Marek Rytel
Marek Rytel (ur. 12 listopada 1928 w Toruniu, zm. 19 września 2004 w Rzeszowie) – polski profesor nauk fizycznych[1], nauczyciel akademicki
 prof. dr hab. Marek Rytel (1928-2004) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
mgr filozofii w zakresie fizyki, nauczyciel akademicki |
| Tytuł naukowy |
profesor nauk fizycznych |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Toruniu rodzinie inteligenckiej, ojciec był oficerem Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny utrzymywał się z pracy jako fotograf uliczny[2]. W latach 1947–1952 studiował na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1952 został magistrem filozofii w zakresie fizyki (spektroskopia molekularna), stopień naukowy doktora nauk fizyczno-matematycznych otrzymał w 1962[3] za dysertację Stałe siłowe fluorowych podstawień etylenu, stopień naukowy doktora habilitowanego w 1972 za monografię Układ Ångströma w widmach izotopowych drobin CO, tytuł profesora nauk fizycznych w 1984[4].
W latach 1947–1950 pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Toruniu i Bydgoszczy, w 1949-1954 jako asystent na UMK w Toruniu, 1954-1961 – starszy asystent i adiunkt w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie, był jednym z organizatorów Katedry Fizyki WSR w Szczecinie[4][5].
W latach 1961–1964 pracował jako starszy wykładowca w filii Politechniki Krakowskiej w Rzeszowie, 1964-1999 – docent, profesor nadzwyczajny, profesor zwyczajny w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie[2].
Działalność naukowa
edytujBadania naukowe prof. Marka Rytla dotyczyły struktury energetycznej i dynamiki wybranych molekuł dwuatomowych, szczególnie molekuł biorących udział w procesach atmosferycznych i biologicznych, takich jak CO, NO, CH[2]. Kierował wielokrotnie badaniami koordynowanymi centralnie przez Komitet Spektroskopii PAN i Centrum Astronomiczne PAN. Znacznie poszerzył wiedzę o molekułach: CH, CH + NO CO+, a przede wszystkim o CO, także wiedzę o oscylatorach radialnych; sformułował twierdzenie hiperwirialne i sum Jackiwa dla oscylatorów radialnych. Prowadził wykłady ze spektroskopii molekularnej oraz z fizyki atomowej i molekularnej.
Przez wiele lat był dyrektorem Instytutu Fizyki oraz dziekanem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, członkiem Senatu oraz aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego i centralnych władz tego Związku[3]. Pełnił wiele zaszczytnych funkcji – m.in. w latach 1991-1996 – był przewodniczącym Senackiej Komisji Budżetu i Finansów WSP w Rzeszowie, w latach 1984-1986 członkiem Komitetu Spektroskopii PAN, zaś w latach 1993-1996 – członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Po przejściu na emeryturę w 1999 pracował nadal w WSP w Rzeszowie oraz w Wyższej Szkole Zawodowej w Jarosławiu.
Profesor Marek Rytel wypromował 6 doktorów (w tym 2 za granicą) oraz ok. 200 magistrów. Był recenzentem 4 prac doktorskich i jednej pracy habilitacyjnej[2].
Odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Prof. dr hab. Marek Rytel, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-06-09].
- ↑ a b c d A. Rząsa 2004. Wpomnienie o Profesorze Marku Rytlu. Gazeta Uniwersytecka Pracowników i Studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego 7(30): 5.
- ↑ a b Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny (Red. J. Kapuścik). Tom 3 M-R (red. M. Halawa). Ośrodek Przetwarzania Informacji. Warszawa 2000, s. 734-735. ISBN 83-905295-4-8.
- ↑ a b 50 lat Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie, Stanisław Dzienia (red.), Szczecin: Akademia Rolnicza, 2004, s. 132, ISBN 83-7317-065-0, OCLC 838644855.
- ↑ 60 lat Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie 1954-2014 (red. Ryszard Malinowski). Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Szczecin 2014, s. 245-246. ISBN 978-83-7663-180-6 (dostęp 17.07.2024)