Lotnisko bielańskie
Lotnisko bielańskie, także Lotnisko Bielany – lotnisko wojskowe (pierwotnie planowane jako sportowe), istniejące od końca lat 30. do początku lat 50. XX wieku w warszawskiej dzielnicy Bielany.
Historia
edytujPo 1918 zapadła decyzja o likwidacji lotniska mokotowskiego i budowie zamiast niego trzech nowych: wojskowego na Okęciu, cywilnego na Gocławiu oraz sportowego na Bielanach[1]. W 1937 zapadła ostateczna decyzja o budowie lotniska na należącym do Skarbu Państwa terenie dawnego poligonu armii rosyjskiej między Młocinami, Lasem Bielańskim i Wawrzyszewem[2]. Pole wzlotów w kształcie elipsy miało mieć powierzchnię 180 ha, a cały obszar lotniska 214 ha[2].
Budowę lotniska bielańskiego rozpoczęto w 1938 od osuszenia, splantowania i utwardzenia terenu[2]. Nie przewidywano betonowego pasa startowego, gdyż lekkim samolotom sportowym wystarczała trawiasta nawierzchnia[2]. Wiosną 1939 rozpoczęła się budowa trzech hangarów[2].
W czasie II wojny światowej nieukończone lotnisko został zajęte i rozbudowane przez Niemców (m.in. powstał tam kilkusetmetrowy utwardzony pas startowy)[3]. Teren lotniska został powiększony, powstały tam m.in. baraki dla żołnierzy[3]. W 1944 stacjonowały tu cztery jednostki rozpoznawcze Luftwaffe. Znajdowała się tutaj także tymczasowa baza dla formacji lotniczych wycofywanych dla uzupełnienia stanów i sprzętu z frontu wschodniego.
W nocy z 3 na 4 maja 1944 teren lotniska został zaatakowany w tzw. akcji Bielany przez oddział Osjana, w czasie którego zniszczono 5 samolotów Ju-52/3m[4] oraz uszkodzono kilka innych samolotów. Atak ten był zaskoczeniem dla Niemców, podejrzewano nawet, że zniszczenia nastąpiły w wyniku alianckiego nalotu, dzięki czemu oddział wycofał się bez strat.
Następne ataki Grupy Kampinos w dniach 1[5]-2 sierpnia 1944[6] roku były nieudane, lotniska nie udało się opanować, a partyzanci ponieśli straty[7].
Lotnisko wznowiło działalność latem 1945, ale ruch lotniczy stopniowo wygaszano[8]. Zostało likwidowane w 1950, a w 1951 znalazło się ono w granicach administracyjnych miasta[8]. W latach 60. wybudowano tam m.in. osiedle Wrzeciono[8]. Przy ul. Marymonckiej pozostały budynki zajmowane przez wojsko, m.in. przez 103 Pułk Lotniczy z Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych. Obecnie wojsko zajmuje niewielki fragment dawnego terenu[9].
Przy ul. Michaliny, na skraju zespołu Dęby Młocińskie, znajduje się upamiętnienie żołnierzy AK poległych podczas ataku na lotnisko bielańskie podczas powstania warszawskiego w sierpniu 1944[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 63. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ a b c d e Mateusz Napieralski. Podcięte skrzydła Warszawy. „Stolica”, s. 24, maj 2019.
- ↑ a b Mateusz Napieralski. Podcięte skrzydła Warszawy. „Stolica”, s. 25, maj 2019.
- ↑ Samoloty te nie stacjonowały normalnie na tym lotnisku.
- ↑ Atak z udziałem 190 żołnierzy – I batalion por. „Janusza”, składający się z trzech niepełnych kompanii: por. „Zetesa”, por. „Olszy” i por. „Czarnego”.
- ↑ 984 żołnierzy – połączone siły VIII Rejonu i oddziałów nalibockich, w składzie: batalion por. „Janusza”, batalion por. „Dźwiga” i szwadron ckm por. „Jara”.
- ↑ Po 2 atakach Grupa Kampinos straciła ogółem 36 zabitych i 47 rannych
- ↑ a b c d Mateusz Napieralski. Podcięte skrzydła Warszawy. „Stolica”, s. 26, maj 2019.
- ↑ Teren wojskowy - wstęp wzbroniony!. Wrzeciono, 2010-09-15. [dostęp 2012-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-24)].