Marian Wieczysty
Marian Stefan Wieczysty (ur. 1 września 1902 we Lwowie[1], zm. 16 stycznia 1986 w Krakowie) – polski tancerz, choreograf i pedagog.
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 stycznia 1986 |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujBył wszechstronnym sportowcem: hokeistą, pływakiem (jako jeden z pierwszych we Lwowie pływał kraulem), tenisistą, a także piłkarzem w barwach trzech lwowskich klubów — Pogoni (1917–1923, wychowanek), Lechii (1924–1926) i Czarnych (1927–1928). W barwach tego ostatniego klubu występował w utworzonej wówczas lidze piłkarskiej. Grał jako napastnik, ale nie był podstawowym zawodnikiem: wystąpił łącznie w pięciu meczach ligowych i strzelił jedną bramkę. Zrezygnował z dalszej gry w czerwcu 1928, kiedy doznał złamania nogi w boiskowym starciu w trakcie meczu z Warszawianką[1].
Zdobywał swoje doświadczenia zawodowe we Lwowie, początkowo w szkole baletowej Stanisława Faliszewskiego, a potem w szkole tańca Antoniny Werndl de Lehenstein i Jana Szpinetera[2]. W 1927 zdał egzamin dyplomowy w Związku Zawodowym koncesjonowanych nauczycieli tańców w Małopolsce, po czym zaczął pracować jako nauczyciel tańca u Werndl de Lehestein i Szpinetera, których córkę Cecylię, czołową lwowską pływaczkę[1], poślubił w 1929[2]. Również w 1929 urodził im się syn Artur, który w latach powojennych wraz z żoną Barbarą dziewięciokrotnie zdobył tytuł mistrzów Polski w tańcach latynoamerykańskich i standardowych[3], a w życiu zawodowym był specjalistą inżynierii środowiska i budownictwa wodnego, profesorem i doktorem honoris causa Politechniki Krakowskiej.
1 listopada 1929 uzyskał od Zawodowego Związku Koncesjonowanych Nauczycieli Tańca w Małopolsce prawo do nauczania tańców salonowych[2]. W październiku 1935 zdał egzamin dyplomowy przed międzynarodową komisją i otrzymał od Związku Międzynarodowego Choreografów tytuł profesora tańca[4][2]. Z jego inicjatywy w 1935 powstał Związek Zawodowy Nauczycieli Tańca Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą we Lwowie[2], jednak II wojna światowa spowodowała przerwanie tej działalności.
Po wojnie przyjechał do Krakowa, gdzie przy ul. Kościuszki 73 założył własną szkołę tańca i przygotowywał pary do turniejów[2]. W 1948 po raz pierwszy polska para (Andrzej Koronczewski i Halszka Nykiel) wzięła udział w tanecznych Mistrzostwach środkowej Europy w Karlowych Warach i zakwalifikowała się do finału, w którym zajęła piąte miejsce[2].
Od 1951 był pierwszym choreografem i kierownikiem artystycznym Zespołu Pieśni i Tańca „Krakowiacy”[5][2]. W 1956 porzucił prywatną szkołę i poświęcił się upowszechnianiu tańca towarzyskiego w Polsce[2]. Kształcił pary turniejowe przy Krakowskim Domu Kultury „Pod Baranami” i prowadził szkolenia dla nauczycieli i sędziów. Działał w Federacji Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych oraz Polskim Klubie Tanecznym[6], którego był członkiem honorowym[2].
W 1959 Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało mu dwumiesięczne stypendium szkoleniowe w Anglii[2]. W 1978 został laureatem Nagrody Miasta Krakowa za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury[7]. W 1982 otrzymał prestiżową nagrodę taneczną Carl Alan Overseas Award '81.
Zmarł w Szpitalu im. G. Narutowicza w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim[2].
Upamiętnienie
edytujCorocznie w Krakowie organizowany jest Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o Puchar prof. Mariana Wieczystego[8].
Odznaczenia
edytujPublikacje
edytuj- Marian Wieczysty, Taniec towarzyski, wyd. Iskry, Warszawa, 1958
- Marian Wieczysty, Tańczyć może każdy, wyd. PWM, Kraków, 1979 (pierwsze wydanie)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Andrzej Gowarzewski i inni, Lwów i Wilno w ekstraklasie. Dzieje polskiego futbolu kresowego, Katowice 1997 (4 część cyklu „Kolekcja klubów” Wydawnictwa GiA), s. 182.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Historia tańca towarzyskiego – Marian Wieczysty. astraluna.pl. [dostęp 2020-06-28].
- ↑ Aleksander Skibiński, Wojciech Przemieniecki: Mistrzowie Polski. [w:] Polskie Towarzystwo Taneczne [on-line]. taniec.pl. [dostęp 2020-06-28].
- ↑ Laureaci nagród miasta Krakowa 1978 [w:] „Dziennik Polski”, s. 7, nr 114, 20–21 maja 1978
- ↑ Historia zespołu „Krakowiacy”. krakowiacy.art.pl. [dostęp 2019-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-05)].
- ↑ Historia Polskiego Towarzystwa Tanecznego. taniec.pl [dostęp 2019-05-05]
- ↑ Nagroda Miasta Krakowa [w:] Encyklopedia Krakowa, s. 655, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000
- ↑ Puchar Wieczystego – Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego. krakow.pl, 2018-12-16. [dostęp 2019-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-15)].
Bibliografia
edytuj- Zmarł prof. Marian Wieczysty. Nekrolog. „Dziennik Polski”. Nr 14, s. 1, 9, 17 stycznia 1986.
Linki zewnętrzne
edytuj- Kiedyś to były bale! Wspomnienia prof. Mariana Wieczystego. radiokrakow.pl, 2019-02-11.
- Życie, czyli taniec. dziennikpolski24.pl, 2006-02-10.