Wikipedia

Marcantonio Colonna (1927)

włoski okręt podwodny

Marcantonio Colonna – włoski okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z czterech jednostek typu Pisani. Okręt wypierał 880 ton w położeniu nawodnym i 1058 ton pod wodą, a jego główną bronią było dziewięć torped kalibru 533 mm wystrzeliwanych z sześciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość 15 węzłów, osiągając zasięg 4230 Mm przy prędkości 9,3 węzła.

Marcantonio Colonna
Ilustracja
Siostrzany „Vettor Pisani” w marszu na powierzchni
Klasa

okręt podwodny

Typ

Pisani

Historia
Stocznia

Cantiere Navale Triestino(inne języki),
Monfalcone

Położenie stępki

3 grudnia 1925

Wodowanie

26 grudnia 1927

 Regia Marina
Wejście do służby

10 lipca 1929

Wycofanie ze służby

1 czerwca 1942

Los okrętu

złomowany w 1946

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


880 ton
1058 ton

Długość

68,2 metra

Szerokość

6,09 metra

Zanurzenie

4,93 metra

Zanurzenie testowe

100 metrów

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1100 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


15 węzłów
8,2 węzła

Zasięg

powierzchnia: 4230 Mm przy 9,3 węzła
zanurzenie: 70 Mm przy 4 węzłach

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 102 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
9 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 533 mm

Załoga

48-49

Okręt został zwodowany 26 grudnia 1927 roku w stoczni Cantiere Navale Triestino(inne języki) w Monfalcone, a w skład Regia Marina wszedł 10 lipca 1929 roku. Nazwę otrzymał na cześć admirała Marcantonia II Colonny(inne języki) – dowódcy floty papieskiej podczas bitwy pod Lepanto. Pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział m.in. w wojnie domowej w Hiszpanii i kampanii śródziemnomorskiej. Jednostka została wycofana z czynnej służby 1 czerwca 1942 roku, po czym służyła jako stacja ładowania akumulatorów dla okrętów podwodnych. Okręt został złomowany w 1946 roku.

Projekt i budowa

edytuj

Budowane przez Włochy w okresie przed i w trakcie I wojny światowej okręty podwodne były małymi jednostkami przeznaczonymi do działań na Adriatyku, przeciwko Austro-Węgrom[1]. Zmiana sytuacji międzynarodowej spowodowała konieczność wymiany posiadanych okrętów na pełnomorskie, o dużym zasięgu, mogące działać przeciw Marine nationale czy Royal Navy[1]. Przyjęty przez Włochy program zbrojeniowy z lat 1923–1924 zakładał zbudowanie okrętów o łącznej wyporności 36 568 ton, na co miały się składać dwa krążowniki ciężkie („Trento”(inne języki) i „Trieste”(inne języki)), niszczyciele typów Sauro i Turbine oraz okręty podwodne typów Balilla, Mameli i Pisani[2]. Projekty trzech typów okrętów podwodnych powstały w tym samym czasie, w celu porównania ich charakterystyk i stworzenia na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych docelowych typów dla włoskiej floty podwodnej[1]. Jednostki typu Pisani zaprojektowali inżynierowie: pułkownik Curio Bernardis(inne języki) i major Rodolfo Tito Tizzoni w czerwcu 1924 roku[3][4]. Przyjęto konstrukcję jednokadłubową, z powiększonymi w stosunku do typu Mameli zbiornikami paliwa[5][6]. Problemem była jednak słaba stateczność okrętów[5][7]. Rozwiązano go, instalując zewnętrzne siodłowe zbiorniki balastowe, co jednak zmniejszyło osiąganą prędkość maksymalną (z projektowanych 17,3 węzła na powierzchni do 15 węzłów i podwodną z 8,8 do 8,2 węzła)[6][8].

