Marianna Krasnodębska
Marianna Regina Krasnodębska[1] z domu Jarosz (ur. 10 października 1923 w Piaskach)[2] – Polka, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
| Data i miejsce urodzenia |
10 października 1923 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
działaczka podziemia w czasie II wojny światowej |
| Miejsce zamieszkania |
Piaski, Poznań, Leszno, Lublin |
| Narodowość |
polska |
| Rodzice | |
| Dzieci |
2 |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
           
| |
Życiorys
edytujMarianna pochodziła z miejscowej elity. Jej ojciec Ignacy Jarosz był urzędnikiem, budowlańcem. Ukończyła w Piaskach szkołę średnią handlową[3]. Miała siedmioro rodzeństwa, czterej bracia oraz dziadek zostali zabici za działalność konspiracyjną. W Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej Marianna posługiwała się pseudonimem „Wiochna”[2]. Była dowódcą drużyny i łączniczką AK z Żydowską Organizacją Bojową w Piaskach. Doszła do stopnia porucznika[4], a pod koniec życia kapitana[5].
Rodzina Jaroszów przez cały okres okupacji pomagała Żydom z okolicznego getta w Piaskach. Podczas łapanek Żydzi znajdowali schronienie w domu i zabudowaniach gospodarczych Jaroszów. Marianna nosiła do getta żywność oraz leki. Wspólnie z braćmi organizowała amunicję do getta, a także blankiety fałszywych dokumentów: kenkart, dowodów osobistych. Szczególną opieką Jaroszowie otaczali żydowską rodzinę Lewinów: Wolfa wraz z córkami Gertrudą i Haną. Pomagali im ukrywać się, dostarczając żywność i materiały pierwszej potrzeby. Wśród ocalonych znalazł się także Józef Honig[6].
Bezpośrednio po wojnie, ze względu na działalność w AK, Krasnodębska miała problemy z zatrudnieniem. Zajmowała się rodzicami, którzy w czasie wojny podupadli na zdrowiu oraz pomagała innych członkom rodziny. W 1950 wyszła za mąż. Wyjechała za mężem do Poznania, a następnie do Leszna. W 1956 powrócili do Piask, a następnie przenieśli się do Lublina. Marianna zajmowała się domem[3]. Po 1989 zaczęła brać aktywny udział w lokalnym życiu społecznym, uczestnicząc jako świadek historii w wydarzeniach patriotycznych i rocznicowych organizowanych przez urzędy, szkoły, biblioteki i instytucje kulturalno-oświatowe[6].
Odznaczenia
edytujW 2001 Marianna Krasnodębska wraz z ojcem, matką Anną oraz braćmi Aleksandrem i Maksymilianem zostali odznaczeni medalami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[7]. W 2008 otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[1]. Rok później była członkinią delegacji polskich Sprawiedliwych w Kanadzie[8]. W 2020 wyróżniona Medalem „Pro Bono Poloniae”[9], Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[10] i awansowana na stopień kapitana[11]. W 2022 r. wyróżniona Medalem „Zasłużony dla Miasta Lublin”[12]. Otrzymała także Odznakę Honorową „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”[13], Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, odznakę pamiątkową Akcji „Burza”, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal „Pro Memoria”[14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Udział Pani Marii Kaczyńskiej w uroczystości „Przywracanie pamięci” [online], prezydent.pl, 17 listopada 2008 [dostęp 2020-01-13].
- ↑ a b Teresa Torańska, Więcej o rodzinie Jaroszów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, październik 2008 [dostęp 2020-01-14].
- ↑ a b Marianna Krasnodębska (1923). Świadek Historii [online], historiamowiona.teatrnn.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
- ↑ Porucznik Marianna Krasnodębska świętowała 95. urodziny [online], www.lublin.uw.gov.pl, 16 października 2018 [dostęp 2020-01-15].
- ↑ Maciej Replewicz, 100 lat temu urodziła się Marianna Jarosz-Krasnodębska – Sprawiedliwa wśród Narodów Świata [online], dzieje.pl, 12 października 2023 [dostęp 2023-12-03] (pol.).
- ↑ a b Krasnodębska Marianna - Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Lublin i Lubelszczyzna - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 14 stycznia 2020, s. 34 [dostęp 2019-12-28] (ang.).
- ↑ Wizyta delegacji polskich Sprawiedliwych w Kanadzie, prezydent.pl, 5 listopada 2009 [dostęp 2020-01-15] [zarchiwizowane 2019-04-03].
- ↑ Piotr Staszczuk, Znamy odznaczonych medalami Pro Bono Poloniae i Pro Patria [online], Radio Centrum, 8 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-14] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Odznaczeni w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych [online], prezydent.pl, 1 marca 2020 [dostęp 2022-01-25] (pol.).
- ↑ Lubelski Urząd Wojewódzki, Awanse dla weteranów. „Wasze życiorysy są zapisane pięknymi momentami" [online], www.lublin.uw.gov.pl, 5 czerwca 2020 [dostęp 2021-03-16] (pol.).
- ↑ Krzysztof Żuk, W miniony poniedziałek pani Marianna Krasnodębska skończyła 99 lat. [online], Facebook, 13 października 2022 [dostęp 2022-10-19] (pol.).
- ↑ 100. urodziny kpt. Marianny Krasnodębskiej ps. "Wiochna" - Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie - Portal Gov.pl [online], Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie [dostęp 2023-11-07] (pol.).
- ↑ Marianna Krasnodębska [online], nnw.trzykropki.org.pl [dostęp 2023-11-07] (pol.).