Lubniewsko
Lubniewsko – jezioro w Polsce, położone na północny wschód od Sulęcina w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Lubniewice[1].
 Jezioro Lubniewsko widziane z powietrza | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
48,5 m n.p.m. |
| Wyspy |
1 |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
240–242,5 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
15388 m |
| Objętość |
12413 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
III (2020) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Lubniewice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego  | |
 52°29′12″N 15°12′02″E/52,486667 15,200556
| |
Położenie i opis
edytujJezioro Lubniewsko położone jest we wschodniej części powiatu sulęcińskiego, na terenie Pojezierza Łagowskiego[2]. Północna część jeziora przylega do granic miasta Lubniewice. Zbiornik jest największym z trzech jezior grupy lubniewickiej. Zachodnie brzegi akwenu są strome i trudno dostępne[3]. Dno jeziora jest zróżnicowane, znajdują się tu liczne głęboczki i wypłycenia, w części zachodniej opada zdecydowanie, łagodniejszy spadek jest po stronie południowej. Dno jest głównie piaszczyste, a w niektórych miejscach żwirowate lub kamieniste[4]. Jezioro jest w całości otoczone obszarami leśnymi. Od wschodu do jeziora wpadają dwa niewielkie cieki ze Świerczowa i Glisna, w przeszłości niosły one do jeziora zanieczyszczone wody, obecnie wsie są skanalizowane, a ścieki odprowadzane poza zlewnie zbiornika. Największym dopływem jest wpadająca od południa Lubniewka. Jezioro połączone jest szerokim kanałem z pobliskim jeziorem Lubiąż. Akwen ma dobrze rozwiniętą linię brzegową w tym liczne zatoki i półwyspy[3]. Na Lubniewsku znajduje się jedna niewielka wyspa Rybnik o powierzchni 0,4 ha[5][3].
.jpg)
Hydronimia
edytujJezioro pojawia się w źródłach w 1809 roku – początkowo jako Ancker See, a następnie: Anken-See (1934)[6]. 11 lutego 1949 roku wprowadzono urzędową nazwę jezioro Lubniewsko[7]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę główną jeziora podaje Lubniewsko, jednocześnie wymienia nazwy oboczne: Jezioro Świerkowskie oraz Jezioro Nakońskie[8].
Morfometria
edytujWedług danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 240 ha[9], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 242,5 ha[10]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 245 ha[11].
Średnia głębokość zbiornika wodnego to 5,1 m, a maksymalna – 15,1 m. Objętość jeziora wynosi 12 413,0 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 4865 m, a szerokość 1100 m. Długość linii brzegowej wynosi 15388 m[9].
Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1996) lustro wody znajduje się na wysokości 48,5 m n.p.m.[9], natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 48 m n.p.m.[12]
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni szóstego poziomu Zlewnia jez. Lubniewsko[13]. Identyfikator MPHP to 189623[13].
Zagospodarowanie
edytujW systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW10910[13]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jeziora Lubniewsko wraz z wodami rzeki Lubniewka (Obwód rybacki Jeziora Lubniewsko na rzece Lubna – Nr 1)[14]. Gospodarkę rybacką prowadzi na jeziorze Polski Związek Wędkarski Okręg w Gorzowie Wielkopolskim[15]. Ze względu na typologię rybacką jest to jezioro typu sandaczowego[16].
Jezioro pełni również funkcje rekreacyjne, w 2004 nad jeziorem funkcjonowały dwa ośrodki wypoczynkowe zlokalizowane na wschodnim brzegu. W sezonie letnim zbiornik jest licznie odwiedzany przez turystów, głównie za sprawą łatwo dostępnego połączenia wodnego z jeziorem Lubiąż[3][17]. Wokół akwenu prowadzi szlak pieszy 
(14,6 km)[3].
Czystość wód i ochrona środowiska
edytujWedług danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w latach 1993, 1998 oraz 2003 wody jeziora charakteryzowały się III klasą czystości. Na podstawie badań wykazano, że akwen jest zbiornikiem bardzo zasobnym w materię organiczną, co przekłada się na wysokie wskaźniki produkcji pierwotnej, widoczne na przykład w stężeniu chlorofilu A oraz niskiej przeźroczystości jego wód. Jezioro w 2004 roku charakteryzowało się umiarkowaną odpornością na degradację i zostało zaliczone do II kategorii odporności[17]. Nie najlepszy stan wód tłumaczono dużą ilością zgromadzonych zanieczyszczeń, które trafiły tu przed uporządkowaniem gospodarki ściekowej w zlewni zbiornika. Przy niezbyt dużej średniej głębokości akwenu spowodowało to trudno odwracalne zmiany. Mimo to inspektorzy podkreślili, widoczną w następujących po sobie badaniach, stałą poprawę jakości wód jeziora[17].
Badania z 2020 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikami, które zadecydowały o trzeciej klasie, były stany fitoplanktonu, makrozoobentosu oraz ichtiofauny, podczas gdy stan fitobentosu oraz makrofitów oceniono jako dobry. Według danych z 2017 roku stan chemiczny wód określono jako poniżej dobrego, a jedynym elementem przekraczającym normę była zawartość PBDE w tkankach ryb. Przeźroczystość wód została określona na 0,9 metra[18].
Jezioro w całości znajduje się w zespole przyrodniczo-krajobrazowym o nazwie Uroczysko Lubniewsko[19]. Głównym założeniem chronionego obszaru jest zachowanie cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego wokół akwenu, w tym otaczających go lasów wraz z florą i fauną[19].
Przypisy
edytuj- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 182, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 174–176, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2023-10-29].
- ↑ a b c d e Leszek Klessa i inni, Życie jezior: praca zbiorowa, Krystyna Kamińska (red.), Przyroda Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski: Klub Działalności Podwodnej LOK [Ligi Obrony Kraju] "Marlin" : na zlec. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 1996, s. 28-29, ISBN 978-83-905760-1-5 [dostęp 2023-09-18].
- ↑ Wojciech Zieleniewski, Szlak „Wodny Świat”, "Stowarzyszenie Kraina Szlaków Turystycznych – Lokalna Grupa Działania", 2012, s. 46-47.
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 118808
- ↑ Instytut Języka Polskiego PAN, Elektroniczny słownik hydronimów Polski – Lubniewsko [online], eshp.ijp.pan.pl [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225)
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 70322
- ↑ a b c Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 84-85, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 539. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Lubniewsko. Karta charakterystyki jcwp [online], Hydroportal. Warstwa: Plany gospodarowania wodami.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-10-31].
- ↑ a b c Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie”, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-08-11].
- ↑ Wykaz wód [online], PZW Okręg Gorzów Wielkopolski [dostęp 2022-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-17].
- ↑ Dorota Cydzik, Danuta Kudelska, Hanna Soszka, Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1989-1993, Instytut Ochrony Środowiska, 1995, s. 488.
- ↑ a b c Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Stan środowiska w województwie lubuskim w 2004 roku [online], zgora.pios.gov.pl, 31 marca 2018 [dostęp 2023-10-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-31].
- ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-08-21].
- ↑ a b Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Zespół przyrodniczo-krajobrazowy – Uroczysko Lubniewsko [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2023-11-03].