Okręt zbudowany został w stoczni Cantiere Navale Triestino(inne języki) w Monfalcone (numer stoczniowy 151)[6][9]. Stępkę jednostki położono 3 grudnia 1925 roku, a zwodowana została 26 grudnia 1927 roku[4][10]. Nazwę otrzymał na cześć dowódcy floty papieskiej podczas bitwy pod Lepanto, Marcantonia II Colonny(inne języki)[9]. Dewizą jednostki były słowa Fede – Disciplina – Coraggio (pol. Wiara – Dyscyplina – Odwaga)[9].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj
 
Rzut boczny okrętu typu Pisani

„Marcantonio Colonna” był średniej wielkości oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji jednokadłubowej[5][8]. Długość całkowita wynosiła 68,2 metra, szerokość – 6,09 metra, a zanurzenie – 4,93 metra[3][6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 880 ton, a w zanurzeniu 1058 ton[3][4][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Tosi(inne języki) o łącznej mocy 3000 KM[3][6][b]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne CGE(inne języki) o łącznej mocy 1100 KM[5][6][c]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów na powierzchni i 8,2 węzła w zanurzeniu[5][6]. Zasięg wynosił 4230 Mm przy prędkości 9,3 węzła w położeniu nawodnym (lub 1600 Mm przy prędkości 17,1 węzła) oraz 70 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu (lub 7 Mm przy prędkości 8,2 węzła)[4][11][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 70 ton oleju napędowego[6][8]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 100 metrów[4][12].

Okręt wyposażony był w sześć stałych wyrzutni torped kalibru 533 mm: cztery na dziobie i dwie na rufie, z łącznym zapasem dziewięciu torped[3][8][e]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło zainstalowane na podeście przed kioskiem pojedyncze działo pokładowe kalibru 102 mm Schneider–Armstrong 1914-15 L/35 z zapasem 168 naboi[8][12]. Masa działa z zamkiem wynosiła 1,22 tony (całego stanowiska 5 ton), kąt podniesienia lufy wynosił od -5° do 45°, masa naboju 13,74 kg, prędkość początkowa pocisku 750 m/s, donośność 11 700 metrów przy maksymalnym kącie podniesienia, a szybkostrzelność 7 strz./min[13][14]. Broń przeciwlotniczą stanowiły umieszczone na kiosku dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe Breda M1931 kalibru 13,2 mm L/76 z zapasem 3000 naboi[8][12]. Masa karabinu wynosiła 47,5 kg, kąt podniesienia lufy wynosił od -10° do 80°, masa naboju 0,125 kg, prędkość początkowa pocisku 790 m/s, donośność maksymalna 6000 metrów (skuteczna 2000 metrów), a szybkostrzelność 500 strz./min[15]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[8].

Załoga okrętu składała się z 4–5 oficerów oraz 44 podoficerów i marynarzy[3][4][f].

Służba

edytuj

„Marcantonio Colonna” został wcielony do służby w Regia Marina 10 lipca 1929 roku[4][10]. Okręt rozpoczął służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 5 eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych średniego zasięgu Flotylli stacjonującej w Neapolu (wraz z siostrzanymi „Vettor Pisani”, „Giovanni Bausan” i „Des Geneys”)[9][16]. 10 września 1929 roku podczas prób zanurzania „Marcantonio Colonna” osiągnął głębokość 109 metrów[9]. We wrześniu 1930 roku cała eskadra odbyła długi rejs po Morzu Śródziemnym, odwiedzając porty w Grecji i docierając do Dodekanezu; „Marcantonio Colonna” odłączył się następnie od reszty okrętów i popłynął do Port Saidu, a w drodze powrotnej zawinął do Trypolisu[9][16]. W 1933 roku na skutek awarii steru okręt uderzył w falochron, powodując znaczne uszkodzenia dziobu[12].

