Luigj Bumçi
Luigj Bumçi (ur. 6 listopada 1872 w Szkodrze, zm. 1 marca 1945 we wsi Kallmet[1]) – albański duchowny katolicki i polityk, biskup, ordynariusz diecezji Lezha.
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 listopada 1872 |
| Data i miejsce śmierci |
1 marca 1945 |
| Ordynariusz diecezji Lezha | |
| Okres sprawowania |
1911-1944 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
3 maja 1903 |
| Sakra biskupia |
18 września 1911 |
.svg){kind=small}
| |
| Data konsekracji |
10 grudnia 1911 |
|---|---|
| Miejscowość |
Szkodra |
| Konsekrator | |
| Współkonsekratorzy |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny kupieckiej ze Szkodry, był synem Gjona Bumçiego i siostrzeńcem Pashko Vasy[2]. Po ukończeniu szkoły handlowej pracował jako kupiec[3]. W wieku dwudziestu lat wstąpił do seminarium katolickiego w Szkodrze, a następnie wyjechał do Rzymu, gdzie ukończył studia z zakresu filozofii i teologii, a 3 maja 1903 został wyświęcony na księdza[1].
Po święceniach pracował w parafiach Shkrel, Pentar i Juban, a następnie został przeniesiony do Szkodry. 18 września 1911 otrzymał sakrę biskupią, a 10 grudnia tego samego roku został ordynariuszem diecezji Lezha, jego rezydencja mieściła się w Kallmecie[4].
Działalność niepodległościowa
edytujW czerwcu 1914 wspólnie z Prenkiem Bib Dodą dowodził oddziałem Mirdytów, którzy dotarli do Durrësu, aby wspierać władcę Albanii Wilhelma Wieda[5]. Związany z albańskim ruchem narodowym, w grudniu 1918 wszedł w skład Rządu Tymczasowego, tworzonego w Durrësie[3]. W czasie obrad konferencji pokojowej w Paryżu przewodniczył delegacji albańskiej, zastępując premiera Turhana Paszę Permetiego. W jednym ze swoich przemówień oświadczył, że w Albanii nie ma konfliktów między katolikami, a muzułmanami, a obie te społeczności utrzymują braterskie relacje[6]. Wracając z Paryża odwiedził Rzym i spotkał się z papieżem Benedyktem XV, z którym rozmawiał o kwestiach albańskich[1]. 15 grudnia 1919 w czasie rozmów z ministrem spraw zagranicznych Włoch Vittorio Scialoją, zaproponował, aby tron Albanii objął jeden z włoskich książąt[7]. W późniejszym okresie Bumçi skłaniał się ku zacieśnieniu współpracy ze Stanami Zjednoczonymi.
Kariera polityczna
edytujW styczniu 1920 wziął udział w obradach kongresu działaczy narodowych, który zebrał się w Lushnji i miał reaktywować państwo albańskie[3]. Tam też otrzymał stanowisko regenta w nowo utworzonej Radzie Regencyjnej, złożonej z przedstawicieli największych wspólnot wyznaniowych[3]. Działalność polityczna Bumçiego wywołała zaniepokojenie Stolicy Apostolskiej, nakazano mu wycofać się z działalności politycznej i skupić na sprawach diecezji. Mimo zakazu Bumçi czynnie poparł spiskowców, którzy w grudniu 1921 obalili rząd Pandeliego Evangjeliego[3]. W grudniu 1922 został pozbawiony stanowiska w Radzie Regencyjnej przez Ahmeda Zogu i zmuszony do wyjazdu z kraju. W tym czasie jego rezydencja biskupia została zniszczona przez Mirdytów[3]. W 1924 powrócił do kraju i do obowiązków duszpasterskich.
Ostatnie lata życia
edytujW czasie włoskiej okupacji Albanii starał się kształtować nastroje pro-włoskie wśród katolików w północnej części kraju[3]. W 1943 został pozbawiony godności ordynariusza i otrzymał godność tytularnego biskupa Cantanus. Schwytany przez partyzantów komunistycznych został przez nich skatowany i zmarł kilka dni później w rezydencji biskupiej w Kallmecie[1]. Pochowany w kościele w Kallmecie[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5.. Tirana: 2016, s. 215-216. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- ↑ Peshkopi katolik Luigj Bumçi shpëtoi Korçën dhe Gjirokastrën të mos i merrte Greqia [online], Koha jone, 2021 (alb.).
- ↑ a b c d e f g A Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. New York & London: M.E. Sharpe, 2008, s. 58-59. ISBN 978-1-317-47594-1.
- ↑ Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 180-181. (alb.).
- ↑ Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I. New York: I.B. Tauris, 2005, s. 67. ISBN 978-1-84511-013-0.
- ↑ Gëzim Krasniqi. ELEMENTI FETAR NË IDENTITETIN KOMBËTAR SHQIPTAR. „Revistë Mikste Debatike për Çështje Shoqërore, Politikë, Kulturë Dhe Letërsi”. 10-12, s. 60, 2005.
- ↑ Lavdosh Ahmetaj. SHQIPËRIA NË KONFERENCËN E PAQES SË PARISIT - Qëndrimi i delegacionit zyrtar. „Gjurmime Albanologjike - Seria e shkencave historike”. 36, s. 151, 2006.
- ↑ Imzot Nikollë Kacorri, në kujtim të atdhetarit që projektoi pamvarsinë. = 2022-12-03 [online], shqiptarja.com, 2016 (alb.).
Bibliografia
edytuj- A Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. New York & London: M.E. Sharpe, 2008, s. 58-59. ISBN 978-1-317-47594-1.
- Imzot Luigj Bumçi, në përvjetorin e lindjes [online], vaticannews.va, 2019 (alb.).
- Luigj Bumçi [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2022-12-03] (ang.).