Ludwik Konarzewski (junior)

Ludwik Konarzewski junior (ur. 20 kwietnia 1918 r. w Buzułuku, zm. 23 stycznia 1989 r. w Cieszynie) – polski malarz, rzeźbiarz i pedagog plastyczny działający na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim; syn Ludwika Konarzewskiego seniora.

Ludwik Konarzewski – junior

Ostatni autoportret artysty
Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1918 Buzułuk
Data i miejsce śmierci	23 stycznia 1989 Cieszyn
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rzeźbiarstwo

Autoportret; Kraków, 1942 r.

Chwila odpoczynku; ok. 1950 r.

Życiorys

W 1938 roku rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w zakresie malarstwa; przerwane przez wojnę ukończył je w roku 1948. Studiował m.in. pod kierunkiem malarzy z kręgu kolorystów: Władysława Jarockiego, Fryderyka Pautscha, Jerzego Fedkowicza, Andrzeja Pronaszki, Eugeniusza Eibischa i przejściowo także Wojciecha Weissa. Rzeźbę studiował u Xawerego Dunikowskiego i Stanisława Horno-Popławskiego.

Przez 30 lat pracował w Rydułtowach jako nauczyciel, współzałożyciel (w 1945 r. wraz z ojcem), a po śmierci ojca – dyrektor Państwowego Ogniska Plastycznego, stając się osobowością w znacznym stopniu kształtującą poziom i jakość świadomości plastycznej miejscowej społeczności – podobnie, jak ojciec w okresie międzywojennym w Istebnej. W uznaniu tych dokonań w 1999 r. jego imieniem nazwano plac naprzeciw Urzędu Miasta w Rydułtowach, samo zaś Państwowe Ognisko Plastyczne - imieniem ojca Ludwika seniora. Z przemysłowym Górnym Śląskiem bardziej związała go też praca, a od 1946 aż do 1967 r. także zamieszkanie, przy zorganizowanej wraz z ojcem w mansardzie katowickiej kamienicy przy ul. Warszawskiej 43, pracowni artystycznej. Natomiast na rodzinnym Buczniku w Istebnej, założył, także wraz z ojcem (po raz drugi), społeczną szkołę plastyczną – Ognisko Kultury Plastycznej, umiejscowione w powojennym już budynku. Szkoła ta funkcjonowała do około 1960 r. Oprócz Ludwika Konarzewskiego juniora, nauczał w niej w pierwszych latach jego ojciec oraz żona Joanna Konarzewska i siostra Maria.

Jest autorem około 1000 obrazów olejnych, wielu polichromii i artystycznych elementów wystroju kościołów oraz gmachów użyteczności publicznej na Górnym Śląsku, a także w innych regionach Polski. Wiele z tych prac realizował razem z żoną. Wśród nich znalazły się m.in. także majoliki Węgiel i Raj z 1975 r. stanowiące element wystroju wnętrza Ośrodka Wypoczynkowego Górnik w Kątach Rybackich, będącego wówczas własnością kopalni "Jankowice". Jako rzeźbiarz, oprócz wielu form kameralnych, jest także autorem pomników, m.in. Karola Miarki w Zabrzu, wielu pomników Powstańców Śląskich i Ofiar II wojny światowej na Górnym Śląsku, pomnika Walki i Męczeństwa w Rydułtowach, rzeźby plenerowej przedstawiającej Górala Śląskiego w Istebnej - Andziołówce - Buczniku.

Za pracę artystyczną i pedagogiczną był wyróżniany, w tym m.in. Sztalugą im. Juliana Fałata - nagrodą przyznawaną przez Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Uczestniczył w zbiorowych oraz indywidualnych wystawach krajowych (m.in. Cieszyn, Rybnik, Zabrze, Katowice, Kraków) i zagranicznych (1978 r. w Pensylwanii - USA, 1983 r. Niemcy Zachodnie - w Hamburgu). Prace L. Konarzewskiego juniora trafiły do muzeów w Bielsku-Białej, Katowicach (Muzeum Historii Katowic), Rybniku, Ustroniu i Wiśle oraz - szeregu kolekcji prywatnych.

Z żoną Joanną miał troje dzieci - córkę Iwonę Konarzewską - malarkę-portrecistkę, oraz synów - Ludwika - przedsiębiorcę i Łukasza.

Twórczość

Rzeka latem; Istebna, ok. 1960 r.

Ważnym elementem dorobku artystycznego Ludwika Konarzewskiego juniora jest w pierwszej kolejności portret, a w szczególności autoportrety i portrety członków rodziny. Innym osiągnięciem jest też indywidualnie interpretowany pejzaż. Rzeźbę, oprócz prowadzonej wzorem Dunikowskiego zwartości bryły i pewnej dekoracyjności, cechuje erudycja w zakresie różnorodności technik (drewno, metal, kamień, formy ceramiczne i majoliki).