W 1935 roku 5 eskadra okrętów podwodnych średniego zasięgu, w której służyły jednostki typu Pisani, została przeniesiona do La Spezia, wchodząc w skład 1. Flotylli (wł. Gruppo) okrętów podwodnych[9][16]. W 1936 roku okręty typu Pisani przebazowano na Leros, gdzie utworzyły 2 eskadrę 6. Flotylli okrętów podwodnych[9][16]. Podczas wojny domowej w Hiszpanii „Marcantonio Colonna”, „Vettor Pisani” i „Des Geneys” odbyły misje specjalne trwające łącznie 41 dni[16]. W 1938 roku okręty typu Pisani przebazowano do Mesyny, gdzie weszły w skład 31 eskadry 3. Flotylli okrętów podwodnych[9][16].

10 czerwca 1940 roku, w momencie ataku Włoch na Francję, okręt nadal znajdował się w składzie 31 eskadry okrętów podwodnych 3. Flotylli w Mesynie (wraz z siostrzanymi „Vettor Pisani”, „Giovanni Bausan” i „Des Geneys”)[17][18]. Dowództwo jednostki sprawował kpt. mar. (wł. tenente di vascello) Guido Gozzi[9]. We wrześniu jednostka patrolowała wybrzeża Cyrenajki wraz z „Tembien(inne języki)”, „Goffredo Mameli” i „Berillo(inne języki)”[19]. 19 września nieopodal Navarino „Marcantonio Colonna” uniknął torpedy wystrzelonej omyłkowo przez własny okręt podwodny „Serpente(inne języki)”[9][19].

W trzeciej dekadzie stycznia 1941 roku „Marcantonio Colonna” wraz z „Ruggiero Settimo”(inne języki) patrolowały wody okalające Maltę; „Colonna” musiał przerwać patrol ze względu na awarię silników Diesla[9][20]. Na początku kwietnia, w związku z wyjściem w morze brytyjskiego zespołu Force H(inne języki), „Marcantonio Colonna”, „Giovanni da Procida” i „Ametista(inne języki)” przeprowadziły patrole w Zatoce Genueńskiej[21]. Od 5 do 7 czerwca „Marcantonio Colonna” i „Giovanni da Procida” zostały wysłane na wody nieopodal Genui na spotkanie Force H, uczestniczącego w Operacji Rocket (dostarczenia na Maltę samolotów myśliwskich Hurricane), składającego się z lotniskowców HMS „Ark Royal” (91) i „Furious” (47), krążownika liniowego HMS „Renown” (72) oraz niszczycieli HMS „Faulknor” (H62), „Fearless” (H67)(inne języki), „Forester” (H74)(inne języki), „Foresight” (H68)(inne języki), „Foxhound” (H69)(inne języki) i „Fury” (H76)(inne języki)[22]. We wrześniu „Marcantonio Colonna”, „Giovanni da Procida” i „Beilul”(inne języki) operowały w centralnej części Morza Śródziemnego[23].

