Mamutaki

Mamutaki
	Aepyornithiformes (rząd); Aepyornithidae (rodzina)
	(Bonaparte, 1853)
	; mamutak (Aepyornis maximus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	mamutaki
Rodzina	mamutaki
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mamutaki – rząd (Aepyornithiformes) oraz rodzina (Aepyornithidae) ptaków wymarłych w czasach historycznych z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Mamutaki były endemitami Madagaskaru. Zaliczany do tej rodziny gatunek Vorombe titan był największym znanym ptakiem, jaki kiedykolwiek żył na Ziemi; znane osobniki zaliczane do tego gatunku osiągały masę ciała szacowaną na 536–732 kg^[1]. Dochodziły do trzech metrów wysokości. Żyły ówcześnie z ludźmi. Nie wiadomo dokładnie kiedy wymarły. W czasach przybycia na Madagaskar pierwszych Europejczyków (XVI wiek), były już wymarłe, z kolei najmłodsze skorupy jaj tych ptaków datowane są na około 1000 rok^[2]. Na tej podstawie można stwierdzić, że mamutaki wyginęły między X a XVI wiekiem.

Systematyka

W XIX wieku wiele znajdowanych szkieletów było opisywanych jako oddzielne gatunki. W XX wieku zazwyczaj wyróżniano cztery gatunki w rodzaju Aepyornis^[3]. Współcześnie istnieje tendencja, aby wszystkie domniemane gatunki tego rodzaju klasyfikować jedynie jako przedstawicieli jednego gatunku, Aepyornis maximus^[2]. Podobne tendencje istnieją w stosunku do rodzaju Mullerornis, całkowita liczba gatunków mamutaków wynosiłaby więc od dwóch do ośmiu.

Rząd: mamutaki (Aepyornithiformes)
- Rodzina: mamutaki (Aepyornithidae)^[4]
  - Rodzaj: Aepyornis
    - mamutak (Aepyornis maximus syn. A. medius, A. cursor)
    - Aepyornis hildebrandti syn. A. lentus, A. gracilis
    - Aepyornis grandidieri? (gatunek opisany na podstawie skorupek jaj)^[1]
    - Aepyornis mulleri? (nieuwzględniony w analizie Hansforda i Turveya (2018)^[1])
  - Rodzaj: Mullerornis
    - Mullerornis modestus, syn. Aepyornis modestus, M. agilis, M. betsilei, M. rudis, Flacourtia rudis
    - Mullerornis grandis? (znane kości zniszczone wskutek pożaru w 1995 roku^[1])
  - Rodzaj: Vorombe
    - Vorombe titan syn. Aepyornis titan, Aepyornis ingens

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d James P. Hansford i Samuel T. Turvey. Unexpected diversity within the extinct elephant birds (Aves: Aepyornithidae) and a new identity for the world’s largest bird. „Royal Society Open Science”. 5 (9): 181295, 2018. DOI: 10.1098/rsos.181295. (ang.).
↑ ^a ^b Hawkins, A.F.A. and Goodman, S.M. (2003). P. 1019-1044 in Goodman, S.M. and Benstead, J.P. (eds). The Natural History of Madagascar. University of Chicago Press. (ang.)
↑ Pierce Brodkorb. Catalogue of Fossil Birds Part 1 (Archaeopterygiformes through Ardeiformes). „Bulletin of the Florida State Museum, Biological Sciences”. 7 (4), s. 179-293, 1963. (ang.).
↑ Lista gatunków za: James P. Hansford i Samuel T. Turvey. Unexpected diversity within the extinct elephant birds (Aves: Aepyornithidae) and a new identity for the world’s largest bird. „Royal Society Open Science”. 5 (9): 181295, 2018. DOI: 10.1098/rsos.181295. (ang.).

[RSOS2018-1] James P. Hansford i Samuel T. Turvey. Unexpected diversity within the extinct elephant birds (Aves: Aepyornithidae) and a new identity for the world’s largest bird. „Royal Society Open Science”. 5 (9): 181295, 2018. DOI: 10.1098/rsos.181295. (ang.).

[Hawkins,_A.F.A_2003-2] Hawkins, A.F.A. and Goodman, S.M. (2003). P. 1019-1044 in Goodman, S.M. and Benstead, J.P. (eds). The Natural History of Madagascar. University of Chicago Press. (ang.)

[3] Pierce Brodkorb. Catalogue of Fossil Birds Part 1 (Archaeopterygiformes through Ardeiformes). „Bulletin of the Florida State Museum, Biological Sciences”. 7 (4), s. 179-293, 1963. (ang.).

[4] Lista gatunków za: James P. Hansford i Samuel T. Turvey. Unexpected diversity within the extinct elephant birds (Aves: Aepyornithidae) and a new identity for the world’s largest bird. „Royal Society Open Science”. 5 (9): 181295, 2018. DOI: 10.1098/rsos.181295. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]