Mała
Mała – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Ropczyce[6][5].
| wieś | |
.jpg) Widok na wieś od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
39-107[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RRS |
| SIMC |
0660021[5] |
Położenie na mapie gminy Ropczyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu ropczycko-sędziszowskiego  | |
 49°57′50″N 21°30′18″E/49,963889 21,505000[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mała, po jej zniesieniu w gromadzie Niedźwiada. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Miejscowość jest siedzibą parafii św. Michała Archanioła, należącej do dekanatu Wielopole Skrzyńskie, diecezji rzeszowskiej[7].
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0660038 | Budzikówka | część wsi |
| 0660044 | Dział | część wsi |
| 0660050 | Dziedzicówka | część wsi |
| 0660067 | Góra | część wsi |
| 0660073 | Granice | część wsi |
| 0660080 | Jamszcze | część wsi |
| 0660096 | Kamieniec | część wsi |
| 0660104 | Kociemyśl | część wsi |
| 0660110 | Madejówka | część wsi |
| 0660127 | Miasto | część wsi |
| 0660133 | Miklosówka | część wsi |
| 0660140 | Od Braciejowej | część wsi |
| 0660156 | Orkiszówka | część wsi |
| 0660162 | Piterówka | część wsi |
| 0660179 | Pod Pomnik | część wsi |
| 0660185 | Podjamszcze | część wsi |
| 0660191 | Podkociomyśle | część wsi |
| 0660200 | Porąbka | część wsi |
| 0660216 | Pustki | część wsi |
| 0660222 | Rzeki | część wsi |
| 0660239 | Zagórze | część wsi |
Historia
edytujZ Małej wywodzą się dwie znane postacie: Tadeusz Sinko, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczyciel greki i łaciny oraz prof. Wojciech Durek, artysta rzeźbiarz. Po ukończeniu edukacji w Polsce i studiach w Wiedniu, prof. Durek powrócił do rodzinnej wsi. Chciał po sobie pozostawić w Małej jakąś pamiątkę. W porozumieniu z ówczesnym proboszczem księdzem Józefem Kuczkiem i przy pomocy miejscowej ludności postanowił postawić na najwyższym wzgórzu figurę Chrystusa Króla. Cokół stanął w 1937 roku. Figurę została odlana z betonu. W czasie II wojny światowej przetrwała nie uszkodzona. Po wojnie sowieccy żołnierze strzelali do figury Chrystusa. Uszkodzone zostały: głowa, szyja i jedna dłoń. Uszkodzenia zostały szybko naprawione przez autora rzeźby.[8]. Według innej relacji uszkodzenia figury dokonali żołnierze niemieccy[9].
Pomnik został wzniesiony jako wotum dziękczynne za uratowanie wsi Mała od klęski gradobicie, które spustoszyło sąsiednie miejscowości (za informacją z tablicy przy pomniku)
Kilka razy do roku pod figurą odbywają się nabożeństwa z udziałem młodzieży. W okresie Wielkiego Postu odprawiana jest droga krzyżowa. Istnieje prawdopodobieństwo, że Wojciech Durek zaczerpnął wzór figury podobnej do 30-metrowej figury Chrystusa, górującego nad Rio de Janeiro ze wzgórza Corcovado, zbudowanej w 1931 roku. Był to jedyny taki pomnik w Polsce do dnia 6 listopada 2010 roku, kiedy to w Świebodzinie stanął 33-metrowy, największy na świecie Pomnik Chrystusa Króla.
-
Zabytkowy kościół parafialny -
Pomnik Chrystusa Króla -
Pomnik poległych w latach 1914-20
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Zabytki
edytuj- Kościół św. Michała Archanioła - został wzniesiony końcem XVI wieku. Położony na wzniesieniu, wielokrotnie przebudowywany. Niewielka drewniana budowla, jednonawowa z węższym zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Tuż przy kościele znajduje się cmentarz parafialny o powierzchni 2 ha, a na nim murowana kaplica wybudowana w 1847 roku (nr rej.: A-560 z 23.08.1979)[10].
- Pomnik Chrystusa Króla - monument o konstrukcji żelbetowej zbudowany w 1937 roku, autorstwa Wojciecha Durka. Figura wraz z postumentem ma 17,5 m wysokości. Usytuowana na wzgórzu, w roku 2007 wygrała w plebiscycie Nowin na „Siedem cudów Podkarpacia”[11].
- Resztki parku dworskiego - założony w pierwszej połowie XIX wieku. Obecnie można jedynie oglądać pozostałości parku krajobrazowego w postaci starodrzewia: lip, kasztanów i dębów (nr rej.: 1256 z 3.11.1992)[10].
- Kapliczki pochodzące z połowy XIX wieku.
Bibliografia
edytuj- Informacje o Małej w serwisie Urzędu Miejskiego Ropczyce [dostęp 31 sierpnia 2011]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 76290
- ↑ Wieś Mała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-04-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 760 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Parafia na stronie diecezji
- ↑ Strona miejscowości, historia wsi. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-31)].
- ↑ Strona miejscowości, pomnik Chrystusa. [dostęp 2015-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-02)].
- ↑ a b [Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024. s. 117]
- ↑ Wybraliśmy 7 cudów Podkarpacia!. www.nowiny24.pl. [dostęp 2011-08-31].
Linki zewnętrzne
edytuj- Mała, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 25.