We wcześniejszych pracach malarskich z lat 40. i 50. zauważalny jest wpływ koloryzmu wyniesiony z krakowskiej A.S.P., zanikający w latach następnych na rzecz neoekspresjonizmu manifestującego się szczególnie w pejzażu. Wszystkie prace łączy natomiast realistyczne ujęcie rzeczywistości ujawniające się ze szczególną siłą w bardzo osobistym stosunku do portretowanych osób. Stanowi to istotny wyróżnik oraz walor jego dzieł na tle trendów i kierunków sztuki II poł. XX w., na ogół oscylujących obok, albo - poza widocznymi treściami znaczeniowymi. Szczególnie cenne wydają się dziś jego prace wcześniejsze, które mimo widocznego wpływu szkoły, zawarły w realistycznej formie indywidualny oraz oryginalny sposób postrzegania rzeczywistości w zakresie sztuk plastycznych.

Wybrane dzieła

Sztuka sakralna:

• obraz ołtarzowy Matka Boska Królowa Polski w kościele Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Czechowicach-Dziedzicach, 1947 (wspólnie z Ludwikiem Konarzewskim seniorem),
• fryz z przedstawieniem pochodu górali istebniańskich w kaplicy kościoła parafialnego w Istebnej, 1953,
• ołtarz boczny św. Józefa w kościele parafialnym w Istebnej,
• dekoracja malarska kaplicy Siedmiu Sakramentów w kościele św. Augustyna w Świętochłowicach-Lipinach,
• ołtarz główny w kościele parafialnym św. Wojciecha w Bytomiu,
• dekoracja malarska historii parafii Jedłownik w kościele jedłownickim.

Obrazy:

• obraz Wesele, obecnie w Muzeum Ustrońskim,
• zespół obrazów milenijnych w kościele Wniebowzięcia NMP w Raciborzu, 1966-67,

Rzeźby:

• pomnik Karola Miarki w Zabrzu, 1958,
• pomnik Czynu Powstańczego w Rudzie Śląskiej, 1961,
• pomnik Walki i Zwycięstwa w Rydułtowach, 1971,
• rzeźba Góral śląski w Istebnej-Andziołówce, 1979.

Upamiętnienie

W 2024 został uhonorowany biogramem w Panteonie Górnośląskim

Bibliografia

• Zofia Bożek Sylwetki twórców i popularyzatorów sztuki województwa bielskiego. Informator biograficzny, Bielsko-Biała 1987, s. 51–52 ISBN 83-7004-019-5 9788370040192
• Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, tom 2, Cieszyn 1995, s. 101–102 (z portretem) ISBN 83-60431-86-8, ISBN 978-83-60431-86-3
• Witold Iwanek: Wystawa prac artystycznych plastyków rodziny Konarzewskich. Katalog. Wisła 1977;
• Łukasz Konarzewski, Malarstwo rzeczywiste Ludwika Konarzewskiego-juniora, „Znad Olzy” Rok I nr 3 grudzień 1998, s. 4 ISSN 1506-3992
• Łukasz Konarzewski: Katalog zbiorów prac plastycznych rodziny Konarzewskich oraz muzealiów w Istebnej na Buczniku, Olkusz 2015, s. 54-190 i 291-293 ISBN 978-83-939096-0-5
• Irena Kontny; Pędzlem i dłutem. O twórczości Ludwika Konarzewskiego juniora (1918-1989), Katowice 2018 ISBN 978-83-952833-1-4
• Klemens Kosyrczyk [pseudonim autorski – Stach kropiciel]: Gawęda Stacha Kropiciela, „Gość Niedzielny” z 19 października 1947, nr 42, s. 326;
• Jan Krop, Artysta z „Bucznika”, „Kalendarz Cieszyński” 1987, s. 140-142;
• M. Prelichowski, W węglu też można rzeźbić, „Trybuna Robotnicza” z 25 października 1955;
• E. Rosner, Istebniańskie spotkania – wizyta u Konarzewskich, „Głos Ziemi Cieszyńskiej” nr 30 z 2 sierpnia 1957;
• Sławińska I., Odwiedziny w Rydułtowach, „Śląsk Literacki” Katowice 1954, s. 159-163;
• Sławińska I., Pomost pomiędzy dawnymi i nowymi laty, „Trybuna Robotnicza” z 8 października 1964
• Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, powiat bielsko-bialski, t. 6., z. 2, opr. E. i M. Gutowscy, 1967, s. 54

Film

• Gniazdo na Buczniku – film dokumentalny, reż. Aleksandra Dendor, TVP/Ośrodek w Katowicach, 1993 r., emisja w 1994 r. w TVP 3 i TVP 2

Linki zewnętrzne

• Ludwik Konarzewski junior Potok w lesie 1947 r., Muzeum w Bielsku-Białej
• Film z cyklu A życie toczy się dalej TVP Katowice 2014, scenariusz i realizacja: Ewa Kozik, prowadzenie: Dagmara Drzazga, zdjęcia: Sławomir Chudowski; emisja 7 grudnia 2014 r. w TVP Katowice - produkcja zawiera również obszerne fragmenty filmu Gniazdo na Buczniku