Marcinków (województwo dolnośląskie)
Marcinków (niem. Martinsberg) – wyludniająca się wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
700–820 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
6[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-512[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0851376 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°17′01″N 16°47′18″E/50,283611 16,788333[1]
| |
W przeszłości do wsi należały kolonie:
Obecnie kolonie są wyludnione, a nazwy niestandaryzowane.
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia
edytujMarcinków był dawną wsią gwarecką. W dokumentach z 1344 r. wymienia się ją pod nazwą Mertetindorf, a w 1465 r. jako Merbotindorf (czyli Nierobocin), co sugeruje, że była zwolniona od pańszczyzny. Wiadomo jednak, że już wtedy zaprzestano tu wydobycia srebra. W XV w. wytapiano tu także szkło[8].
W 1481 r. rodzina Gregor otrzymała z rąk Henryka Starszego Podiebradowicza teren wsi wraz z prawem do poszukiwania i wydobycia rud. W 1575 roku powstała tu kopalnia „Sankt Anna”, w której eksploatowano złoża galeny[8]. We wsi w 1598 r. stanął kościół pw. św. Marcina, pełniący rolę kościoła cmentarnego[8]. Rozwój gospodarczy przerwany jednak został przez wojnę trzydziestoletnią, która w 1623 r. zniszczyła także kościół. Ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero w XVIII w. wraz z przejęciem okolicznych ziem przez ród Wallisów[8]. W 1701 r. odbudowano kościół.
Kolejną próbą wznowienia działalności górniczej było otwarcie w 1749 r. kopalni (Zum reichen Segen), a w 1755 r. huty (Friedrichs Silberhütte) przez spółkę kpt. von Zerbsta i radcy podatkowego Menzeliusa. Prace górnicze zeszły do głębokości 25 m. Przerwane zostały w roku 1784, po czym teren wsi został podzielony na trzy części własnościowe. Jeszcze jedną nieudaną próbę reaktywacji górnictwa podjęto w 1855 r.
Współczesność
edytujPo 1945 r. Marcinków został zasiedlony przez niewielką grupę Polaków, jednak z biegiem lat pustoszał i popadał w ruinę. W latach 50. prowadzono tu prace poszukiwawcze rud uranu. Znaleziono niewielkie okruszcowania, których eksploatacja okazała się nieopłacalna na skalę przemysłową.
Obecnie wieś liczy zaledwie kilka zamieszkanych domów. W marcu 2011 liczyła zaledwie 6 mieszkańców[2], będąc najmniejszą miejscowością gminy Bystrzyca Kłodzka. Mimo bardzo dobrych walorów krajobrazowych wieś nie rozwija się, a działalność rolnicza prowadzona jest na znikomą skalę. Barokowy kościół został zrujnowany, a cenne elementy starej kamieniarki stają się łupem złodziei dzieł sztuki.
Turystyka
edytuj
Przez wieś przechodzi żółty szlak turystyczny z Romanowa do przełęczy Puchaczówka. Ponad wsią wznosi się szczyt Skowroniej Góry z bardzo dobrą panoramą na całą wschodnią część ziemi kłodzkiej.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 77447
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 773 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. redakcja Marek Staffa. T. 16: Karkonosze. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 71. ISBN 83-7005-341-6.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 2 kwietnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-31].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-31].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-31].
- ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 374. ISBN 978-83-89188-95-3.
Bibliografia
edytuj- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 16 Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1993, ISBN 83-7005-095-6, ISBN 83-7005-341-6.
- Krzysztof R. Mazurski Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Sudety Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK, Wrocław 1995, ISBN 83-85550-48-8.
- Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, mapa turystyczna, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1991