Mardzan Szaraw

Mardzan Szaraw
Марзан Шарав
Imię i nazwisko	Balduugijn Szaraw; (Балдуугийн Шарав)
Data urodzenia	1869
Data śmierci	1939
Narodowość	mongolska
Dziedzina sztuki	malarstwo
	Ważne dzieła
	cykl Jeden dzień w Mongolii
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mardzan Szaraw (mong. Марзан Шарав, właśc. Balduugijn Szaraw mong. Балдуугийн Шарав; ur. 1869, zm. 1939^[1]) – mongolski malarz.

Życiorys

Urodził się zimą 1869 roku^[1] na terenie dzisiejszego ajmaku gobijsko-ałtajskiego^[2]. Jego matka pasła bydło, ojciec pozostaje nieznany^[1]. Na życzenie matki, która chciała aby syn został mnichem, pobierał nauki u swojego wuja, mnicha buddyjskiego Jamtsa Guna (1826–1901), który parał się także sztukami plastycznymi, w tym malarstwem thanka^[1]. Szaraw nigdy się nie ożenił ani nie wszedł w bliższe relacje z kobietami, nie miał dzieci^[1].

Doświadczył prześladowań w czasach panowania dynastii Qing z powodu swoich karykatur feudałów i mnichów^[1]. Przyjechał z nomadami do Ich-Churee (dzisiejszy Ułan Bator) w wieku 22 lat^[1]. Bogda Chan, który cenił jego prace zaproponował mu zostanie jego malarzem nadwornym^[1]. Na potrzeby wyposażenia jego pałacu zimowego stworzył kilka obrazów rodzajowych^[1]. Bogda Chan wymyślił jego pseudonim Mardzan, co oznacza „żartobliwy, krotochwilny”^[1]. Jeden z ostatnich śladów jego życia pochodzi z 12 stycznia 1939 roku, kiedy był obecny na zebraniu partyjnym^[3].

Twórczość

Malarstwo Szarawa tworzone w konwencji thanka i mongoł dzurag^[4] cechuje duży realizm, przez co jego prace są cennym dokumentem epoki^[1]. Pomimo zakorzenienia w tradycji jego malarstwo cechowało nowatorstwo formalne: unikał klasycznego cieniowania i typowej perspektywy^[1]. Bywa nazywany mongolskim Bruegelem^[5]. Jego najbardziej znane obrazy przedstawiają sceny rodzajowe z codziennego życia Mongołów, które stworzył na zlecenie Bogda Chana^[2], które zazwyczaj określa się jako cykl pt. Jeden dzień w Mongolii^[1]. Ponadto zajmował się m.in. malarstwem portretowym, w którym widać wpływy kultury Zachodu (m.in. portret Włodzimierza Lenina z 1922 roku)^[1]. Zaprojektował pierwsze wydanie czasopisma „Uria”^[1].