Męka Chrystusa (obraz Hansa Memlinga)

Męka Chrystusa
Autor	Hans Memling
Data powstania	ok. 1470
Medium	olej na desce
Wymiary	56,7 × 92,2 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Turyn
Lokalizacja	Galleria Sabauda
	Multimedia w Wikimedia Commons

Męka Chrystusa (Pasja Turyńska) – późnogotycki obraz niderlandzkiego malarza niemieckiego pochodzenia Hansa Memlinga, jednego z prymitywistów niderlandzkich, namalowany około 1470 roku techniką olejną na desce, o wymiarach 56,7 × 92,2 cm. Obraz znajduje się w Galleria Sabauda, w Turynie. W dziele tym uwidacznia się wpływ wielu nurtów artystycznych, od surowego stylu Rogiera van der Weydena po kompozycje chromatyczne Dirka Boutsa.

Historia

Obraz został zamówiony prawdopodobnie przez Tommaso Portinariego oraz jego żonę Marię, którzy zawarli małżeństwo w 1470. Utożsamiani są z dwiema postaciami w dolnych rogach malowidła. W 1471 urodziła się ich pierwsza córka. Jako że na obrazie nie widnieje żadne z dzieci, badacze wysnuli wniosek, iż został on namalowany między 1470 a 1471^[1].

Pierwszym, który wspomina o tym obrazie jest Giorgio Vasari w dziele Vite (1550)^[a]. Dzieło znajdowało się wtedy w posiadaniu księcia Cosimo I. Ten podarował je papieżowi Piusowi V, który z kolei ofiarował je konwentowi dominikanów w Bosco Marengo w pobliżu Alessandrii. W 1796 konwent został splądrowany przez żołnierzy francuskich, ale jeden z mnichów ukrył obraz i przechował go aż do 1814. Wtedy dominikanie podarowali dzieło królowi Wiktorowi Emanuelowi I. Gdy w 1832 powstała w Turynie Galleria Sabauda, obraz stał się jednym z jej najcenniejszych eksponatów^[1].

Opis

Na obraz składa się cały szereg epizodów z ostatniego etapu życia Jezusa, aż po jego śmierć, zmartwychwstanie i ukazywanie się uczniom. Począwszy od lewego górnego rogu są to następujące sceny:

Hans Memling, Męka Chrystusa – fragment

wjazd Jezusa do Jerozolimy
wypędzenie kupców ze Świątyni Jerozolimskiej
Ostatnia Wieczerza
zdrada Judasza
modlitwa w Getsemani
pocałunek Judasza
św. Piotra zapiera się Jezusa
Chrystus przez Kajfaszem
Piłat umywa ręce
biczowanie Jezusa
ukoronowanie koroną cierniową
Ecce Homo
dźwiganie krzyża
przybicie Chrystusa do krzyża
Chrystus na krzyżu
zdjęcie Chrystusa z krzyża
złożenie ciała Chrystusa do grobu
zejście do Otchłani
Zmartwychwstanie
Noli me tangere
uczniowie w drodze do Emaus
ukazanie się Chrystusa nad Jeziorem Tyberiadzkim

Niektóre sceny zachowują charakter prawie baśniowy, który przemienia się w realistyczny dramatyzm dopiero w scenach na Golgocie. Warto zauważyć pewien detal: nad portalem pomieszczenia, w którym Chrystus stoi przed Piłatem, znajdują się płaskorzeźby przedstawiające sąd Salomona. Postać klęcząca w lewym dolnym rogu obrazu to Tommaso Portinari, florencki bankier zamieszkały w Brugii, który zamówił dzieło. W prawym dolnym rogu uwidoczniona jest zaś jego żona Maria Baroncelli^[2].

Uwagi

↑ Pisze on, że obraz znajduje się w Careggi „villa fuora di Fiorenza della Illustrissima casa de’ Medici”. W 1568, w kolejnym wydaniu książki pisze: „Hausse (Hans Memling), del quale habbian come si disse, in Fiorenza in un quadretto piccolo che é in man del duca, la passione di Christo”^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c MariaM. Corti MariaM., Giorgio T.G.T. Faggin Giorgio T.G.T., L’opera completa di Memling, Mediolan: Rizzoli, 1969, s. 102, ISBN 9786600288000 (wł.).
↑ Web Gallery of Art.

Bibliografia

Przemysław Trzeciak, Hans Memling wyd. Arkady Warszawa 1977
StefanoS. Zuffi StefanoS., Nowy testament. Postacie i epizody, EwaE. Maciszewska (tłum.), Warszawa: Arkady, 2007, ISBN 978-83-213-4470-6, OCLC 169906138 .

[u1-2] Pisze on, że obraz znajduje się w Careggi „villa fuora di Fiorenza della Illustrissima casa de’ Medici”. W 1568, w kolejnym wydaniu książki pisze: „Hausse (Hans Memling), del quale habbian come si disse, in Fiorenza in un quadretto piccolo che é in man del duca, la passione di Christo”^[1].

[Corti,_Faggin-1] MariaM. Corti MariaM., Giorgio T.G.T. Faggin Giorgio T.G.T., L’opera completa di Memling, Mediolan: Rizzoli, 1969, s. 102, ISBN 9786600288000 (wł.).

[3] Web Gallery of Art.

[1]

[a]

[2]