Livanjsko polje
Livanjsko polje – polje w zachodniej Bośni i Hercegowinie[2], w kantonie dziesiątym[1]; największe polje na obszarze krasu Gór Dynarskich i być może największe okresowo zalewane polje krasowe na świecie[3][1].
 Livanjsko polje w 2014 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Część składowa | |
| Powierzchnia |
410 km²[1] |
| Miejscowości | |
| Wysokość |
700–750 m n.p.m.[2] |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny  | |
 43°51′11,9″N 16°50′26,5″E/43,853306 16,840694
| |
Od 11 kwietnia 2008 roku wpisane na listę konwencji ramsarskiej jako część obszaru nr 1786 Livanjsko Polje o powierzchni 45 868 ha[3].
Położenie
edytujLivanjsko polje znajduje się w granicach miasta Livno oraz gmin Bosansko Grahovo i Tomislavgrad w kantonie dziesiątym, w Federacji Bośni i Hercegowiny, w zachodniej części Bośni i Hercegowiny[1]. Jego obszar rozciąga się w pasie o długości 64,8 km i średniej szerokości 6 km (maksymalnej – 11,5 km[1]) przebiegającym z północnego zachodu na południowy wschód wzdłuż granicy z Chorwacją (minimalna odległość od granicy bośniacko-chorwackiej wynosi 2,5 km)[1]. Polje od południa ogranicza pasmo Dinara i szczyt Kamešnica, od wschodu góra Tušnica, od północy szczyty Cincar i Golija, a od zachodu góry Šator i Staretina[1]. W południowej części polja znajduje się utworzony w 1973 roku zbiornik zaporowy Buško o powierzchni 55 km² (znany wcześniej jako obszar torfowiskowy Buško Blato)[1]. Głównym miastem jest Livno znajdujące się na wschodnim skraju polja[2][1].
Charakterystyka
edytuj
Dno polja zbudowane jest z nieprzepuszczalnych osadów neogenu, natomiast zbocza mają charakter wapienny[2]. Obszar livanjskiego polja obejmuje płytko zalewane (na głębokość ok. 1,5 m, głównie w okresie wiosennym[1]) grunty rolne, pastwiska i lasy łęgowe, sezonowe mokradła i rozlewiska, a także występujące stale rzeki i strumienie (m.in. Bistrica, Sturba czy Žabljak), leje i źródła krasowe (estawele) oraz największe na Bałkanach torfowiska[3].
Klimat
edytujLivanjsko polje leży na styku klimatu kontynentalnego i śródziemnomorskiego. Zimą dominują wpływy tego pierwszego, natomiast latem dominuje klimat śródziemnomorski[1]. Średnia roczna suma opadów na tym obszarze wynosiła 1181 mm w latach 1951–1972 i 1174 mm w latach 1973–1984, natomiast średnia roczna temperatura to 8,9 °C[1].
Flora
edytujNa terenie livanjskiego polja stwierdzono występowanie 315 gatunków roślin[1], w tym m.in. zagrożonej goryczki żółtej oraz janowca Genista sericea, a także miejscowych endemitów – Gentiana dinarica i Lilium bosniacum[4].
Fauna
edytujLivanjsko polje jest jednym z najważniejszych miejsc zimowania, migracji i lęgów ptaków wodnych oraz drapieżnych w skali Europy. Wykazano tutaj występowanie 204 gatunków ptaków, w tym chronionej góropatwy skalnej, kraski, głuszca i żurawia[4]. Występują tu endemiczne gatunki ryb – brzanokiełb, jelec żółtoboki oraz Chondrostoma phoxinus[4][1]. Ssaki reprezentowane są m.in. przez rysia euroazjatyckiego, wilka, niedźwiedzia brunatnego, dzika, tarpana, popielicę szarą i kozicę północną[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Borut Stumberger, Martin Schneider-Jacoby, Mato Gotovac: Livanjsko Polje – Information Sheet on Ramsar Wetlands (RIS). 2008-08. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Livanjsko polje, [w:] Hrvatska enciklopedija [online], www.enciklopedija.hr [dostęp 2023-05-19].
- ↑ a b c Livanjsko Polje – Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2023-05-19] (ang.).
- ↑ a b c d Eko – turizam u Livanjskom polju i okolici – Ecotourism in Livanjsko polje and surroundings. [w:] undp.org [on-line]. 2013-06-21. [dostęp 2023-05-21]. (bośn. • ang.).