Mórka
Mórka (dawniej też Morkowo[3] i Murka, niem. Moorfelde[4]) – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Śrem. Leży na Pojezierzu Krzywińskim, w sąsiedztwie dwóch jezior: Mórka oraz Mórka Mała. We wsi krzyżują się ponadto drogi powiatu śremskiego, oznaczone numerami: 4068 i 4071[5].
| wieś | |
 kościół w Mórce | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
77-92 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2006) |
320 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
63-100[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PSE |
| SIMC |
0596435 |
Położenie na mapie gminy Śrem  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu śremskiego  | |
 52°00′52″N 16°57′38″E/52,014444 16,960556[1]
| |
Historia
edytujOsadnictwo w Mórce pojawiło się już w średniowieczu, o czym świadczy grodzisko na półwyspie mniejszego z móreckich jezior. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1351 i wspomina tutejszego komesa imieniem Michał. Kolejny dokument został wystawiony w 1371 przez Benedyktynów z Lubinia. Wspomina on z kolei dziedzica Mórki, Piotra z rodu Ostojów oraz plebana Mikołaja. Od XVI wieku majątek był w rękach Radzewskich, Cieleckich i Radońskich. Wieś Morka położona była w 1580 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego[6]. Od 1787 właścicielem był Franciszek Bojanowski, po jego potomkach Jan Nepomucen Kurnatowski herbu Łodzia. Do II wojny światowej majątek posiadali Czesław Czochron, Antoni Żółtowski oraz Roman Niedzielski[7][8].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Atrakcje turystyczne
edytujZabytki chronione prawem[9]
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z końca XVI wieku z wieżą z 1725[7][8]
- park podworski o powierzchni 3,1 ha z pocz. XX wieku
Pozostałe obiekty[10]
- zespół pałacowy składający się z dworu, obory i stajni
- kilka budynków mieszkalnych
- figura Matki Boskiej Królowej Polski z początku XX wieku[11]
- cmentarz przy parafii z przełomu XVIII i XIX wieku[12]
Atrakcją wsi jest także grodzisko stożkowate znajdujące się na półwyspie jeziora Mórka Mała, późnośredniowieczne[8]. Do świątków przydrożnych należy także kapliczka Matki Boskiej Różańcowej z 1890 oraz dwa krzyże sprzed II wojny światowej[13].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83852
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 807 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mórka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 680.
- ↑ Archiwum Map Zachodniej Polski. [dostęp 2014-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-02)].
- ↑ Powiatowy Zarząd Dróg w Śremie: Wykaz dróg powiatowych. [dostęp 2009-07-06].
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 77.
- ↑ a b Zbigniew Szmidt: Powiat Śremski, przewodnik turystyczny. Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, 2010, s. 25-29.
- ↑ a b c Z. Szmidt: Atrakcje turystyczne ziemi śremskiej. ŚOWMP, 2001, s. 19. ISBN 83-910942-7-8.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 229 [dostęp 2015-09-21].
- ↑ BIP Śrem: Gminna ewidencja zabytków - Mórka. [dostęp 2009-07-06].
- ↑ BIP Śrem: Kapliczki przydrożne. [dostęp 2009-07-06].
- ↑ BIP Śrem: Cmentarze. [dostęp 2009-07-06].
- ↑ Zachowanie lokalnego dziedzictwa. Świątki przydrożne i kościoły w gminie Śrem. Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego - ŚOWMP, 2010.
