Luciąża (rzeka)

Luciąża
	; Przygłów, rozlewisko rzeki Luciąży
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
	Rzeka
Długość	48,7 km
Powierzchnia zlewni	766 km²
	Źródło
Miejsce	Rzejowice
Wysokość	244 m n.p.m.
Współrzędne	51°05′27″N 19°41′31″E/51,090833 19,691944
	Ujście
Recypient	Pilica
Miejsce	Sulejów
Współrzędne	51°22′39″N 19°51′18″E/51,377500 19,855000
Szlak
	Położenie na mapie województwa łódzkiego źródło ujście
	Położenie na mapie Polski źródło ujście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Luciąża – rzeka na Wzgórzach Radomszczańskich, Równinie Piotrkowskiej i Wysoczyźnie Bełchatowskiej^[1]. Stanowi najdłuższy lewy dopływ Pilicy.

Hydrologia

Luciąża w Przygłowie

Początek Luciąży daje kilka strumyków, spływających na północ z rozległych torfowisk na Wzgórzach Radomszczańskich. Na odcinku kilku kilometrów koło Trzepnicy Luciąża płynie głęboką doliną wśród pofałdowanego, lesistego krajobrazu. Następnie wypływa do szerokiej doliny na Równinie Piotrkowskiej. W wyniku intensywnych prac melioracyjnych Luciąża na przeważającej długości swego biegu płynie po rozległym, bezdrzewnym obszarze użytków zielonych, przyjmując postać prostego kanału, poprzegradzanego zastawkami. Jedynie w pobliżu ujścia do Pilicy dolina Luciąży zwęża się, płynąc przez Bory Lubieńskie i tereny leśne okolic Włodzimierzowa i Przygłowa. Tworzy tutaj przełom z wysokim, piaszczystym brzegiem. Luciąża wpływa do Pilicy nieco poniżej Sulejowa koło dawnej osady młynarskiej Murowaniec. Stosunkowo wartki nurt Luciąży zachęcał w przeszłości do stawiania na niej młynów i tartaków wodnych. Około 1830 roku wzdłuż rzeki funkcjonowało 14 tego rodzaju obiektów.

Długość rzeki wynosi 48,7 km^[3] lub 54,2 km^[1], powierzchnia dorzecza 766 km², a średni spadek 1,5%^[1].

Zarówno samą Luciążę, jak i jej główne dopływy, cechuje mała bezwładność hydrologiczna. Przejawia się to w dużej zmienności stanów i przepływów wody. Dobowe wahania stanu wody w Kłudzicach osiągają 100 cm, a miesięczne dochodzą nawet do 260 cm. Maksimum stanu wody z Kłudzic wynosi 506 cm, a minimum – 200 cm. Średni, dwudziestoletni stan wody kształtuje się na poziomie 258 cm (za lata 1953–1972). Temu stanowi odpowiada przepływ 3,2 m³/s (minimalny wynosi 0,6 m³/s, a maksymalny 159 m³/s). Dane te zapewne zmieniły się w latach następnych w związku z rozwojem leja depresyjnego kopalni węgla brunatnego Bełchatów^[4].

Luciąża ma źródła w pobliżu miejscowości Przerąb. Leżą nad nią m.in. miejscowości Rozprza i Przygłów (gmina Sulejów). W 1998 powstał na rzece zbiornik wodny „Cieszanowice” o powierzchni 260 ha. Jego większa część (71%) leży na terenie gminy z siedzibą w Łękach Szlacheckich. Brzegi zbiornika są miejscem korzystnym dla rozwoju turystyki, rekreacji, w tym budownictwa letniskowego.

Szlak kajakowy

Luciąża stanowi malowniczy szlak kajakowy spływalny w jeden dzień dla osób z pewnym doświadczeniem kajakowym. Czas spływu w takim wypadku to około 4–5 godzin (9 km)^[5]. Skala trudności oceniana jest na ZWA (bardzo łatwy), ale uciążliwość aż na U3 (dość uciążliwy – zwalone pnie i konary, jak również zastawki, jazy i progi – głównie do Milejowa)^[6].

Dopływy

Prudka (L)
Bogdanówka (L)
Strawa (L).

Zobacz też

Rzeki w Polsce

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 17
↑ Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 17
↑ Luciąża, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2010-05-03] .
↑ Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 19
↑ Kajaki Sulejów. [dostęp 2013-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)].
↑ Wyprawsie.pl

Linki zewnętrzne

Radoszewa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 437 .

[Ryszard_Gładysz_1976-1] Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 17

[2] Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 17

[3] Luciąża, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2010-05-03] .

[4] Ryszard Gładysz, Monografia hydrologiczna dorzecza Luciąży, w: Dokumentacja Geograficzna – Streszczenia prac habilitacyjnych i doktorskich 1974, IGiPZ PAN, zeszyt 1/1976, s. 19

[5] Kajaki Sulejów. [dostęp 2013-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)].

[6] Wyprawsie.pl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]