Manuel de Falla

Manuel de Falla (ur. 23 listopada 1876 w Kadyksie, zm. 14 listopada 1946 w Argentynie) – jeden z najwybitniejszych kompozytorów hiszpańskich. Przedstawiciel kierunku narodowego, impresjonizmu i neoklasycyzmu.

Manuel de Falla

Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1876 Kadyks
Pochodzenie	hiszpańskie
Data i miejsce śmierci	14 listopada 1946 Argentyna
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia
Strona internetowa

Pierwszym nauczycielem muzyki de Falli była jego własna matka, która uczyła go gry na fortepianie, a później studiował kompozycję u Felipe Pedrella. W pierwszym okresie twórczość de Falli pozostawała w późnoromantycznym nurcie muzyki narodowej – hiszpańskiej, głównie andaluzyjskiej. Z tego okresu pochodzi szereg kompozycji orkiestrowych i fortepianowych, takich jak Serenada na fortepian G.22 1901, Mazurek w c-moll G.11 1899, Kaprys waloński G.15 1900, Serenada andaluzyjska G.13 1900, Allegro koncertowe G.29 1903-1904.

Drugi okres w twórczości kompozytora rozpoczął się w 1907 wraz z podjęciem studiów muzycznych w Paryżu. Tam zapoznawał się z twórczością impresjonistów Claude’a Debussy’ego i Maurice’a Ravela, która stała się jego wielką inspiracją na nadchodzące lata. Łącząc impresjonistyczną wrażliwość z iberyjską żywiołowością, tworzył dzieła, które przysparzały mu największej sławy: balet El Amor brujo (1915–1917) oraz El Sombrero de tres picos (1917–1919) i Noce w ogrodach Hiszpanii (1909–1916). Od 1920 de Falla zmieniał swój muzyczny styl, kierując się w stronę neoklasycyzmu. Z tego okresu pochodzi m.in. Koncert klawesynowy skomponowany dla Wandy Landowskiej i sceniczne dzieło El Retablo de Maese Pedro (1923). W 1926 de Falla wycofał się z czynnego życia muzycznego, a w 1939 emigrował do Ameryki Południowej. Przebywając w swym argentyńskim zaciszu, komponował nieukończoną kantatę Atlantida.

13 lipca 1940 został odznaczony hiszpańskim Krzyżem Wielkim Orderu Alfonsa X Mądrego, wcześniej 29 marca 1929 wyróżniony został Orderem Alfonsa XII, a 14 marca 1928 otrzymał francuską Legię Honorową.

Dorobek kompozytorski
Rodzaj twórczości	Liczba dzieł
Muzyka wokalna
Pieśni	13
Muzyka chóralna	4
Muzyka instrumentalna
Symfonie
Koncert	2
Muzyka kameralna	10
Inne formy orkiestralne	10
Opery	6
Balety	3
Utwory na fortepian	13
RAZEM	64

