MGM-52 Lance

MGM-52 Lance
	; MGM-52B Lance
Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	ziemia-ziemia
Data konstrukcji	1965
Operacyjność	1972–1992
Długość	6,10 m
Masa	1290 kg
Zasięg	120 km
Typ głowicy	patrz tekst
	Użytkownicy
	Stany Zjednoczone, Belgia, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Izrael
	Multimedia w Wikimedia Commons

MGM-52 Lance – amerykański rakietowy pocisk balistyczny krótkiego zasięgu przeznaczony do rażenia celów taktycznych głowicami konwencjonalnymi i jądrowymi. Wprowadzony do służby przez Armię Stanów Zjednoczonych w 1973. Używany również przez siły zbrojne Belgii, Holandii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch i Izraela. Kraje NATO wycofały ostatnie pociski ze służby w 1993.

Historia i opis

Pocisk MGM-52C na wyrzutni M752

Pocisk MGM-52 na wyrzutni holowanej

W 1962 roku wojska lądowe USA zdecydowały o podjęciu prac nad nowym pociskiem operacyjno-taktycznym z głowicą jądrową o zasięgu do 50 km (30 mil) i dość wysokiej celności, dla zastąpienia pocisków MGM-18 Lacrosse i MGR-1 Honest John. Opracowanie pocisku zlecono 11 stycznia 1963 roku firmie Chance Vought^[1]. Zgodnie z nową doktryną elastycznego reagowania, dopuszczono też głowicę konwencjonalną^[1]. Pierwsze odpalenie pocisku MGM-52A miało miejsce 15 marca 1965 roku^[1]. Pocisk miał silnik na paliwo stałe o stałym ciągu i regulowanym czasie pracy. W połowie lat 60. jednak pojawiło się wymaganie znacznego zwiększenia zasięgu rakiety, co wymagało opracowania nowego silnika rakietowego, przez firmę Rocketdyne. Nowy silnik pracował na wysokoenergetycznym i trwałym paliwie ciekłym, nie wymagającym obsługi w dywizjonie^[1]. Oprócz silnika marszowego o ciągu regulowanym (od 19,56 kN do 0,06 kN), pocisk miał silnik startowy na paliwo ciekłe, o ciągu 186,70 kN^[2]. Dwie boczne dysze w kadłubie wprawiały pocisk w ruch obrotowy. Pocisk był kierowany układem nawigacji bezwładnościowej^[2]. Próby pocisku MGM-69B rozpoczęto w sierpniu 1969 roku, a system z tym pociskiem przyjęto na uzbrojenie w 1971 roku^[2].

Podstawową częścią bojową była głowica jądrowa W70-1 o masie 211 kg i regulowanej mocy od 5 do 100 kt. Rakieta z tą głowicą miała masę 1284 kg i zasięg do 120 km^[3]. Można było zamiast niej stosować głowicę konwencjonalną o wadze 454 kg, w tym 270 kg materiału wybuchowego, lub głowicę kasetową zawierającą podpociski M251 (M40). Masa pocisku z głowicą konwencjonalną wybuchową wynosiła 1519 kg, a zasięg do 70 km^[3]. Dokładność trafienia wynosiła 120-150 m^[3]. Użycie cięższej głowicy konwencjonalnej wymagało zamontowania większych stateczników^[3]. W 1982 roku wprowadzono ponadto głowicę jądrową W70-3 działającą jako bomba neutronowa ze zmienną siłą rażenia od 1 do 10 kt, z którą zasięg wynosił 138 km^[3].

Podstawową wyrzutnią była samobieżna gąsienicowa pływająca M752, zbudowana na podstawie pojazdu transportowego M116 (opartego na konstrukcji transportera opancerzonego M113)^[2]. Na takim samym podwoziu opracowano też wóz transportowo-załadowczy M668, przewożący dwa pociski. Jeden pluton ogniowy obejmował oba pojazdy i trzy pociski^[2]. Pierwszy pocisk mógł być odpalony z przygotowanego stanowiska po 7-10 minutach, a z nieprzygotowanego po 12-15 minutach^[2]. Istniała też lekka wyrzutnia holowana na dwukołowej przyczepie, której towarzyszyła druga przyczepa z aparaturą, lecz nie była szeroko stosowana (głównie w dywizjonach szkolnych na terenie USA)^[2].

Produkcja rakiet trwała do 1980 roku i wyprodukowano ich 2133^[3].

Użycie

Rozmieszczanie rakiet rozpoczęto w 1972 roku. Uzbrojono w nie osiem amerykańskich dywizjonów, wchodzących w skład Brygad Artylerii Polowej, z tego sześć stacjonowało na stałe w Europie^[3]. Dywizjon miał w składzie trzy baterie po dwa plutony ogniowe i baterię dowodzenia (razem 6 wyrzutni i 18 pocisków)^[3]. Łącznie armia amerykańska używała 48 wyrzutni^[3]. W latach 1991–92 Amerykanie wycofali pociski tego typu z Europy^[3].

Na przełomie lat 70. i 80. system sprzedano też sojusznikom USA z NATO. Niemcy Zachodnie zakupiły 24 wyrzutnie i 72 pociski (dywizjony: 150, 250, 350, 600), Wielka Brytania 12 wyrzutni i 36 pocisków (w składzie 50 Pułku Artylerii), Holandia 6 wyrzutni (129 dywizjon), Belgia 6 wyrzutni (3 dywizjon), Włochy 8 wyrzutni (1 i 3 dywizjon)^[3]. Pociski te wycofano z użycia do 1994 roku^[4]. Jedynym państwem spoza NATO, które otrzymało pociski Lance, był Izrael^[3] (z głowicami konwencjonalnymi).

Warianty

MGM-52A Lance – pierwsza wersja o zasięgu do 50 km (niezaakceptowana)^[1]
MGM-52B Lance – standardowa wersja produkcyjna o zasięgu do 120 km, z głowicą konwencjonalną lub jądrową^[1]
MGM-52C Lance – wersja ulepszona o zwiększonej dokładności trafienia (błąd trafienia 70-100 m)^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 30-32.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 31.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 32.
↑ Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 33.

Bibliografia

E.F. Rybak, Jerzy Gruszczyński. Amerykańskie rakiety operacyjno-taktyczne i taktyczne. Cz. IV. Ku nowym wojnom. „Nowa Technika Wojskowa”. nr 7/98, 1998. Magnum-X. ISSN 1230-1655.

[CITEREFRybakGruszczyński199830-32-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 30-32.

[CITEREFRybakGruszczyński199831-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 31.

[CITEREFRybakGruszczyński199832-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 32.

[CITEREFRybakGruszczyński199833-4] Rybak i Gruszczyński 1998 ↓, s. 33.

[1]

[2]

[3]

[4]