Liwia Łuża
Liwia Łuża – jezioro przybrzeżne Zatoki Pomorskiej na Wybrzeżu Trzebiatowskim, położone w gminie Rewal, w powiecie gryfickim, w woj. zachodniopomorskim.
 Widok na jezioro z latarni morskiej w Niechorzu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
0,3[1] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
174,9 – 210,8 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
6500 m[1] |
| Objętość |
1983,0 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
pozaklasowe (w roku 1996) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
eutroficzne |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfickiego  | |
Położenie na mapie gminy Rewal  | |
 54°05′18″N 15°05′54″E/54,088333 15,098333
| |
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 174,9 ha[2] do 210,8 ha[3]. Zbiornik ma średnią głębokość na poziomie 0,9 m[4]. Według danych z 1996 roku objętość 1983,0 tys. m³[3].
Cały obszar jeziora i jego obrzeża znajduje się w rezerwacie ornitologicznym Jezioro Liwia Łuża utworzonym w 1959 roku[5][6].
Liwia Łuża jest płytkim akwenem o wyraźnie postępującej eutrofizacji – nadmierne nagromadzenie materii organicznej i silny rozwój życia biologicznego, spowodowane znacznymi ładunkami zanieczyszczeń z chemizacji użytków zielonych w pradolinie i, do niedawna, bezpośrednim zrzutem ścieków[7].
W typologii rybackiej jest to jezioro linowo-szczupakowe[8].
Położenie
edytuj
Liwia Łuża znajduje się w środkowej części Wybrzeża Trzebiatowskiego. Jezioro jest naturalnym zbiornikiem wodnym powstałym na skutek odcięcia od morza mierzeją o szerokości od 400 m do 1200 m. Lustro wody jeziora znajduje się na wysokości 0,9 m n.p.m.[9].
Nad jeziorem położone są nadmorskie wsie Niechorze, Pogorzelica, a także od strony południowej Skalno.
Jezioro objęte jest w całości obrębem geodezyjnym „Niechorze”[10][11].
Wokół jeziora z Niechorza przez Pogorzelicę, Skalno i z powrotem do Niechorza prowadzi zielony szlak turystyczny – Szlak Liwiej Łuży.
Do 1945 r. stosowano niemiecką nazwę Horst-Eiersberger See pochodzącą od leżących nad jeziorem – Niechorza (niem. Horst) i Skalna (niem. Eiersberg). W 1948 r. ustalono urzędowo polską nazwę Liwia Łuża[12].
Stosunki wodne
edytujZ Morzem Bałtyckim jezioro jest połączone poprzez Kanał Liwia Łuża kończący się na plaży, przez który okresowo odbywa się ruch wody w obie strony:
- w czasie sztormów przy północnych silnych wiatrach spiętrzone wody morskie wlewają się do jeziora przez Kanał Liwia Łuża, powodując zjawisko cofki sięgającej do Kanału Lądkowskiego oraz okresowe zasolenie wód jeziora. Cofka jest ograniczana poprzez zastosowanie wrót działających jak zawór zwrotny. Wrota te są zainstalowane między mostem na ul. Wojska Polskiego, a ujściem.
- przy wysokich stanach wody jezioro staje się zbiornikiem przepływowym i następuje odpływ jego wód do morza przez Kanał Liwia Łuża[13].
Poziom wody w jeziorze waha się w granicach 0,3–0,4 m rocznie, zależy głównie od dopływu wody z kanałów, głównie za pośrednictwem uchodzących od strony południowej Kanału Lądkowskiego, rowu Liwia, strugi Sadlno i rowów melioracyjnych w strefie nadbrzeżnej[7].
Przyroda
edytujW 1959 utworzono rezerwat ornitologiczny na powierzchni 220 ha, obejmujący jezioro i jego obrzeże[5]. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego środowiska lęgowego łabędzia dzikiego na jeziorze, będącym jednocześnie ostoją wielu gatunków ptactwa wodno-błotnego[7].
Charakterystyczną cechą jeziora jest pokrycie ok. 20% jego powierzchni roślinnością wynurzoną (wyspy trzcinowe) oraz przybrzeżny pas trzcin o szerokości od 5 do 60 m[7].
Według danych regionalnego zarządu gospodarki wodnej dominującymi gatunkami ryb w wodach Liwiej Łuży są: leszcz, krąp, płoć, lin. Pozostałymi gatunkami ryb występującymi w jeziorze są: węgorz europejski, wzdręga, szczupak pospolity, ciernik, okoń pospolity, jazgarz, sandacz pospolity, jaź, ukleja, kiełb pospolity, amur, karaś pospolity, karp, troć wędrowna, łosoś[2].
Stan sanitarny
edytujW 1996 roku dokonano badań czystości wody Liwiej Łuży, gdzie oceniono stan wód na pozaklasowy[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. II, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1997, s. 72-73, ISBN 83-86001-43-7.
- ↑ a b Wykaz wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków oraz umożliwiających migrację ryb. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, s. 7.
- ↑ a b c IV.3. Jeziora. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w roku 2001. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2003-01-18, s. 104.
- ↑ V.3. Jeziora. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2008-12-30, s. 85.
- ↑ a b Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 174, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Rozporządzenie Nr 28/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 19 czerwca 2008 w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Jezioro Liwia Łuża", Dz.U. Województwa Zachodniopomorskiego Nr 59, Szczecin, 30 czerwca 2008
- ↑ a b c d Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rewal. UG Rewal, 2005-02-23, s. 11, 16, 47.
- ↑ NB-2 Wody powierzchniowe przeznaczone do bytowania ryb karpiowatych w warunkach naturalnych oraz umożliwiające migrację ryb. Szczecin: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
- ↑ Władysław Nowotniak: Gryfice i okolica - Wycieczki po mieście i okolicy. Warszawa: Wydawnictwo "Sport i Turystyka", 1962, s. 6.
- ↑ Mapa ewidencyjna. [w:] System Informacji Przestrzennej Miasto i Gmina Płoty [on-line]. Geo-System Sp. z o.o.. [dostęp 2012-05-12].
- ↑ Mapa ewidencyjna gminy Rewal
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692, s. 22)
- ↑ Kasia Przybyła, Wrota sztormowe w Niechorzu | www.rewal.pl [online] [dostęp 2024-02-04] (pol.).