Lucjan Janiszewski
Lucjan Karol Janiszewski, ps. „Pluch” (ur. 6 czerwca 1891 w Dąbrowicy, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Lucjan Karol Janiszewski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1891 |
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się 6 czerwca 1891 w Dąbrowicy, w ówczesnym powiecie rówieńskim guberni wołyńskiej, w rodzinie Władysława herbu Sas (ur. 1840) i Antoniny z Wysoczańskich[1]. Uczył się w Lubelskiej Szkole Handlowej, gdzie zdał maturę w 1910 roku. Następnie podjął studia na Politechnice w Liège. W tym okresie swego życia był członkiem Związku Strzeleckiego i Związku Walki Czynnej.
W sierpniu 1914 roku wstąpił do pierwszego plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej[2][3], dowodzonej przez porucznika Tadeusza Kasprzyckiego. Następnie służył w 5 pułku piechoty Legionów[2]. W lipcu 1916 roku został odkomenderowany przez Józefa Piłsudskiego do pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej. Działał na stanowisku dowódcy okręgu w Kaliszu. 4 maja 1917 roku wrócił do 5 pp Leg[2]. Po kryzysie przysięgowym, z racji tego, że był oficerem (podporucznikiem) został internowany w Beniaminowie. Po zwolnieniu z obozu działał w warszawskiej POW. W listopadzie 1918 roku został oddelegowany do Siemiatycz, w celu przeprowadzenia mobilizacji POW[2].
W marcu 1919 roku został wcielony do 22 pułku piechoty w stopniu porucznika, był tam dowódcą kompanii, a czasowo batalionu[2]. 1 grudnia tego roku awansował na kapitana. W 1921 roku odkomenderowany został na II Kurs Normalny Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[2]. 1 października 1923 roku po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego przydzielony został do Oddziału I Sztabu Generalnego na stanowisko referenta, a następnie kierownika referatu[2]. 31 marca 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W listopadzie 1925 roku został dowódcą baonu w 80 pułku piechoty, a w marcu 1927 roku powrócił do pracy w Oddziale I Sztabu Głównego. 23 stycznia 1929 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W tym samym roku objął stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[4]. W marcu 1932 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 50 pułku piechoty w Kowlu[2][5]. W styczniu 1934 roku mianowany został dowódcą pułku KOP „Głębokie”[2][6]. 1 stycznia 1936 roku awansował na pułkownika. W 1938 roku został mianowany dowódcą Obszaru Warownego „Wilno”.
W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą piechoty dywizyjnej 35 Dywizji Piechoty Rezerwowej. Brał udział w obronie Lwowa, po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji miasta przed Armią Czerwoną dostał się do niewoli sowieckiej i wbrew warunkom kapitulacji został skierowany do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie (wykaz, poz. 3944)[3] i pogrzebany w Piatichatkach[7], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[8].
Był rozwiedziony[9].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został mianowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[10][11]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[12][13].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w Lutomiersku został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Lucjana Janiszewskiego[14].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6575[a][3]
- Krzyż Niepodległości – 20 stycznia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[15]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1928 „za zasługi na polu organizacji wojska”[16]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[17]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[18][19]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[20]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[17]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[17]
- Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kompanii Kadrowej”[21]
- Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii – 12 grudnia 1929[22]
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Lucjan Janiszewski w kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari podał, że posiada krzyż z wybitym numerem „6675”. Numer ten został przekreślony, a obok dopisany numer „6575”[1]. Posiadaczem krzyża z numerem „6675” był Adam Dobrodzicki.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 110.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 19.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 183.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 2.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ W Lutomiersku odsłonięto tablicę ku czci ofiar katastrofy smoleńskiej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-08-30] (pol.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 1, nr 1 z 19 marca 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 72).
- ↑ 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 19.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
Bibliografia
edytuj- Janiszewski Lucjan Karol. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.37-2833 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-23].
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 7.
- Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 23, 578.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Majchrowski Jacek M., Pierwsza Kompania Kadrowa – portret oddziału, Kraków 2002.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Lucjan Janiszewski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-12-06].