkompromisowo szerzącego unię brzeską na ziemiach białoruskich Rzeczypospolitej[5]. Zgodnie z wolą fundatora przełożony monasteru miał być obierany przez wspólnotę, jedynie wyboru pierwszego ihumena dokonał metropolita kijowski Piotr Mohyła. Powstanie klasztoru spotkało się z protestami unickiego arcybiskupa połockiego Antoniego Sielawy, który zarzucił prawosławnym łamanie królewskiego przywileju. Mimo to monaster nie został zlikwidowany i przetrwał jako znaczący ośrodek prawosławia na ziemi witebskiej[4]. Należał do grupy monasterów podległych monasterowi Trójcy Świętej w Słucku[6]. Do pożaru w 1690 główną świątynią klasztoru była drewniana cerkiew Świętych Piotra i Pawła. Po jej zniszczeniu wzniesiono nowy obiekt sakralny, zaś w 1760 – kolejną świątynię, tym razem murowaną, pod wezwaniem Opieki Matki Bożej[2].
Szczególnym obiektem kultu w monasterze pozostaje kopia Kazańskiej Ikony Matki Bożej, jaką w 1656 podarował ihumenowi Kalikstowi patriarcha moskiewski i całej Rusi Nikon[2]. Ku czci tego wizerunku główna cerkiew klasztorna przyjęła wezwanie Kazańskiej Ikony Matki Bożej[2].
Klasztor funkcjonował nieprzerwanie do 1920, gdy został zamknięty przez władze bolszewickie i przekazany milicji. Jego obiekty ulegały systematycznej dewastacji[3]. Czczona w klasztorze ikona znalazła się w muzeum[2]. Po upadku ZSRR obiekty monasterskie zostały zwrócone Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu, który w 2000 reaktywował wspólnotę[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Витебская и Оршанская епархия
- ↑ a b c d e Марков Свято-Троицкий монастырь
- ↑ a b c Витебск. Свято-Троицкий Марков мужской монастырь
- ↑ a b T. Kempa, Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik: Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001, ss. 78–79. ISBN 83-902928-8-2.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006. ISBN 83-60456-02-X, ss.272–276
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 27. ISBN 978-83-7431-127-4.