Dzieła kompozytorskie
Lata pracy	Tytuł dzieła	Forma muzyczna
1896	Nocturno, G. 3	Miniatura fortepianowa
1897	Melodia, G. 4	Duet na wiolonczelę i fortepian
1898	Utwór na wiolonczelę i fortepian G. 7	Duet na wiolonczelę i fortepian
1898	Romanza, G. 6	Duet na wiolonczelę i fortepian
1898 -1899	Moreya, for flute & piano quartet, G. 9	Utwór kameralny
1898 -1899	Kwartet fortepianowy G-dur, G. 8	Kwartet fortepianowy
1899	Mazurek c-moll, G. 11	Mazurek na fortepian
1899	Serenata andaluza, G. 12	Duet na skrzypce i fortepian
1900	Preludios, G. 16	Utwór na głos i fortepian
1900	Rima – Dios mio, que solos se quedan los muertos!, G. 20	Utwór na głos i fortepian
1900	Rima – Olas gigantes, G. 19	Utwór na głos i fortepian
1900	Vals Capricho, G. 15	kaprys na fortepian
1900	Pasacalle torero, G. 18	Fuga
1900	Serenata andaluza, G. 13	Serenada fortepianowa
1900	La Juana y la Patra, G. 17	Operetka
1901	Serenata, G. 22	Miniatura fortepianowa
1901	Obras desconocidas (3)	Miniatura fortepianowa
1902	Los Amores de la inés, G. 26	Operetka
1902 -1903	Tus ojillos negros, G. 28	Utwór na głos i fortepian
1903	Kwartet smyczkowy, G. 30	Kwartet smyczkowy
1904	Cantares de Nochebuena 9 pieśni, G. 34	Zbior pieśni na głos i fortepian
1905 -1913	La Vida breve, G. 35/39	Opera
1906 -1909	Cztery miniatury hiszpańskie, G. 37	Miniatura fortepianowa
1908	Con afectos de jubileo y Gozo, G. 36	Utwór wokalny a cappella
1909 -1910	Mélodies 3, G. 37	Utwór na głos i fortepian
1909 -1916	Noce w ogrodach Hiszpanii, G. 49	Koncert fortepianowy
1914	Soleá, G. 41	Utwór na głos i gitarę
1914	Oracion de las madres, G. 42	Utwór na głos i fortepian
1914	El Amor brujo	Utwór orkiestralny
1914	7 pieśni hiszpańskich, G. 40	Zbior pieśni na głos i fortepian
1915	El pan de ronda G. 47	Utwór na głos i fortepian
1915	El Amor brujo, G. 48	Utwór na głosy i orkiestrę
1915 -1917	El Amor brujo, G. 44/68	Balet
1915 -1926	El Amor brujo, G. 48	Sekstet smyczkowy
1916 -1917	El Corregidor y la molinera, G. 50	Balet
1916 -1917	El Amor brujo, G. 48	Suita na orkiestrę
1917	El Amor brujo, G. 48	Utwór orkiestralny
1917 -1919	El Sombrero de tres picos, G. 53	Balet
1918	Fuego Fátuo, oparte na motywach Chopina (niedokończone), G. 52	Opera
1919	Fantasía Baetica, G. 55	Fantazja na fortepian
1919 -1923	El Retablo de Maese Pedro, G. 65	Operetka lalkowa
1920	Homenaje pour Le tombeau de Claude Debussy, G. 56	Utwór na gitarę
1921	Fanfare pour une fête, G. 61	Utwór na orkiestrę dętą
1921	El Sombrero de tres picos, Suita No.1, G. 58	Suita na orkiestrę
1921	El Sombrero de tres picos, Suita No.2, G. 59	Suita na orkiestrę
1922	Misterio de los Reyes Magos, G. 64	Utwór orkiestralny
1923 -1926	Koncert na klawesyn, G. 71	Koncert klawesynowy
1924	Psyché, G. 67	Utwór na głosy i zespół instrumentalny
1926	Suite Populaire Espagnole	Suita fortepianowa
1927	El Gran teatro del mundo, G. 73	Utwór orkiestralny
1927	Soneto a Córdoba, G. 72	Utwór na głos i fortepian
1927 -1946	Atlántida, scenic cantata (dokończona przez Halfftera w 1961, pop. 1976), G. 102	Opera
1932	Jesus ait, chór dziecięcy, G. 77	Motet
1933	Balada de Mallorca (aranżacja Chopina Ballada No.2), G. 78	Utwór wokalny a cappella
1934	Fanfare sobre el nombre de E. F. Arbós, G. 80	Utwór instrumentalny
1935	Pour le tombeau de Paul Dukas, G. 83	Miniatura fortepianowa
1935	invocatio ad individuam Trinitatem, G. 82	Utwór wokalny a cappella
1938 -1939	Homenajes	Suita na orkiestrę
1903 -1904	Allegro de concierto, G. 29	Miniatura fortepianowa

Bibliografia

• Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 57–63. ISBN 83-224-0344-5. (pol.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 249. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. F. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.). Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Manuel de Falla – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Manuel de Falla – nuty w bibliotece Polona