Maria (jawor)
Maria – klon jawor rosnący przy budynku Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego przy ul. Wawelskiej 15 w Warszawie.
 pomnik przyrody ustanowiony 2012-10-10
| |
 Jawor Maria | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja |
ul. Wawelska 15, Warszawa |
| Nazwa systematyczna |
Acer pseudoplatanus |
| Obwód |
232 cm |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′55,30″N 20°59′01,46″E/52,215361 20,983739
| |
Opis
edytujUważa się, że jawor został zasadzony przez Marię Skłodowską-Curie 29 maja 1932 roku, w dniu otwarcia powstałego z jej inicjatywy Instytutu Radowego[1]. Dzień ten ogłoszono Dniem Nauki Polskiej[2]. Otwarcie Instytutu było ostatnią okazją do jej wizyty w Polsce, gdyż w tym czasie cierpiała na chorobę popromienną. W uroczystości oprócz niej udział wzięli przywódcy państwa, z prezydentem Ignacym Mościckim oraz naukowcy, w tym nadzorująca budowę Bronisława Skłodowska-Dłuska[3]. Według analiz zdjęć z uroczystości w rzeczywistości Skłodowska-Curie i Mościcki zasadzili obok siebie dwa graby, natomiast jawor już rósł w okolicy. Oznacza to, że prawdopodobnie wykiełkował pod koniec XIX w.[4]
Instytut Radowy, później przekształcony w Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, był szpitalem, a ogród z drzewem Marii Skłodowskiej-Curie był jego częścią. Oprócz swojego drzewa Maria Skłodowska-Curie zasadziła dwa głogi – jeden poświęcony Marie Mattingly Meloney – jednej ze sponsorek instytutu, drugi poświęcony prezydentowej Michalinie Mościckiej[3]. Graby sadzone przez Skłodowską-Curie i Mościckiego znajdowały się wzdłuż chodnika jako elementy szpaleru, który następnie częściowo wycięto w związku z rozbudową instytutu[4]. Jawor „Maria” znajduje się na wewnętrznym terenie Instytutu Onkologii, obok którego znajduje się park im. Marii Skłodowskiej-Curie z jej pomnikiem (autorstwa Ludwiki Nitschowej). Obiekty te są, w szerszym ujęciu, elementem ścieżki edukacyjnej Marii Skłodowskiej-Curie[2].
Mimo że nie jest wyjątkowo okazałym czy starym okazem jawora, ze względów kulturowych, jako drzewo upamiętniające dwukrotną polską noblistkę, w 2012 r. został uznany za pomnik przyrody[1]. Jego parametry według rejestrów to 19 m wysokości i 232 cm obwodu[5]. Przy powoływaniu ochrony pomnikowej jego stan zdrowotny określono jako bardzo dobry i podkreślono wysoką wartość przyrodniczą i krajobrazową. Wokół pomnika wyznaczono strefę 15-metrową dla ochrony biernej i czynnej. Prezydenta Warszawy, jako osobę nadzorującą, zobowiązano do monitorowania i ogrodniczej pielęgnacji drzewa[6]. Uchwała z 30 sierpnia 2012 r. powołująca pomnik weszła w życie 10 października tego samego roku[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Tomasz Demiańczuk: Drzewo posadzone przez noblistkę. Urząd m.st. Warszawy, 2015-05-28. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-28)]. (pol.).
- ↑ a b Ścieżka Edukacyjna Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Uniwersytet Warszawski. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-29)]. (pol.).
- ↑ a b Jerzy S. Majewski: Bezcenny gram radu. W czasie wojny szukali go Niemcy. [w:] Gazeta – Warszawa [on-line]. Agora, 2012-12-09. [dostęp 2015-05-28]. (pol.).
- ↑ a b Paweł Dunin-Wąsowicz i inni, Drzewa Warszawy. Przewodnik po wybranych, ważnych drzewach Warszawy, Warszawa: Stowarzyszenie „Z Siedzibą w Warszawie”, 2020, s. 19–20, ISBN 978-83-929645-8-2.
- ↑ Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy. [dostęp 2015-05-28]. (pol.).
- ↑ Ustanowienie pomnikiem przyrody drzewa z gatunku klon jawor przy ul. Wawelskiej 15. Urząd m.st. Warszawy, 2012-04-05. [dostęp 2015-05-28]. (pol.).
- ↑ Uchwała nr XLI/1138/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (DZ. URZ. WOJ. 2012.6541). [w:] Elektroniczny Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego [on-line]. Wojewoda Mazowiecki, 2012-09-25. [dostęp 2015-05-29]. (pol.).