1 czerwca 1942 roku ze względu na zużycie okręt został rozbrojony i wycofany z czynnej służby[4][12][g]. Od początku wojny do tej daty „Marcantonio Colonna” przeprowadził 12 rejsów operacyjnych oraz 6 przejść między portami krajowymi, pokonując łącznie 6718 mil na powierzchni i 908 mil w zanurzeniu[9][12]. Następnie jednostka do końca wojny służyła w Genui jako stacja ładowania akumulatorów dla okrętów podwodnych[9][12][h]. Okręt został skreślony z listy floty i przekazany do złomowania 18 października 1946 roku[9][24][i].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Identycznie podają Bagnasco 1977 ↓, s. 141 i Marcantonio Colonna 2018 ↓. Natomiast McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje wyporność nawodną 791 ton, a podwodną 1040 ton; Lipiński 1999 ↓, s. 654 – wyporność 808/1058 ton, Jackson 2001 ↓, s. 118 894/1075 ton, zaś Fontenoy 2007 ↓, s. 227, Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307 i Gogin 2021 ↓ – 866/1040 ton.
  2. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 281 i Marcantonio Colonna 2018 ↓ podają, że moc silników Diesla wynosiła 2700 KM.
  3. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 281 twierdzi, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1200 KM.
  4. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307 i Fontenoy 2007 ↓, s. 227 podają, że zasięg nawodny wynosił 5000 Mm przy prędkości 8 węzłów, a podwodny 108 Mm przy prędkości 4 węzłów.
  5. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307 i Marcantonio Colonna 2018 ↓ podają, że okręt przenosił 10 torped.
  6. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje, że załoga okrętu liczyła 46 osób.
  7. ↑ Identycznie podają muca 2021 ↓ i trentoincina 2021 ↓. Natomiast Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307, Gogin 2021 ↓, Fraccaroli 1974 ↓, s. 127 i Fontenoy 2007 ↓, s. 227 podają, że okręt został rozbrojony 24 kwietnia 1942 roku.
  8. ↑ Gogin 2021 ↓ podaje, że okręt pełnił rolę hulku.
  9. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307, Fraccaroli 1974 ↓, s. 127 i Jackson 2001 ↓, s. 118 podają, że okręt został złomowany w 1943 roku.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Franz 2016 ↓, s. 99.
  2. ↑ Franz 2016 ↓, s. 81.
  3. ↑ a b c d e f Fraccaroli 1974 ↓, s. 124.
  4. ↑ a b c d e f g h Pollina 1963 ↓, s. 116.
  5. ↑ a b c d e Fontenoy 2007 ↓, s. 227.
  6. ↑ a b c d e f g h Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307.
  7. ↑ Jackson 2001 ↓, s. 118.
  8. ↑ a b c d e f g Gogin 2021 ↓.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o muca 2021 ↓.
  10. ↑ a b Fraccaroli 1974 ↓, s. 127.
  11. ↑ Bagnasco 1977 ↓, s. 141.
  12. ↑ a b c d e f g Marcantonio Colonna 2018 ↓.
  13. ↑ Campbell 2002 ↓, s. 339.
  14. ↑ Fraccaroli 1974 ↓, s. 188–189.
  15. ↑ Campbell 2002 ↓, s. 347.
  16. ↑ a b c d e f Pollina 1963 ↓, s. 120.
  17. ↑ Franz 2016 ↓, s. 237.
  18. ↑ Kindell 1940 ↓.
  19. ↑ a b Rohwer 1940 ↓.
  20. ↑ Rohwer 1941a ↓.
  21. ↑ Sobski 2015 ↓, s. 42.
  22. ↑ Rohwer 1941b ↓.
  23. ↑ Sobski 2015 ↓, s. 50.
  24. ↑ trentoincina 2021 ↓.

Bibliografia

edytuj
  • Erminio Bagnasco: Submarines of World War Two. London: Arms and Armour Press, 1977. ISBN 0-85368-331-X. (ang.).
  • John Campbell: Naval Weapons of World War Two. London: Conway Maritime Press, 2002. ISBN 0-87021-459-4. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0002-6.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Wojna się rozpoczyna. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65495-67-9.
  • Ivan Gogin: VETTOR PISANI medium submarines (1929). Navypedia. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  • Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.
  • Don Kindell: ITALIAN, GREEK and YUGOSLAVIAN NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2021-07-21]. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Marcantonio Colonna. Ministero Della Difesa – Marina Militare. [dostęp 2021-07-21]. (wł.).
  • Marcantonio Colonna. Museo Della Cantieristica Monfalcone. [dostęp 2021-07-21]. (wł.).
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1940, September. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-07-21]. (niem.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1941, Januar. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-07-21]. (niem.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1941, Juni. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-07-21]. (niem.).
  • Marek Sobski. Niewdzięczny rok na Mare Nostrum. Włoska flota podwodna na Morzu Śródziemnym w 1941 roku. „Okręty”. Nr 2 (38). V, 2015. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
  • Sommergibile Marcantonio Colonna. Trento in Cina. [dostęp 2021-07-21]. (wł.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Marcantonio_Colonna_(1927)&oldid=74922552”